Bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2026 zal landelijk nog geen nieuw stembiljet worden gebruikt. Minister Uitermark van Binnenlandse Zaken wil eerst een groter experiment met het kleinere stembiljet, dat bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 5 gemeenten is getest.
Uitermarks voorganger, minister De Jonge, ging er nog van uit dat bij een geslaagde test het stembiljet in 2026 landelijk zou worden ingevoerd. Maar ondanks een positieve evaluatie wil Uitermark nog een nieuw experiment waaraan ongeveer 1 miljoen kiezers meedoen. Dat laat ze weten in een brief aan de Tweede Kamer. ‘De aanpassing van het stembiljet voor alle verkiezingen is een stap die uiterst zorgvuldig moet gebeuren.’
Meer kennis
De minister wil met gemeenten ‘meer kennis opdoen’ voordat het nieuwe stembiljet overal wordt gebruikt. De Kiesraad adviseerde ook nog meer te experimenteren en te evalueren. Volgens de raad zijn de reacties op het nieuwe stembiljet positief en ‘voorziet het in een grote behoefte’. Maar het aantal ongeldige stemmen was in de experimenteergemeenten naar verhouding aanzienlijk groter dan elders.
De proef werd gehouden in de gemeenten Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo. Uitermark gaat deze gemeenten vragen in 2026 opnieuw mee te doen aan het experiment met het kleine stembiljet. ‘Op die manier kan worden bekeken of er een gewenningseffect onder kiezers is te zien en of het aantal ongeldige stemmen afneemt.’
Uitbreiden
Het streven is om het experiment verder uit te breiden tot ongeveer 1 miljoen kiesgerechtigden. Daarom vraagt Uitermark 5 grote gemeenten mee te doen. Daardoor kan volgens haar de voorlichting aan kiezers over het gebruik van het stembiljet verder verbeteren. ‘Ook kan een aantal aandachtspunten van het afgelopen experiment met betrekking tot de uitvoeringslast verder aangescherpt en onderzocht worden.’ Of de gemeenten meedoen aan het experiment is afhankelijk van de instemming van hun gemeenteraden.
Landelijke invoering
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) adviseerde minister Uitermark afgelopen september om het nieuwe stembiljet landelijk in te voeren en te gebruiken bij de gemeenteraadsverkiezingen in 2026. De VNG is het wel met de minister eens dat nog een aantal maatregelen nodig zijn voor een succesvolle landelijke invoering. Zoals ‘intensieve voorlichting over het gebruik van het nieuwe biljet’.
Geef een reactie