Afgelopen donderdag gaf de Utrechtse raad groen licht om plastic, blik en drankpakken vanaf volgend jaar niet langer door inwoners thuis te laten scheiden. De sorteermachines van het afvalbedrijf geven een dubbele grondstoffenwinst bij nascheiding. Voor het stadsbestuur ligt nu wel de taak de overstap aan ijverig scheidende inwoners uit te leggen.
Vrijwel alle raadsfracties en niet alleen de coalitiepartijen D66, GroenLinks en ChristenUnie, staan achter de plannen om in Utrecht het restafval te gaan nascheiden. De keuze lijkt nogal grillig. Het beleid om inwoners thuis PMD (plastic, metaal en drankenkartons) te laten scheiden, is niet eens volledig uitgerold. Onder de noemer ‘Het Nieuwe Inzamelen’ zouden eind 2021 in totaal zo’n 40.000 huishoudens kliko’s voor gft, PMD en papier krijgen. Hun restafval moeten ze naar ondergrondse containers in hun wijk brengen.
Het Utrechtse college stelde eerder dit jaar echter voor om over te gaan op nascheiding in de in juni gepresenteerde Grondstoffennota. Een proefproject vorig jaar bij AVR in Rotterdam wijst uit dat de sorteermachines de dubbele hoeveelheid PMD uit het restafval trekken. Waar een Utrechts huishouden jaarlijks tot 8 kilo plastic, blik en pak komt, scoren de machines omgerekend zo’n 15 kilo.
Nascheidend inzicht
Uit onderzoek van Wageningen Universiteit – in opdracht van de gemeente – komt naar voren, dat er geen relevant kwaliteitsverschil is bij het scheiden van plastic folies. Voor de hergebruikstoepassing maakt het dus niet uit dat het plastic is nagescheiden. ‘Voor ons was dit allemaal nieuwe informatie. Zeg maar nascheidend inzicht,’ legde wethouder circulaire economie Klaas Verschuure eerder uit tijdens de vergadering van de raadscommissie Stad en Ruimte over de Grondstoffennota eind september.
Geen succes
Apart inzamelen van plastic en drankenkartons was toch al geen succes in de Domstad. Uit analyses van Afvalverwijdering Utrecht (AVU), het samenwerkingsverband van de 26 Utrechtse gemeenten, blijkt dat dertig procent van het brongescheiden PMD te veel vervuild is. Dertig procent van de partijen wordt door sorteerders afgekeurd en de acceptatie-eisen worden steeds hoger. In dat geval krijgen gemeenten geen vergoeding vanuit het Afvalfonds Verpakkingen van de industrie. Uit dit fonds ontvangen gemeenten sinds begin 2020 ook een vergoeding voor het nascheiden van PMD.
Te vroeg
Het college trekt er twee jaar voor uit om de PMD-bronscheiding per wijk uit te faseren. Voor de raadsfractie van de Partij voor de Dieren komt de omschakeling te vroeg. Het college zou juist langer door moeten gaan met PMD-scheiding om zo bij meer inwoners milieubewust gedrag te creëren. Nascheiding geeft niet het juiste voorbeeld en gaandeweg zal de scheiding van PMD verbeteren.
Interacties aan de bron, stelt de PvdD-fractie, leveren uiteindelijk minder restafval op en op de lange termijn is dat beter voor het klimaat. Een amendement om het bestaande bronscheidingssysteem te combineren met nascheiding haalde het echter niet. Tegenstanders in de raad en ook wethouder Verschuure zelf wezen op de hoge kosten, waar geen financiële dekking voor is. Naast de onwenselijke milieuonvriendelijke extra inzet van transportvoertuigen.
Aparte inzamelcontainers
Voor papier, glas, textiel en gft blijven in Utrecht aparte inzamelcontainers bestaan. Voor de hoogbouwbewoners en de inwoners van de binnenstad onderzoekt het college de mogelijkheid van een brengsysteem voor gft, in combinatie met proefprojecten en marktconsultaties. ‘Wat het beste is, weten we nu nog niet. Dat gaan we de komende twee jaar onderzoeken,’ aldus Verschuure. De raad waarschuwt wel voor verrommeling. De regelmatige bijplaatsingen bij ondergrondse restafvalcontainers zijn ook in Utrecht een hardnekkig probleem.
Stijging heffing
De uitdaging die de raad verder nog voor het college ziet, is het nascheidingsbeleid helder naar inwoners toe uit te leggen. Vooral vanwege de stijging van de afvalstoffenheffing in 2021 (van 236 naar 295 voor eenpersoons- en van 286 naar 345 euro voor meerpersoonshuishoudens). De toename is te wijten aan marktontwikkelingen en hogere tarieven door de begin dit jaar landelijk ingevoerde verbrandingsbelasting. De Utrechtse gemeenten zijn in hun nieuwe verwerkingscontract vanaf 2021 miljoenen euro’s meer kwijt en die extra kosten landen in de afvalstoffenheffing. Voor wethouder Verschuure staat zorgvuldige communicatie met inwoners voorop. ‘Vandaar dat we kiezen voor een gefaseerde invoering. Dit kan niet in één klap. We moeten dit per wijk goed inregelen,’ zei hij.
Ik woon in leidsche Rijn. Ik ben in de afgelopen 10 jaar van een vaste plek,… naar containers en nu weer wat anders. Kortom,… het is steeds langer gesleep met vuilniszakken van meters naar honderden meters nu). Krijgen we weer het oude systeem terug of was dit het?