Er hangt een risico van 3,6 miljard euro in de lucht vanwege publiek private samenwerkingsconstructies (pps) voor gebiedsontwikkeling. De financiële situatie van bedrijven is gemeenten vaak onbekend.
Het gaat om 189 gebiedsontwikkelingen in 130 gemeenten, becijfert Deloitte. Volgens berekeningen van het onderzoekbureau steken gemeenten naar schatting minstens 3,6 miljard euro in gebiedsontwikkelingen via ondoorzichtige samenwerkingsverbanden.
Dat komt bovenop de eigen (directe) investeringen in grond van meer dan 10 miljard euro.
Onder meer door garantstellingen is het lokale risico niet beperkt tot het door gemeenten ingelegde kapitaal. Het gemeentelijke aandeel ligt gemiddeld op 50 procent. Naar schatting lopen gemeenten bij hun gebiedsontwikkelingen een risico van 1,8 miljard euro.
“De risico’s zijn dat je niet weet wat je hebt”, zegt adviseur van de publieke sector Frank ten Have tegen BNR. “Gemeenten hebben bijvoorbeeld aandelenposities in vennootschappen. Daarin worden heel verschillende dingen uitgevoerd. Je zou willen weten wat de aandelen waard zijn, of je er van af kan of dat er misschien verlies uit komt.”
Ten Have benadrukt dat de lokale overheid haar best doet. Wel kan het beter, is de conclusie. “Gemeenten zijn niet zoals bedrijven verplicht om hun deelnemingen te consolideren op hun balans. Nu hebben wij bekeken wat gemeenten nou rapporteren over de waarde van hun deelnemingen. Daarvan zeggen we dat het een stukje beter kan als het gaat om inzicht in financiële posities en risico’s.”
Uitgaven
Gemeenten zijn verbonden aan gemiddeld zestien organisaties. In totaal gaat het om 6500 samenwerkingsverbanden, waar gemeenten jaarlijks ongeveer 2,5 miljard euro in steken, circa 5 procent van alle overheidsuitgaven. Doordat steeds meer overheidstaken worden gedecentraliseerd zal dit bedrag volgens Deloitte de komende jaren verder groeien.
Het bureau voerde het onderzoek uit onder 408 gemeenten, op basis van de jaarstukken 2013.
