De decentralisaties zijn een pittige opgave! Het vereist dat gemeenten scherpe prioriteiten moeten stellen, keuzes moeten maken en aan goede vlakken moeten draaien. Vergelijkbaar met de Rubiks kubus.
– column – Bart Geerdink
Wie kent het niet? Tijdens mijn kinderjaren viel mijn oog in de speelgoedwinkel vaak op die mooi gekleurde Rubiks kubus. Een driedimensionale puzzel in de vorm van een kubus. Drie rijen met elk drie blokjes. De puzzel kan zowel horizontaal als verticaal worden gedraaid. Door de rijen op de juiste manier te draaien moet je uiteindelijk een kubus krijgen met egaal gekleurde zijvlakken. Het ziet er simpel uit, maar uiteindelijk is het toch een flinke opgave. Mij is het in ieder geval nooit gelukt…!
Informatieuitwisseling
Jaren later bekruipt mij hetzelfde gevoel als tijdens het spelen met de Rubiks kubus. Gemeenten staan met de komende decentralisaties in het sociaal domein voor grote opgaven. Vanaf 1 januari 2015 zijn zij onder meer verantwoordelijk voor alle jeugdhulp en de uitvoering van kinderbeschermingsmaatregelen en jeugdreclassering.
De nieuwe Jeugdwet brengt ingrijpende veranderingen met zich mee. Justitiële organisaties op landelijk niveau, gemeenten en gecertificeerde instellingen dragen taken aan elkaar over. Er ontstaan nieuwe relaties, informatiestromen, koppelvlakken en interacties. Om extra administratieve lasten en de kans op fouten in de uitvoering te verkleinen, is ketensamenwerking nodig. Besloten is een gegevensknooppunt te ontwikkelen ter ondersteuning van de nieuwe informatiestromen in de justitiële jeugdzorg: de Collectieve Opdracht Routeer Voorziening (CORV). Alle partijen in het justitiële en gemeentelijke domein dienen hier voor 1 januari (2015) op aan te sluiten.
Puzzelen
Als projectleider Beleidsinformatie Jeugd ondersteun ik gemeenten bij aansluiting en gebruik van CORV. In de gesprekken die ik afgelopen tijd heb gevoerd met gemeenten blijkt dat dit nog een flinke opgave is. Het is als puzzelen met de Rubiks kubus. Er zijn bestuurlijke, procesmatige en informatiekundige keuzes te maken. Gelijktijdig moet er worden geschakeld op landelijk-, regionaal- en lokaal niveau.
Bestuurlijk moet eerst worden besloten of je als gemeente deze nieuwe taak zelf gaat uitvoeren. Door taken rondom jeugdhulp te beleggen bij bijvoorbeeld de rechtsopvolger van de Bureaus Jeugdzorg, kan tijd worden gekocht. Immers, kennis is daar al aanwezig. Goede procesafspraken zijn daarbij uiteraard noodzakelijk. Organisatorisch geldt de vraag wie het bericht dat via CORV binnenkomt moet kunnen ontvangen. Welke medewerkers mogen een verzoek tot onderzoek versturen? En wat is de rol van de wijkteams? Tezamen met de informatiemanager moet vervolgens worden bepaald welk systeem moet worden aangeschaft. Ook moet worden bekeken of het systeem voldoet aan de juiste standaarden, zodat de gemeente technisch kan aansluiten op CORV.
De andere dimensie is het puzzelen op de verschillende niveaus en overheidslagen. In februari is de Jeugdwet vastgesteld, maar op landelijk niveau moeten het Invoeringsbesluit, de Invoeringswet en het Uitvoeringsbesluit nog worden vastgesteld. Onder meer met de politie wordt nog overleg gevoerd over waar een zorgformulier bij gemeenten mag worden ontvangen. Verder wordt CORV gebouwd op basis van landelijk vastgestelde interactieprocessen, maar gaat dit op lokaal niveau allemaal wel werken? Dan hebben we ook nog te maken met de rol van de regio-overstijgende gecertificeerde instellingen en veiligheidsregio’s. Het is dus puzzelen om de juiste keuzes te maken.
Prioriteiten
De kunst voor gemeenten is om niet aan de verkeerde vlakken te draaien. Ze moeten duidelijke prioriteiten stellen, keuzes maken tussen transitie en transformatie. Mijn advies is om te werken met een basisscenario en hulp te zoeken bij VNG, KING en het ministerie van Veiligheid & Justitie. De tijd is immers krap. Gelukkig ziet een groeiend aantal partijen dat ook in. Want waar ik zelf de Rubiks kubus niet wist op te lossen, zie ik diverse gemeenten nu al wel goede keuzes maken om hun CORV-kubus op te lossen!
Over de Auteur: Bart Geerdink is teamcoördinator bij KING en projectleider Beleidsinformatie Jeugd
