Steun is een momentopname. Beleidsveranderingen vragen om een aansprekende visie, gezag en ruimte voor stakeholders. Om binding.
– COLUMN –
Twee jaar geleden werd de verkiezing van Barack Obama tot president van de Verenigde Staten wereldwijd met veel enthousiasme begroet. Op dit moment is de president een lame duck, die zijn meerderheid in de senaat bij de eerstvolgende verkiezingen dreigt te verliezen. Wie wil er tot het kamp van de verliezers behoren?
Belangrijke adviseurs van de president nemen dus ontslag, bondgenoten nemen afstand en driekwart van zijn politieke plannen staat ondertussen al in de ijskast. En deze president kon bogen op immense steun onder de bevolking en een ruime politieke meerderheid. Hij was een icoon voor de hopenden en zoekenden.
Rutte 1
Wat kunnen we hiervan leren, bijvoorbeeld voor het kabinet Rutte 1. Als veranderen in het masculiene Amerika al lastig is, hoe kunnen we veranderingen in het feminiene Nederland dan vormgeven? Stoerpraat is een one way ticket naar problemen. Hoe moet het dan wel?
De afgelopen weken heb ik met belangstelling de vorming van het nieuwe kabinet gevolgd. Het gekissebis, het spel en de kleingeestigheid van persoonlijke belangen staan in het middelpunt van de belangstelling. Prominenten vragen stuiterend om aandacht voor hun achterhaalde opvattingen en particuliere denkbeelden.
Lessen
Ongekend is de publicitaire belangstelling voor eenieder die een afwijkende mening ventileert. En de onderhandelaars, zij onderhandelen voort. Weliswaar wordt de noodzaak tot verandering van links tot rechts gedeeld, doch de uitkomsten van de analyses en de strategische keuzen tonen een versnipperd beeld.
Eén van de lessen die we leren uit de veranderkunde van Kotter is dat verandering kans van slagen heeft als:
1. Er sprake is van een gezaghebbende coalitie van stakeholders
2. De coalitie voldoende gemeenschappelijke belangen deelt (of elkaar nodig heeft)
3. Er een duidelijke visie en roadmap zijn voor de toekomst zijn
4. Betrokkenen binnen deze visie ruimte krijgen voor experimenten.
Veranderen is geen top down proces. Deze hiërarchische opvatting domineert helaas (nog steeds) in de politiek. Het regeerakkoord fungeert als spoorboekje voor de komende jaren. Het denken en handelen van politici is gestoeld op de gedachte dat zij een mandaat voor vier jaar verwerven. Dat is een tragisch Haags misverstand.
Moment
Steun is een momentopname, politici moeten telkens opnieuw steun verwerven voor hun opvattingen en denkbeelden. Denk aan de WAO, Afghanistan en alle calamiteiten die de komende jaren de agenda zullen beheersen. Op welk kiezersmandaat was het beleid van Wouter Bos gebaseerd? De afspraak tussen drie heren is zonder enig twijfel het startpunt voor een heftige maatschappelijke discussie. Het feit dat zij gekozen zijn geeft ze geen vanzelfsprekend en onaantastbaar recht tot ongekende inbreuken in de gevestigde belangen en maatschappelijke instituties. Dat zij hun vingers erbij aflikken is fijn, maar niet voldoende.
Binding
Beleidsveranderingen vragen ook om een aansprekende visie, gezag en ruimte voor stakeholders. Om binding. Een woord dat momenteel onlosmakelijk is verbonden met de Linkse Kerk, maar juist staat voor succesvol veranderen. Het gebrek aan binding maakt TNT kapot. De NS en Philips hebben het belang van binding net op tijd herontdekt.
Ik laat mij graag verrassen, maar vooralsnog zijn dit de elementen die ontbreken bij de nieuwe coalitie. Staat driekwart van de rechtse plannen voor Nederland over twee jaar ook in de ijskast? Ik ben benieuwd naar de tot op heden onontdekte veranderkundige gaven van Rutte 1.
Volg Gemeente.nu via Twitter >>
