De vragen over het Scheveningse vreugdevuur draaiden donderdag uit op een procedureel steekspel in de raadsvergadering van Den Haag. Inzet is nu de inlichtingenplicht van het college, waarover hoogleraar Wim Voermans zich vorig jaar nog boog. Burgemeester Pauline Krikke heeft huiswerk te doen.
Krikke voorspelde al dat openbaarmaking van het convenant over het vreugdevuur veel vragen zou oproepen. Dat was nog een understatement, want dezelfde avond ontkenden de bouwers dat de afspraken geldig of zelfs gezien waren. Krikke had dan ook een oud convenant gestuurd, uit 2016, waarin expliciet staat vermeld: ‘Er kunnen aan dit convenant geen rechten worden ontleend voor toekomstige jaarwisselingen.’ Alleen volgens de begeleidende brief van de burgemeester waren de afspraken ook afgelopen jaarwisseling van toepassing.
‘Geen brokjes’
De vraag naar ondersteunende documenten kon daardoor niet uitblijven. Toch weigerde Krikke opnieuw de gevraagde informatie te verstrekken, zoals ze eerder het convenant niet wilde prijsgeven. Ze viel daarbij weer terug op dezelfde argumentatie: het zou geen zin hebben om steeds ‘brokjes’ informatie te delen. ‘Er wordt op dit moment heel hard gewerkt om het hele dossier compleet te maken. Een dossier van bijna dertig jaar.’
Zelfs de vraag of het oude convenant schriftelijk was herbevestigd, weigerde ze te beantwoorden met ja of nee. ‘Ja-neevragen zijn in het leven altijd heel makkelijk. Het lijkt mij van belang dat we deze zaken in samenhang bekijken,’ hield Krikke stug vol. De oppositie wees, geholpen door de pers op de tribune, op de inlichtingenplicht die het college jegens de raad heeft op grond van artikel 169 van de Gemeentewet.
Procedurele manoeuvre
De Haagse coalitie in de raad sloot de gelederen via een procedurele manoeuvre: voor aanvullende informatie zouden nieuwe moties nodig zijn, die bij dit debat niet meer konden worden ingediend. Raadslid Robert Barker van de Partij voor de Dieren (PvdD) merkte op dat de rechten van de raad ‘met voeten getreden’ werden. De partijgenoten van Krikke waren die mening niet toegedaan. ‘Volgens mij gaat het allemaal juist heel netjes,’ aldus VVD-fractievoorzitter Frans de Graaf.
Maar de oppositie laat het er niet bij zitten en wil dat de wettelijke inlichtingenplicht van het college tegenover de raad wordt nageleefd én uitgeplozen. Voor dat laatste hoeft niet lang te worden gezocht, want hoogleraar staats- en bestuursrecht Wim Voermans heeft vorig jaar nog met deze bijl gehakt rond een kwestie in Bloemendaal. Zo heeft elk raadslid individueel recht op informatie. ‘Dit is een van de voorzieningen die de positie van raadsminderheden moeten versterken,’ schrijft hij.
Zwaarwegende belangen
Voermans dook in de wetsgeschiedenis om het Bloemendaalse college inclusief advocaat de oren te wassen. De enige uitzondering op de inlichtingenplicht, het ‘openbaar belang’, heeft de wetgever bewust vaag gehouden. ‘Slechts indien zwaarwegende belangen in het geding zijn, behoeft niet aan de inlichtingenplicht te worden voldaan. Het college zal zich nadrukkelijk moeten beroepen op strijd met het openbaar belang indien het informatie weigert en de raad zal moeten beoordelen of hij dit beroep aanvaardt,’ citeert hij uit de historie van het artikel.
De hoogleraar concludeert dat de inlichtingenplicht ‘veel verder gaat’ dan de Wet openbaarheid van bestuur (Wob), die op zichzelf al geen geheimhouding lijkt te rechtvaardigen in de Haagse casus. Voermans schrijft over deze uitzonderingen: ‘Je moet dan denken aan gevallen waarin het verstrekken van gevoelige persoonlijke gegevens tot ernstige benadeling van particulieren zou leiden of aan zaken die onder de rechter zijn, legde de regering eind jaren zestig uit.’
Beperkingen onderzoek?
Krikke zal dus van goede huize moeten komen bij de volgende, door de oppositie al aangekondigde confrontatie met de raad. Over drie weken is dat. Vooralsnog lijkt ze niet sterk te staan. Het argument dat de burgemeester steeds aanhaalt is dat de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) aan zet is en dat die alle documenten ineens moet kunnen beoordelen. ‘Een onafhankelijk onderzoek brengt natuurlijk beperkingen met zich mee,’ hield ze gisteren haar critici voor, zonder erbij te vermelden hoe dan.
Die critici zeggen precies het tegenovergestelde: openbaarheid staat onafhankelijk onderzoek niet in de weg. Daar lijkt feitelijk geen speld tussen te krijgen, en daarom zocht de coalitie vermoedelijk een procedurele uitvlucht. Deze kan maar kort soelaas bieden, dat is wel duidelijk. Krikke zal moeten aantonen dat het convenant werkelijk betrekking heeft op de afgelopen jaarwisseling als de raad daarom vraagt.
