OpinieVerander vanuit je maatschappelijke opgave

Veranderen gaat niet altijd handig. Een belangrijke valkuil is niet bij het juiste startpunt te beginnen.

Vandaag de dag wordt er in menig publieke organisatie hard gewerkt om te tent te transformeren. Om zo meer en beter in te kunnen springen op wat onze samenleving allemaal van ons vraagt. En hoe je daar verstandig op in kunt spelen. Waarbij afnemers of gebruikers ook graag een rol van betekenis willen of moeten hebben. Klinkt logisch als we de mond vol hebben van een participatiesamenleving. Of niet soms?

Als je wat dieper in de catacomben duikt van onze veranderkeukens, dan is de vraag gerechtvaardigd of dat allemaal wel zo slim verloopt. Zetten we eigenlijk wel de juiste stappen? En doen we ze wel in de goede volgorde? Een blik in mening veranderwerkplaats leert dat we wel heel druk bezig zijn, in de sfeer van ‘we halen wat we kunnen’, maar het is sterk de vraag of we daar ook voor uit komen. Zetten we écht wel stappen voorwaarts? Want zoals iedereen weet hebben we de grenzen van ons systeem langzamerhand wel bereikt en lijkt suboptimalisatie binnen die bestaande systeemgrenzen niet meer voldoende adequaat.

We zullen dus ons veilige systeem ter discussie moeten durven stellen.

Om dat verstikkende insanity (vrij naar Einstein: ‘doing the same thing over and over again and expecting different results‘) te voorkomen. En dat betekent aan de goede kant beginnen. Dus niet aan de achterkant met goedbedoeld micromanagement. Vervallend in blauwe rationele discussies over structuren, verantwoordelijkheden en bevoegdheden. Veelal een hoog ‘ER’ gehalte: sneller, goedkoper, beter, minder, leniger, et cetera. Maar ook met een sterk input gedreven karakter: ver weg van de burger. Laat staan van die participatiesamenleving.

Niet zo gek dus dat het gros van de meute rustig achteroverleunend op de tribune zit, wachtend op het moment dat deze veranderwind ook wel weer zal zijn overgewaaid. Net als al die vorige…

Startpunt
Nee. Begin gewoon bij het begin: waar wil je staan als tent over een paar jaar. Uitgaande van je maatschappelijke opdracht natuurlijk! De opgave die je moet verzilveren gelet op de maatschappelijke rol die je vervult. Wat moet je dan gerealiseerd hebben. En hoe je dan gepositioneerd bent in het krachtenveld. Wat verwacht je dan van je omgeving. Maar ook: wat zijn daarbij leidende kernwaarden. Maak dat eens expliciet. Werk dat eens verder uit. Niet in de vorm van een energievretende blauwdruk, maar bouw eens een proeftuin. Een soort van actionlab. Of ontwikkel een game hoe die nieuwe situatie er dan uitziet.

Ga dat met elkaar spelen, zodat je als organisatie die vernieuwing ook écht kunt omarmen. Er gewoon in gelooft. Zodat iedereen het ook met verve uitstraalt. Om zo ook de trits richten-inrichten-verrichten in de juiste volgorde te doorlopen. In de sfeer van wat managementgoeroe Covey ons heeft geleerd: begin met het einde voor ogen.

Nieuw? Dacht het niet. Kijk maar eens wat de grote Chinese filosoof Confucius daar zo’n 2500 jaar (!) geleden al over zei: ‘schrijf het op en ik zal het vergeten, laat het me zien en ik zal het onthouden, maar laat het me voelen en ik zal het me écht eigen maken, ik zal het interneren’. Zo is het nog steeds!