Decentralisaties zetten druk op de ketel. Een traditionele werkwijze, zeker in combinatie met bezuinigingen, is dan funest.
– VISIE – Piet van Mourik
Een paar trends. Zo is daar het verleggen van grenzen waardoor zowel regionaal als lokaal de maatschappelijke vraagstukken te lijf kunnen worden gegaan. Niet los daarvan is de gedachte dat werkzaamheden van een gemeente op een hoger planniveau moet worden uitgevoerd. Een derde trend is dat gemeenten steeds meer samenwerkingsvormen moeten sluiten met professionele non-profit instituten en niet gemeentelijke taken aan de markt moet uitbesteden. En het grootste hoofdbreken ligt bij het verhogen van het prestatieniveau door het optimaliseren van de bedrijfsmiddelen.
Knappe koppen bij het Rijk hebben “decentralisatie van taken” bedacht om de druk op gemeenten te vergroten. In een gedecentraliseerd model waar elke gemeente hetzelfde complexe dienstenpakket moet leveren zorgen de combinatie van de traditionele werkwijze en bezuinigingen er immers voor dat ze steeds minder presteren.
Meer bureaucratie, minder burger
Onder financiële druk zijn gemeenten bezig om wijzigingen aan te brengen in hun manier van bedrijfsvoeren. Maar veruit de meeste gemeenten zitten gevangen in de ‘commando en controle”-aanpak. Management en hun omvangrijke staf belemmert de prestaties. Een ongemakkelijke tweespalt is het teveel tijd tussen de beslissingen en de verwachtingen van haar bewoners. Traditioneel denken doet het hoofd weemoedig in de schoot leggen. Dan wint de bureaucratie.
Hoewel het Shared Service Centre inmiddels in de nevelen van de waan van de dag is opgelost doemt nu de Regionale Uitvoeringdienst op. Daarvan weten we twee dingen zeker: Het wordt niet goedkoper en de bureaucratie wordt groter. Uiteindelijk zullen gemeenten kapseizen en van ellende herindelen. En wie is de klos? De naar “eigen regie” snakkende inwoners die nog verder in een keurslijf worden geperst. Prachtige manier om de kloof tussen burger en overheid te vergroten.
Kijk naar de samenleving
Is door te regisseren herindeling dan niet nodig? Door gewoon af te kijken hoe inwoners zelf hun leven in netwerken regisseren is het antwoord nee. Daarvoor zijn twee redenen. Binnen de gemeentegrens sturen bewoners zichzelf steeds meer en komt de gemeente er steeds minder aan te pas. De niet kerntaken vanaf het maken van bestemmingplannen, inning van belastingen, staftaken zoals P&O tot het verzorgen van de groenvoorzieningen zijn uitbesteed.
De echt belangrijke beleidsthema’s spelen zich over de gemeentegrens af. Klimaat-, milieu-, bereikbaarheid-, hoger onderwijs-, recreatie-, bedrijventerreinen- en integraal veiligheidsbeleid om er maar een paar te noemen. Binnengemeentelijk gaat het veel meer om taakvelden zoals Uitvoering van de Wet Werken naar Vermogen, Jeugdzorg of een (omgevings)vergunning.
Minder bureaucratie, meer burger
Herindelingen lossen niks op. Wat dan wel? Organiseren volgens het “netwerkmodel”. Hierbij zijn betrokken gemeenten rondom regionale thema’s werkelijk op elkaar afgestemd en wordt gebruik gemaakt van elkaars capaciteiten om gezamenlijke prestaties te bereiken. Rondom een op te lossen probleem een modern geïntegreerd virtueel – het liefst binnen een besloten omgeving – netwerk van informatie is daarvoor voldoende. In dit netwerk zijn alle betrokken partijen als team vertegenwoordigd en wordt gewerkt zoals in elk normaal project. Maar wel vanaf de blijvend bestaande werkplek.
Zo werkt een kennismedewerker misschien wel 40 procent van zijn of haar tijd voor bovengemeentelijke projecten maar blijft wel voor 60 procent beschikbaar voor de direct gemeentelijke taken. En deze taken draaien om opdrachtgeven en procesregie. Zo profiteert de eigen gemeente direct van de kennis vergroting die voortkomt uit het voortdurend in contact staan met collega’s in het samenwerkingsnetwerk.
Aangevuld met een informatie documentatiesysteem kan je nog veel verder komen. En weet je wat? De kwaliteit neemt toe, de burger wordt serieus genomen, het wordt goedkoper en de bureaucratie wordt kleiner.
Geef een antwoord