• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • AI
    • Belastingen
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • KaFra Housing
    • KPN
    • Lefebvre Sdu
    • Segment
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Vaststellen bestemmingsplan: waarom tekent de raad (niet) bij het kruisje?

4 april 2019 door Olaf Schuwer

Lees voor

De ruimtelijke inrichting van de gemeente is een voorwerp van constante zorg en aandacht. Logisch, want de plek waar ‘iets’ gebeurt, is bepalend voor de ruimtelijke kwaliteit. En daarmee voor de mate van woongenot die de inwoner ervaart. Niemand wil een snelweg voor zijn deur of een windturbine in zijn achtertuin. Fabrieken met uitlatende schoorstenen wil men het liefst achter de horizon gesitueerd hebben en op geluidsoverlast zit niemand te wachten.

Een ‘goede ruimtelijke ordening’ is (bijna) letterlijk een zaak van levensbelang voor de inwoners. Het is om die reden begrijpelijk dat de wetgever de ultieme beslissingsbevoegdheid daaromtrent op lokaal niveau heeft neergelegd bij het hoogste orgaan van de gemeente.

Bij de gemeenteraad dus. In artikel 3.1 lid 1 Wet ruimtelijke ordening lezen wij “De gemeenteraad stelt voor het gehele grondgebied van de gemeente een of meer bestemmingsplannen vast, waarbij ten behoeve van een goede ruimtelijke ordening de bestemming van de in het plan begrepen grond wordt aangewezen en met het oog op die bestemming regels worden gegeven.” 

Gemeenteraad als bestuursorgaan

De gemeenteraad ‘als bestuursorgaan’ stelt het bestemmingsplan vast. Daarbij moet de gemeenteraad de algemene beginselen van behoorlijk bestuur naleven. Als ‘orgaan’, dus niet als ‘verzameling politieke fracties’. Een wijziging van het bestemmingsplan is ook een bestemmingsplanbesluit. Omdat in een bestemmingsplan in de regel tegenstrijdige belangen met elkaar worden verenigd (wonen versus verkeer, industrie versus recreatie en natuurbescherming), is het zaak dat de voorbereiding om te komen tot het bestemmingsplan op gepaste en zorgvuldige wijze ter hand wordt genomen.

Een bestemmingsplan voorbereiden

In menig gemeente wordt het proces qua planvoorbereiding heel serieus genomen. Indachtig een van de peilers onder het dualisme en de toekomstige Omgevingswet, wordt veel gewicht toegekend aan de mening van ‘de omgeving’. Een omgevingsdialoog is gemeengoed geworden; de Omgevingswet veronderstelt deze in de toekomst. In het kader van de omgevingsdialoog wordt aan de omgevingstafel met de omgeving gesproken over een initiatief om te komen tot een bestemmingswijziging.

Nadat deze fase is afgerond, wordt de overstap gemaakt naar een voorontwerp bestemmingsplan. Dat ding gaat de inspraak in, en de omgeving laat van zich horen.

Vervolgens schakelen we over naar de terinzagelegging van een ontwerpbestemmingsplan. Alweer laat de omgeving van zich horen (inmiddels voor de derde keer), waarbij het volume almaar stijgt: een groot deel van de omgeving wil deze uitbreiding van die fabriek gewoon niet.

Ondanks allerhande toezeggingen aan de omgevingstafel van de zijde van de fabriek is men er niet gerust op. Dat is overduidelijk in de zienswijzen te lezen.

Gemeenteraad aan zet

Vanaf nu komt de raad in beeld. Het college legt aan de raad een voorstel met bijbehorend ontwerpbesluit voor: wil de raad zo vriendelijk zijn om het bestemmingsplan vast te stellen en daarbij de nota van zienswijzen vast te stellen conform voorstel van het college.

De raad hoeft ‘alleen maar’ bij het kruisje te tekenen, het voorwerk is door betrokken wethouder en vakbekwame afdeling gedaan.

In menig gemeente slaat dan de vlam in de pan als het voorstel een omstreden ontwikkeling betreft.

Inspraak is een recht voor de inwoner bij raads- of commissievergadering (of hoe in die gemeente dit soort bijeenkomsten worden genoemd), dus wordt hiervan op grote schaal gebruikgemaakt.

Al dan niet onder begeleiding van spandoeken of meters handtekeningen uit ‘de omgeving’ wordt de raad of de commissie in een openbare setting toegesproken.

De insprekers laten de raad op niet mis te verstane wijze weten dat zij het gevoel hebben dat de race al was gelopen voordat de omgevingsdialoog van start ging, dat hun belangen niet goed zijn meegenomen, dat er niet voldoende naar hen is geluisterd en dat de wethouder zich regelmatig laatdunkend uitliet over de inbreng van de omgeving. Hoe moet en/of kan de raad met al deze tegenstrijdige informatie omgaan? Kan de raad besluiten het plan niet dan wel gewijzigd vast te stellen?

Amenderen of niet vaststellen

Omdat de raad het bevoegde bestuursorgaan is, heeft het het laatste woord. Dus heeft de raad de ruimte om in afwijking van het collegevoorstel het plan niet dan wel gewijzigd vast te stellen. Met als voornaamste (politieke) overweging dat er onvoldoende draagvlak in de omgeving is.

Een dergelijke motivering zal geen genade vinden in de ogen van de Afdeling bestuursrechtspraak Raad van State. Dat is de instantie die is belast met het behandelen van beroep tegen besluiten inzake het vaststellen van een bestemmingsplan.

Tegen een geamendeerd besluit is beroep mogelijk, maar ook tegen een besluit om het plan niet vast te stellen. Beiden zijn op rechtsgevolg gericht.

Het is allerminst eenvoudig voor de raad om met een dragende motivering te komen nadat het college een zorgvuldige voorbereidingsprocedure heeft doorlopen.

De raad moet van goeden huize komen om het college te overtroeven. Menig afwijkend raadsbesluit sneuvelt dan ook bij de Afdeling.

Als de Afdeling het raadsbesluit daarbij vernietigt, staat vast dat de raad een onrechtmatig besluit heeft genomen. Met de mogelijkheid van een schadeclaim van de zijde van de initiatiefnemer.

Waarom doen we dit eigenlijk in veel gemeenten zo? Waarom stelt het college in veel gemeenten het ontwerpbestemmingsplan vast? De raad is toch in de Wet ruimtelijke ordening aangewezen als bevoegd orgaan?

Ruimtelijke planvorming

Niemand kan de raad beletten om de ruimtelijke planvorming naar zich toe te trekken, en ‘aan de voorkant’ aan de ruimtelijke knoppen te draaien. Het staat de raad vrij om het college op te dragen in het vervolg niet alleen de definitieve besluitvorming inzake het bestemmingsplan aan de raad voor te leggen (zoals we al vele decennia gewend zijn), maar het ontwerpbestemmingsplan ook aan de raad ter vaststelling voor te leggen.

In die constructie stelt de raad het ontwerp vast dat ter inzage wordt gelegd. In die fase heeft de raad (letterlijk) alle ruimte om in dat ontwerp wijzigingen aan te brengen of het ontwerp simpelweg niet vast te stellen vanwege het ontbreken van voldoende draagvlak in de omgeving.

Als de raad aldus handelt, is er geen enkel risico van rechterlijke toetsing of schadeclaims.

In die constructie heeft het college de taak om het ontwerpplan voor te bereiden, de terinzagelegging te verzorgen en een advies op te stellen over hoe om te gaan met ingediende zienswijzen.

De raad draait in die constructie aan de vitale knoppen. En zo hoort het ook, want de raad is uiteindelijk het bevoegde orgaan.

Welke raad wil dit niet?

Ommezwaai

En ja, dat de vakafdeling en/of de portefeuillehouder een dergelijke ommezwaai niet met gejuich zullen begroeten, is even niet anders. Ze zullen het ermee moeten doen.

Dit soort stappen hoort nu eenmaal bij een raad die (na ruim zeventien jaar) ontdekt dat dualisme meer is dan een wethouder die geen raadslid meer is. Vat een dergelijke operatie maar onder het containerbegrip ‘kaderstelling anno 2019’. Misschien is de pijn dan beter te verdragen.

Als het goed is, zullen ze de raad diep in hun hart misschien nog gelijk geven ook!

 

Olaf Schuwer, bestuurlijk-juridisch consultant, publicist

email@olafschuwer.nl

 

Filed Under: Raadsledennieuws

Lees 1 reactie
Vorige artikel
Samen werken aan een ‘levend’ normenkader voor integer handelen
Volgende artikel
#Woest

Reader Interactions

GERELATEERD

Tweede Kamer stemt voor woningwet die voorrang statushouders verbiedt

De Tweede Kamer heeft de Wet versterking regie volkshuisvesting aangenomen, inclusief de bepaling dat gemeenten niet langer voorrang aan statushouders mogen geven bij het toewijzen van woningen.

Bermgras als basis voor bouwpanelen of bodemverbeteraar

Lokaal inzamelen en verwerken van blad en bermmaaisel op een duurzame manier: in verschillende provincies wordt hiermee geëxperimenteerd. In Noord-Brabant loopt bijvoorbeeld een pilot om blad en bermmaaisel te verwerken tot natuurlijke bodemverbeteraar. De resultaten zijn goed.

houten huis fabriek

Groene woningbouw noodzakelijk voor CO₂-reductie

De woningmarkt in Nederland verkeert in crisis. Passende, betaalbare woningen zijn voor veel mensen niet te vinden. Er moet veel worden bijgebouwd. Daarbij is het gebruik van meer duurzame bouwmaterialen essentieel, stelt de Rli in een net uitgebracht advies.

Comment (1)

  1. Pien says

    6 april 2025 at 13:51

    Perfect verwoord hoe een bestemmingsplantraject in onze gemeente verloopt, al wordt bij ons ook nog het ter inzage leggen van het voorontwerp overgeslagen.
    Als raadslid kan ik uiteindelijk bijna niets meer, met amendementen kunnen enkel nog kleine aanpassingen gedaan worden. Maar voor grotere wijzigingen zou extra onderzoek moeten plaatsvinden, dat gaat niet meer en de druk wordt opgevoerd dus teken maar bij het kruisje.
    Op basis van welke wet(ten) kan de raad er op staan om in het voortraject betrokken te worden? Wij hebben zojuist verzocht de ontwerp mobiliteitsvisie eerst in de raad te bespreken alvorens deze ter inzage gaat. Maar dit verzoek is afgewezen.

    Beantwoorden

Geef een reactie Reactie annuleren

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

TOPVACATURES

Meer vacatures

LAATSTE ARTIKELEN

Tweede Kamer stemt voor woningwet die voorrang statushouders verbiedt

4 juli 2025

Bermgras als basis voor bouwpanelen of bodemverbeteraar

4 juli 2025

houten huis fabriek

Groene woningbouw noodzakelijk voor CO₂-reductie

3 juli 2025

Wijzigingen wetten en regels voor gemeenten per 1 juli 2025

2 juli 2025

Lokale journalistiek toekomstbestendig maken

2 juli 2025

GEMEENTE.NU PARTNERS

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’
  • Segment

‘Alles onder de Wet open overheid is openbaar, tenzij…’

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’
  • Segment

‘Nieuwe locatie voor een school roept vaak weerstand op’

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 
  • Segment

Crisisbeheer: voorbereiden op cyberaanvallen 

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod gebiedsontwikkeling

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar
  • Segment

Leergang Ambtelijk Vakmanschap: groeien als ambtenaar

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’
  • Segment

‘Het oliemannetje in de gemeentelijke machine’

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment
  • Segment

Nieuwe trainingen informatieveiligheid bij Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze
  • Segment

Eigen academie Maastricht biedt medewerkers ruime keuze

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept
  • Segment

Burgerzaken gaat terug naar school: een nieuw concept

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6
  • Segment

20 juni: Informatiebijeenkomst Diplomalijnen NLQF-6

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden
  • Segment

Vijf adviezen om je team up-to-date te houden

De drie p’s van Segment
  • Segment

De drie p’s van Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling
  • Segment

Segment: partner in gemeentelijke ontwikkeling

De Wet open overheid is voor iedereen relevant
  • Segment

De Wet open overheid is voor iedereen relevant

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment
  • Segment

Het diploma Burgerzaken haal je bij Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’
  • Segment

‘Neem je bivak en je matties mee’

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 
  • Segment

Warmdraaien voor de Omgevingswet: praktische kennis voor een naadloze overgang 

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid
  • Segment

Vijf tips voor een betere dienstverlening en klantgerichtheid

‘Een feestje van de ceremonie maken’
  • Segment

‘Een feestje van de ceremonie maken’

Van bestemmingplan naar omgevingsplan
  • Segment

Van bestemmingplan naar omgevingsplan

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen
  • Segment

Bereid je voor op extra paspoort- en ID-kaartaanvragen

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker
  • Segment

Professioneel risicomanagement steeds belangrijker

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’
  • Segment

‘Met een integrale aanpak kun je de jeugd beter helpen’


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • AI
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Lefebvre Sdu

  • Disclaimer
  • Privacy Statement & Cookieverklaring
lefebvre SDU