Nieuwe plichten afval scheiden nog weinig gedetailleerd

De plichten van gemeenten bij het scheiden van afval worden uitgebreid op grond van de gewijzigde Europese kaderrichtlijn afvalstoffen. Tot welke concrete maatregelen dat leidt, hangt echter sterk af van de ‘lokale invulling’.

Staatssecretaris Van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat ontvouwt de plannen in een conceptbesluit voor internetconsultatie. Het doel van de nieuwe regels is ‘dat het afvalstoffenbeheer verder wordt verbeterd en daarmee het efficiënte gebruik van grondstoffen wordt vergroot’. Gemeenten krijgen daarom expliciet de verplichting opgelegd om huishoudelijk afval gescheiden in te zamelen. Het gaat om de stromen bioafval, papier, metaal, kunststof, glas, textiel en gevaarlijke afvalstoffen.

Bestaande praktijk bevorderen

Wettelijk gezien zijn lokale overheden op dit moment slechts verplicht om gft-afval en afgedankte elektrische apparaten apart in te zamelen. De rest beslissen ze zelf, waarbij wel rekening moet worden gehouden met het landelijk afvalbeheerplan (LAP). Gescheiden inzameling is hierdoor al grotendeels bestaande praktijk, maar de aangescherpte verplichting moet dat volgens de staatssecretaris ‘verder bevorderen’.

Uitzonderingen toegestaan

Wel blijven er uitzonderingsmogelijkheden bestaan. De Europese kaderrichtlijn afvalstoffen staat lidstaten afwijkende keuzes toe, bijvoorbeeld als de kosten buitensporig hoog zijn of als zogeheten nascheiding minstens even effectief is als gescheiden inzamelen. Voor Nederland blijven er volgens Van Veldhoven uitzonderingen mogelijk waar het gaat om gft-afval, kunststof, metaal en glas. Gemeenten moeten daarmee wel ‘restrictief’ omgaan en zich houden aan het LAP.

Gevaarlijke stoffen

Voor papier, textiel en gevaarlijke afvalstoffen gelden geen uitzonderingen, ‘omdat het in Nederland altijd technisch en economisch haalbaar is gescheiden in te zamelen (al dan niet huis-aan-huis)’. Papier wordt nu al overal apart ingezameld. ‘Met name voor de afvalstromen textiel en gevaarlijke stoffen geldt dat gemeenten door dit besluit meer aandacht moeten gaan besteden aan het gescheiden inzamelen dan voorheen,’ vermeldt de toelichting. Daarvoor krijgen ze nog wel ruim de tijd: pas in 2025 wordt de gescheiden inzameling voor deze categorieën wettelijk verplicht.

Lokale invulling

Hoe die extra aandacht er precies uit moet zien, vermeldt de toelichting niet. Veel zal afhangen van de ‘lokale invulling’, zo blijkt. Van Veldhoven kan om die reden geen ‘algemeen beeld’ geven van de financiële gevolgen voor gemeenten, maar een stijging van de uitvoeringskosten sluit ze niet uit. Wat er straks precies van gemeenten wordt verwacht, moet verder nog blijken uit een wijziging van het LAP die samenhangt met de nieuwe regels.