Foto: wethouders Robin Heij en Adriaan van der Wulp met de Woonbalans
Hoeksche Waard ontwikkelde de Woonbalans: een instrument dat het makkelijker maakt een plan voor het bouwen van woningen te beoordelen. Verschillende betrokkenen binnen de gemeente vertellen over hun ervaringen en het nut ervan. ‘Zo kom je sneller tot een kwalitatief beter en kansrijker bouwplan.’
Bij een plan voor woningbouw leven er veel verschillende wensen, eisen en doelen die afgewogen worden door een gemeente. Bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid, bereikbaarheid en de inrichting van de openbare ruimte. Het wegen van al deze onderwerpen en richtlijnen is in de praktijk vaak best ingewikkeld.
Woonbalans
De gemeente Hoeksche Waard bedacht hiervoor een hulpmiddel, namelijk de Woonbalans. Deze tool helpt de gemeente om een plan makkelijker te beoordelen. Het middel helpt ook de bouwende partij die hiermee eerder kan inspelen op ontwikkelwensen en kan checken of aanvullende wensen passen in het plan en hoe deze meewegen. Ook is het voor de indiener sneller duidelijk of en met welke aanpassingen een woningbouwplan haalbaar is. Door vooraf duidelijkheid en kaders te scheppen, kan er uiteindelijk sneller gebouwd worden in de gemeente.
Gemeente lanceert Woonbalans
— gemeenteHW (@gemeenteHW) March 10, 2023
Om het tempo van woningbouw te verhogen met behoud van kwaliteit, heeft de gemeente de Woonbalans ontwikkeld. De Woonbalans maakt het voor de gemeente makkelijker om een plan voor het bouwen van woningen te beoordelen.https://t.co/xibZMk7Q4w pic.twitter.com/VFZZDhVawS
Nieuwe plannen wegen
Voor het hulpmiddel vertaalde de gemeente bestaand beleid naar drie thema’s die voor hen belangrijk zijn bij woningbouw. Dit zijn ’bouwen aan de toekomst’ (dus de toekomstbestendigheid van de gebouwen), ‘bouwen aan vitale dorpen’ (heeft het woningbouwplan een toegevoegde waarde voor de omgeving?) en ‘bouwen voor iedereen’ (sluit het aan op de lokale behoefte die er nu en in de toekomst is?) .
Deze thema’s zijn uitgewerkt in onderwerpen, uitgangspunten en ambities. Op basis hiervan kunnen betrokkenen, de planontwikkelaar en medewerkers van de gemeente nieuwe plannen bespreken en wegen.
De Woonbalans is opgezet als pilot in het kader van de Omgevingswet. Hoeksche Waard evalueert het hulpmiddel na de proefperiode. Dan worden verbeteringen doorgevoerd en en kan het instrument wellicht ook worden gebruikt voor initiatieven op andere beleidsterreinen.
Gemeente.nu vroeg verschillende betrokkenen van de gemeente Hoeksche Waard naar het nut en de ervaringen tot nu toe.
Wat is de Woonbalans precies?
Projectleider Marjolein Luyten: ‘De Woonbalans is in de eerste plaats een serieus gespreksinstrument. Naast de spelvorm is er een poster- en een werkboekvorm. Het doel is om vanaf het allereerste contact met een ontwikkelaar het goede gesprek te voeren over wederzijdse ambities. Je kunt de onderdelen apart van elkaar of juist in combinatie gebruiken. Het werkboek is ook heel bruikbaar voor een ontwikkelaar of initiatiefnemer om op voorhand al kennis te nemen van de voorwaarden en ambities van de gemeente.’
Wat maakt dat dit instrument werkt?
Wethouder Robin Heij (Wonen): ‘Dit instrument biedt flexibiliteit en nodigt uit tot het gesprek over ambities. In het verleden kwam het voor dat er vanuit de gemeente of ontwikkelaars soms pas laat in het proces nieuwe eisen op tafel kwamen, waardoor de voortgang verdween en we weer terug naar de tekentafel moesten. De Woonbalans geeft al vanaf het begin duidelijkheid over wat de gemeente wil en wat de ontwikkelaar of initiatiefnemer wil realiseren en waarover gezamenlijk overeenstemming moet worden bereikt. Tijdens de gesprekken blijft inzichtelijk wat er wijzigt.
Ook is een grote vooruitgang dat in één oogopslag de balans tussen al die onderwerpen duidelijk is. Zo hoef je niet meer ieder ‘loket’ af. En collega’s zien van elkaar wat de impact van het ene beleidsveld is op het andere. Dat maakt de integrale afweging makkelijker en inzichtelijker. Door de integraliteit en het feit dat alles in één oogopslag inzichtelijk is, kun je uiteindelijk veel sneller tot een goed en gedragen plan komen. En dus ook sneller bouwen, met behoud van kwaliteit.’
Hoe zijn de ervaringen?
Wethouder Adriaan van der Wulp (Ruimtelijke Ordening en Omgevingswet): ‘De eerste ervaringen zijn heel positief. Ontwikkelaars en initiatiefnemers vinden het heel prettig om op voorhand nog scherper in beeld te hebben wat de gemeente voor ambities heeft. Daardoor hebben zij ook de mogelijkheid om vroeg in het proces al veel van de ambities in het plan te verwerken. En ook te kijken hoe ze hun eigen wensen hierin kunnen verweven.
Daarnaast is het fijn dat ambities het uitgangspunt zijn, en niet alleen de (stapeling van) doelen. Er zijn meer gemeenten die een instrument hebben om hun wensen en doelen te realiseren. Wij leggen met ons instrument de nadruk op het bereiken van ambities. Daarmee wordt het een positief en open gesprek over wat er wel en niet gerealiseerd kan worden in een plan, met ruimte voor weging van de verschillende onderdelen ten opzichte van elkaar.’
Kunnen andere gemeenten deze tool ook gebruiken?
Marjolein Luyten: ‘Dat zou kunnen. Het meeste werk bij het ontwikkelen van een Woonbalans zit misschien nog wel in de beleidsinventarisatie in de eigen gemeente. Dat betekent bij alle beleidsvelden boven halen wat de voorwaarden en ambities zijn bij woningbouwontwikkelingen, en het verankeren van het instrument in de werkprocessen. Het komt neer op heel veel gesprekken voeren met alle beleidsadviseurs zodat er een up-to-date overzicht komt van alle actuele wensen en ambities.’
Geef een reactie