Het is bijna zover: op donderdag 6 juni gaan de stemlokalen weer open en vindt de verkiezing plaats van de leden van het Europees Parlement. Burgemeesters komen in actie, stemlokalen worden opgetuigd en de stempotloden klaargelegd.
In veel gemeenten komen deze week de burgemeesters in actie en vragen aandacht voor de verkiezingen. Zo gaf de burgemeester van de gemeente Meerssen een gastles over de Europese Verkiezingen aan leerlingen van een lokale scholengemeenschap. Door kennis te delen over de democratie en het belang van stemmen, hoopt de burgemeester ‘bij te dragen aan een goed geïnformeerde en actieve generatie.’
Column en videoboodschap
In de gemeente Súdwest-Fryslân schreef de burgemeester een column over het uitoefenen van invloed door je stemrecht te gebruiken. Ze legt uit wat de Europese onderwerpen zijn, waar je door te stemmen invloed op hebt, hoeveel Nederlandse Europarlementariërs er zijn en waarom het doen van een stemwijzer een goed idee is.
De burgemeester van Stichtse Vecht roept in een videoboodschap op om te gaan stemmen.
Bijzondere stembureau’s
In de gemeente Aalten kunnen inwoners stemmen op de grens met Duitsland: een van de stembureaus in bevindt zich namelijk precies op de grens. Burgemeester Stapelkamp: ‘Het stembureau zelf zit nog net op Nederlands grondgebied, dat moet nu eenmaal. Maar hoe speciaal is het, dat je je stem voor Europa op deze bijzondere locatie uit kunt brengen. Op een grens die in het dagelijks leven geen grens meer is. Een prachtig symbool voor de samenwerking waar de Europese Unie voor staat.’
In de gemeente Amsterdam kunnen inwoners ook op heel wat bijzondere stemlocaties terecht. Een museum, kerk, hotel, kinderboerderij, brouwerij of voormalig planetarium bijvoorbeeld.
Inclusief stembureau
De gemeente Den Helder doet mee aan het project ‘Inclusieve stembureaus’ van de Stichting Prokkel. Hierbij helpen mensen met een (licht) verstandelijke beperking als vrijwilliger samen met een vrijwilliger zonder beperking en vormen een prokkelduo. ‘Zo krijgen zij de kans om mee te draaien als stembureaulid,’ aldus wethouder Augustijn. Een inclusief stembureau draagt bij aan een inclusieve samenleving.’ Den Helder heeft ook aandacht voor de toegankelijkheid van de stemlocaties voor mensen met een visuele beperking. Bij vier stembureaus zijn bijvoorbeeld kandidatenlijsten in braille aanwezig. Daarnaast is er een stemmal met soundbox aanwezig op twee locaties.
Verkiezingsstudio
De gemeente Enschede en de Stadt Gronau hebben in samenwerking met de EUREGIO een speciale verkiezingsstudio op de grens opgezet en nodigen inwoners en betrokkenen uit om samen op de grens de verkiezingsresultaten live te volgen. Op zondag 9 juni staat hier de avond in het teken van de Europese verkiezingen. Hoe heeft Europa gestemd? Hoe was de opkomst beide landen en hoe zal het Europees Parlement in de toekomst worden samengesteld? ‘Met dit initiatief willen we niet alleen de verkiezingsresultaten delen, maar ook het belang van grensoverschrijdende samenwerking benadrukken,’ aldus de gemeente.
Op proef stemmen
Om inwoners kennis te laten maken met het stemproces kon er de afgelopen periode in verschillende gemeenten worden geoefend. Zo konden inwoners in Rotterdam proefstemmen op een teststembureau, in Nunspeet kon een stemmal worden uitgeprobeerd en in de 5 gemeenten die experimenteren met een nieuwe, kleinere stembiljet kon geoefend worden.
Stembureauleden gezocht
Gemeente.nu deed een paar weken geleden een rondje langs de velden. Wie heeft er al genoeg vrijwilligers, waar worden nog mensen gezocht en wat betaalt het eigenlijk, werken op een stembureau? Nu de tijd voor de verkiezingen wegtikt, zijn er nog steeds gemeenten die op zoek zijn naar handjes op het stembureau. Zo worden er in de gemeente Enschede nog medewerkers gezocht voor donderdagavond 6 juni en de vrijdagmiddag en avond 7 juni. In de gemeente Veenendaal zijn nog reserve stembureauleden nodig En ook de gemeente Súdwest- Fryslân zocht recent nog stembureauleden en (reserve)tellers.
Het staat gemeenten overigens vrij om een presentievergoeding te verstrekken aan de stembureauleden en de hoogte van deze vergoeding te bepalen. Hiervoor zijn geen kaders of richtlijnen gesteld door de VNG. Wel zette de koepelorganisatie op rij hoe het nu precies zit met het verstrekken van een presentievergoeding of vrijwilligersvergoeding.
Ook worden op verschillende plekken, zoals in de gemeente Haarlem en Purmerend, nog mensen gezocht die mee willen helpen in een prokkelduo.
Proef met kleiner stembiljet
In 5 gemeenten wordt tijdens de tijdens deze verkiezingen geëxperimenteerd met een kleiner stembiljet op A-3 formaat. Als het experiment slaagt, wordt de wet aangepast en kan er tijdens de gemeenteraadsverkiezingen in 2026 hiermee gestemd worden. Dit zijn Alphen aan den Rijn, Boekel, Borne, Midden-Delfland en Tynaarlo. Zij zijn door demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken aangewezen om deel te nemen aan het experiment.
Referendum
In een aantal gemeenten gaan de Europese parlementsverkiezingen samen met een referendum. Zo houdt de gemeente Alkmaar op 6 juni een referendum over een vuurwerkverbod. In de gemeente Amsterdam is er een referendum over een voorgenomen besluit over de Hoofdgroenstructuur (HGS). In de gemeente Katwijk is gereguleerd parkeren het onderwerp van stemmen.
Toegankelijkheid op de agenda
Toegankelijkheid heeft de laatste periode veel aandacht gekregen. Zo vroeg belangenvereniging Ieder(in) (opnieuw) aandacht voor toegankelijke stemlokalen en werden alle handreikingen en toolkits up-to-date en op rij gezet. Ook hulp in het stemhokje en het toegankelijker maken van het verkiezingsproces voor iedere kiezer stond op de agenda. Er is daarom nu een nieuw wetsvoorstel in de maak, zodat dit in één keer overal kan worden ingevoerd in 2026.
De tijdelijke experimentenwet die gepland was is daarmee van de baan. In het nieuwe voorstel krijgt elke kiezer die hier om vraagt hulp. Denk bijvoorbeeld aan kiezers met een verstandelijke beperking, dementie, dyslexie of laaggeletterdheid. De VNG, NVVB en Kiesraad zijn ook voorstander van het wetsvoorstel hiertoe van de demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken. Wel plaatsen ze enkele kanttekeningen, vooral over de uitvoerbaarheid.
Geef een reactie