De impasse rond bio-energie houdt aan. Om gemeenten meer grip te geven, hamert de Tweede Kamer op een vergunningsplicht voor kleinere biomassacentrales in woonwijken. Staatssecretaris Van Weyenberg wil daar niet aan.
De Tweede Kamer verzet zich al lange tijd tegen biomassa. Vorig jaar eisten de coalitiepartijen ChristenUnie en D66 in een aangenomen motie een stop op de subsidies voor het bijstoken van biomassa in energiecentrales. De fracties van GroenLinks en Partij voor de Dieren zinspeelden al eerder op het intrekken van de subsidieregeling voor bio-energie.
Eerst zou er duidelijkheid moeten zijn over de mate van duurzaamheid van de houtige energiebron en de luchtvervuiling als gevolg van het verbrandingsproces.
Subsidiebesluit hangt nog
Door de miljarden subsidies stop te zetten, moet het daarbij financieel minder interessant worden om biomassa als energiebron te gebruiken. Een besluit hierover is echter nog niet genomen. In oktober vorig jaar zegde het kabinet de Tweede Kamer wel een voortvarend afbouwpad voor de subsidies toe. Maar het dossier werd begin van dit jaar controversieel verklaard.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) kwam in opdracht van toenmalig minister Wiebes (Economische Zaken en Klimaat) al met een advies over de voorstellen van de Kamer. Deze rekenmeesters voorzagen echter een negatief effect voor de klimaatambities.
Geuroverlast en stofdeeltjes
Daaronder lag nog de Kamermotie van alweer zo’n twee jaar terug om een hernieuwde vergunningsplicht te onderzoeken voor biomassacentrales met een vermogen kleiner dan 15 MW. Sinds 2013 geldt dat alleen een groter formaat installaties een milieuvergunning moeten hebben. Overal in het land neemt het verzet van omwonenden echter toe. Inwoners vrezen voor een slechte luchtkwaliteit en klagen over geuroverlast en met stofdeeltjes bedekte auto’s.
Met een vergunningsplicht krijgen gemeenten een beter sturingsinstrument voor nieuwe biomassa-installaties en kunnen ze de omgeving tijdig bij bouwplannen betrekken via de inspraak. Initiatiefnemers kiezen er nu bewust voor om vanwege de maatschappelijke druk alleen installaties neer te zetten waar geen vergunning voor is vereist.
Geen gehoor staatssecretaris
Over deze motie wilde de Kamer medio 2020 al uitsluitsel hebben. Demissionair staatssecretaris Van Weyenberg (milieu) heeft uiteindelijk vorige week laten weten geen gehoor te geven aan de oproep. Het getalm van het ministerie heeft te maken met de naderende invoeringsdatum van de Omgevingswet. Zo voert de staatssecretaris aan dat hij verwacht dat gemeenten met de Omgevingswet het benodigde instrumentarium in handen hebben, om lokaal te kunnen sturen op bouwplannen voor biomassacentrales. En dat is al medio volgend jaar.
De wet voorziet dan in een breder beoordelingskader en bredere mogelijkheden voor inspraak. In het omgevingsplan kunnen gemeenten ongewenste locaties uitsluiten. Herintroductie van een landelijke vergunningsplicht is niet de juiste weg, stelt Van Weyenberg. Of de inzet van het nieuwe instrumentarium zijn werk doet, wil hij over twee jaar na de invoering van de wet samen met gemeenten gaan evalueren.
Emissienormen aanscherpen
Wel wil Van Weyenberg vanaf medio 2022 de emissienormen voor kleinere biomassa-installaties onder de 15 MW flink aanscherpen. De nieuwe eisen gaan voor alle installaties gelden, ongeacht de locatie. Eerder had het kabinet al besloten dat de uitstootnormen voor installaties tot 50 MW met ingang van 2022 strenger zouden worden. Binnenkort komt Van Weyenberg met een voorstel.
In haar kritiek op de stikstofaanpak van het kabinet pleitte de commissie-Remkes medio 2020 eveneens voor strengere normen voor biomassa-installaties en het schrappen van de opweksubsidies. Remkes vreest anders een wildgroei van biomassa-installaties. Er zijn er al meer dan tweehonderd in bedrijf in ons land, becijferde de commissie, en zo’n 150 installaties zijn in aanbouw.
Hoofdbrekens gemeenten
Voor gemeenten is energie uit biomassa inmiddels een regelrecht hoofdpijndossier. Bio-energie is belangrijk voor gemeenten om klimaatmeters te maken, ook al is dit niet het eindstation. Ook voor het aardgasvrij maken van de gebouwde omgeving met duurzame warmtenetten is biomassa noodzakelijk, stelde de VNG eerder.
Aan de andere kant voelen gemeentebestuurders de druk van tegen de biomassa protesterende inwoners. Formeel kunnen gemeenten echter weinig doen, want de installaties voldoen aan de wettelijke normen. Het is de vraag om aangescherpte normen de zorgen onder de bevolking weg zullen nemen.
Onvoorstelbaar hoe onze overheid acteert. Iedereen weet zo langzamerhand dat het stoken van biomassa het klimaatprobleem eerder verergert, dan vermindert. Omdat het blijkbaar een positief effect op de uitkomsten van de huidige rekenmodellen heeft, wil de regering er niet vanaf, omdat we dan onze theoretische doelstellingen niet tijdig, zullen realiseren.
Een andere blunder is het doordrukken van data centers (Facebook in Flevoland door Wiebes volgens de NRC), wat nauwelijks werkgelegenheid creëert en de omgeving belemmert zonnepanelen op het elektriciteitsnet aan te sluiten.
Eigenlijk onbegrijpelijk dat er gewoon wordt voortgegaan op deze heilloze weg. Stop er mee!