De woningmarkt vertoont tekenen van herstel, maar veel mensen slagen er niet in om een woning te vinden die bij hen past. Verdere hervorming van de woningmarkt en het woonbeleid is daarvoor noodzakelijk. Dit concludeert de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) in zijn advies ‘Wonen in verandering’, dat op 25 juni 2015 is aangeboden aan minister Blok voor Wonen en Rijksdienst.
Dynamischer
Het kabinet heeft een aantal maatregelen genomen om de woningmarkt weer in beweging te krijgen. De Rli vindt dat een goed begin maar niet genoeg. De woonwensen en het woongedrag van Nederlandse huishoudens veranderen snel en de woningmarkt is te star om die verandering bij te benen. De arbeidsmarkt, de economie en de zorg vertonen steeds meer dynamiek. Het woonbeleid maakt het voor veel mensen moeilijk of zelfs onmogelijk om te verhuizen naar een woning die past bij een veranderde situatie in hun leven. Verhuizen is vaak financieel onaantrekkelijk. De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur pleit in zijn advies voor beleid dat rekening houdt met steeds sneller veranderende woonwensen in de samenleving.
Keuzevrijheid gericht op lage inkomens
Keuzevrijheid tussen huren en kopen moet uitgangspunt van het beleid worden. In het huidige systeem wordt eigenwoningbezit door de overheid gestimuleerd. Op de lange termijn moet financiële ondersteuning van de woningvraag geen onderscheid maken tussen huren of kopen en volgens de raad alleen gericht zijn op huishoudens met de laagste inkomens. Hiervoor moet het fiscale stelsel aangepast worden
Regionalisering
De raad pleit er ook voor om in het beleid meer rekening te houden met regionale verschillen op de woningmarkt. Er is niet één markt maar een archipel van regionale markten. Zowel de woningvraag als de huizenprijzen verschillen sterk tussen regio’s of tussen stad en dorp. Huurtoeslag, inkomensgrens en liberalisatiegrens, die op dit moment voor heel Nederland gelden, zouden volgens de raad per regio moeten kunnen verschillen. Regionaal maatwerk is nodig om vraag en aanbod optimaal bij elkaar te brengen. De raad beveelt aan om de provincie meer bevoegdheden te geven om het regionale woonbeleid te toetsen.
Flexibiliteit in gebruik van vastgoed
Om flexibel in te kunnen spelen op snel veranderende woonwensen zouden gebouwen gemakkelijker functies moeten kunnen mengen of van functie veranderen. Dit kan door al bij de bouw rekening te houden met flexibel toekomstig gebruik. Hergebruik van leegstaand vastgoed is een grote opgave, maar de raad ziet ook hierin juist een kans om nieuwe woonwensen te accommoderen.
Vertrouwen
Omdat de voorstellen in ‘Wonen in verandering’ gevolgen hebben voor veel partijen op de woningmarkt, pleit de raad voor veel aandacht voor het maatschappelijk vertrouwen bij de verandering van het beleid. Er moet voldoende tijd zijn om te anticiperen op de nieuwe situatie. Snel duidelijkheid scheppen over een helder eindbeeld en de route om er te komen draagt daaraan bij.
Het rapport is hier te downloaden
