“Je moet natuurlijk wel een rasoptimist zijn om te geloven dat het allemaal wel goed komt met de gemeentelijke ict.” Directeur Tof Thissen van KING legt uit waarom hij dat is.
Eerst maar eens het goede nieuws: uit een rapport van de Verenigde Naties (VN) blijkt dat Nederlandse overheden erg goed scoren als het gaat om hun digitale dienstverlening. Een beeld dat wordt genuanceerd door het steeds bekendere gezicht van het KwaliteitsInstituut Nederlandse Gemeenten (KING). “Dat mag ook wel”, zegt Thissen in zijn kantoor in Den Haag. “We zijn een schatrijk land.”
Ook de aanwezigheid van een sterk vertakt glasvezelnetwerk helpt natuurlijk mee, vult Thissen aan. Dit goede netwerk is dan ook benoemd in het rapport van de VN als een belangrijk pluspunt. Conclusie: het kan stukken beter. “Het bedrijfsleven is vaak mijlen verder. Ik bankier bijvoorbeeld al ruim tien jaar online.”
Loopt het bedrijfsleven dan altijd voor op de overheid?
“Nee”, zegt de directeur. “Bellen doen ze niet, of amper. En als je problemen hebt met de Nationale Spoorwegen ligt de centrale of de website plat.”
Waar faalt de overheid?
“Basale dingen lukken vaak niet. Als ik mijn DigiD een tijdje niet heb gebruikt, dan moet ik die bijvoorbeeld weer opnieuw aanvragen. Verder zijn we ergens onbewust onbekwaam als het gaat om het borgen van de veiligheid van ict.”
En KING gaat dit oplossen?
“Wij helpen gemeenten zichzelf te helpen. Uiteindelijk moeten zij het wel zelf doen.”
Dan doen ze het vervolgens weer ieder op hun eigen manier, toch?
“Ja, ik zie dat we hier nog een wereld te winnen hebben. Vooral als het gaat om de backoffice hoeven we niet ieder met ons eigen systeem te werken. Het is net als met een stratenplan. Dat laat je ook niet over aan de 415 individuele gemeenten, want daar komen ongelukken van. Je raakt minmaal de weg kwijt.”
Een voorbeeld dan. Waarom hebben gemeenten vaak verschillende content management systemen voor hun gemeentelijke websites?
“Dat lijkt me overbodig. Ik denk dat ze bang zijn hun lokale identiteit te verliezen als ze hetzelfde systeem gebruiken als andere gemeenten, wat natuurlijk niet het geval is. Jouw identiteit zit aan de voorkant van je dienstverlening; niet in de techniek of de applicaties.”
Is het mogelijk dat KING dit soort standaardisering afdwingt?
“Nee. Wij kunnen enthousiasmeren, een draagvlak bouwen en de gemeenten op weg helpen. Tegelijkertijd merk ik dat minister Donner en nu weer Spies enthousiast zijn over een modelgemeente als het gaat om de ict. Ik hoop dan ook dat bewindslieden meer doorpakken op dit gebied.”
En het bedrijfsleven, waarschijnlijk?
“Ook aan bedrijven merk ik dat zij almaar liever één keer een goed product aanbieden, dan telkens opnieuw weer de boer op moeten. Hopelijk kunnen ze iets bieden voor alle gemeenten. Verder is het belangrijk dat zij een deel van de investeringen voor hun rekening nemen.”
Dan zou je ook de richtlijnen voor lokale websites kunnen invoeren, bijvoorbeeld.
“Zeker. Dat is een van bouwstenen van Operatie NUP.”
Maar de deadline voor die eerste bouwsteen is eind 2011.
“Toch is het te prijzen dat het kleine aantal gemeenten die ze wel hebben ingevoerd hiervan een succes hebben gemaakt”, glimlacht Thissen.
Heeft dit consequenties voor de andere bouwstenen, in die zin dat het allemaal langer zal duren dan gepland?
“Nee, dat hoop ik toch niet. Volgens mij is dat niet het geval.”
Wordt het gemeenten misschien wat te veel allemaal?
“Er komt zeker veel op gemeenten af. Wij ondersteunen ze bij het uitvoeren van die taken, maar de druk op producten neemt sterk toe in tijden van bezuinigingen en het is juist mijn opdracht om burgers niet het gevoel te geven dat ze terecht komen in een technocratie. Ict blijft natuurlijk een middel.”
Kan je een voorbeeld noemen?
“Het project Mens Centraal, bijvoorbeeld. Als het gaat om de jeugdzorg kunnen we kinderen via dit portaal scherp volgen en niet telkens vragen om dezelfde informatie. Zo kan je ook eerder en beter ingrijpen.
Dit bestaat al?
“Ja. Ook voor de Wet werken naar vermogen is het een handig middel. Het is dan weer van groot belang de instroom in de bijstand te voorkomen. In dat geval is het goed dat je geen NAW-gegevens hoeft te vragen, want die kunnen al lang in het systeem staan. Zo houd je tijd over voor persoonlijke gesprekken, wat erg belangrijk is.”
En KING. Word dit instituut niet te groot onderhand?
“We doen best veel projecten, er is meer personeel in dienst gekomen. Ook met je oppassen niet te veel in het overlegcircuit verstrikt te raken als je succes hebt. Maar ik denk dat het kan allemaal. Als we maar niet vergeten waar we voor zijn. Uiteindelijk gaat het erom dat iemand een vraag heeft en dat jij, als overheid, die vraag kunt beantwoorden.”
Congres Overheid & ICT
| KING staat ook op het jaarlijkse congres Overheid en ICT 2012 op 24, 25 en 26 april >> |
|---|
Gevaarlijk gedachtengoed zo leert de geschiedenis. Meneer Tissen geeft geen blijk van enig historisch bewustzijn op dit gebied. Centrale ICT projecten op een door Tissen geschetste schaal zijn vrijwel altijd hopeloos mislukt en extreem veel duurder gebleken.
Vrijwel iedere webwinkel heeft ook echt zijn eigen unieke programma.
Graag ook een standaard voor metadata,
zie deze oproep via BREED.
http://www.breednetwerk.nl/forum/topics/metadata-voor-gemeenten?commentId=2537796%3AComment%3A53743&xg_source=activity
Je moet wel een super de super rasoptimist zijn om te denken dat alle gemeenten dezelfde standaard ICT zullen gaan gebruiken.
Kijk maar eens naar de ervaringen met pogingen om dat op een enkel deelgebied te realiseren, zoals het landelijke digitale loket voor omgevingsvergunningen.
De gelijkenis met de Toren van Babel dringt zich op.
De nadruk in deze reactie wordt teveel gelegd op ICT kosten. Standaardisatie van ICT kan alleen plaats vinden als “we” het eens worden over de wijze waarop gemeenten diensten verlenen aan de burgers en deze werkwijze uniform doorvoeren. Discussies over wel/niet Open Source zijn dan volgens mij ineens discussies over kosten achter de komma.
De discussie over standaardisatie starten is lastig en valt, door bijvoorbeeld KING, ook niet zomaar af te dwingen zolang er vast wordt gehouden aan het “Huis van Thorbecke”. Het Huis bestaat sinds 1884 en is niet uitgerust met de “infrastructuur” componenten die nu tot onze beschikking staan. Wellicht zouden we eens na moeten denken over een renovatie van het Huis. Waarom een renovatie en geen restauratie? Bij een renovatie knap je het Huis op, gebruik makend van nieuwe, passende materialen!
Tokyo is een miljoenenstad met verscheidene bestuurlijk autonome districten, maar met 1 administratie.
Dat scheelt een fortuin aan ingewikkkelde koppelingen en subsystemen, aan couleur locale die veel kost en waar een burger niet op zit te wachten.
Het kan dus prima, ook op de schaal van de “stad Nederland”, waar gemeenten zelf nog belastingpakketten aanschaffen in plaats van daar de centrale belastingdienst voor in te zetten – dat stukje gemeentelijke heffingen doen die er natuurlijk zo bij.
KING kan het nog een beetje beter doen en geloofwaardiger overkomen, bijvoorbeeld door stevig in te zetten op 1 landelijk opererend GBA-systeem gebaseerd op open (source) techniek of door zelf werk te maken van open source en open standaarden.
Dat doen ze namelijk niet (consequent) bij het maken van keuzes.
Twee voorbeelden: documenten die je van VNG/KING ontvangt zijn in het docx-formaat in plaats van ODT of eventueel doc en de website van KING draait op IIS.
Ik hoop dat “Den Haag” inziet dat de geldverspilling gauw moet stoppen en spoedig ingezet wordt op vergaande centralisatie van faciliteiten en het voorkomen van weglekken van gigantische somma’s “licentiepenningen” naar de vooral buitenlandse bedrijven.