Een gezonde generatie in 2040 met weerbare mensen in een gezonde omgeving, vanuit een sterke sociale basis: dát is het doel van het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), opgesteld door het ministerie van Volksgezondheid in samenwerking zorgverzekeraars en de VNG. Gemeenten krijgen hiervoor extra middelen.
In het GALA staan afspraken om slim samen te werken aan meer gezondheid, preventie en een sterke sociale basis. Het akkoord verlegt de focus van ziekte en zorg naar gezondheid en preventie. Minister Helder, minister Kuipers en staatssecretaris Van Ooijen (alle drie VWS) ondertekenden het akkoord samen met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en GGD GHOR Nederland.
De activiteiten in het akkoord moeten elkaar zoveel mogelijk versterken. Zo kan gezamenlijk bewegen in het kader van valpreventie tevens helpen tegen eenzaamheid en overgewicht voorkomen.
Van jong tot oud
Het doel van de afspraken is bevorderen en behouden van de fysieke en mentale gezondheid van mensen, vanaf het prille begin. Bij de jeugd ligt de nadruk op méér sporten, gezonde voeding en bewegen.
Verminderen van gezondheidsachterstanden, vraagt daarbij extra aandacht. Bijvoorbeeld via het programma Kansrijke Start. Dit zet in op goede begeleiding en ondersteuning voor de eerste 1000 dagen van kinderen die opgroeien in een kwetsbare situatie.
Voor volwassenen en ouderen wordt moet een gezonde fysieke leefomgeving uitnodigen tot bewegen en ontmoeten, een gezonde leefstijl en het versterken van de mentale weerbaarheid en gezondheid. Ook valpreventie en (het behoud van) de vitaliteit van het toenemend aantal ouderen staat op de agenda.
Middelen voor gemeenten
De bewindslieden informeerden de Tweede Kamer in een brief over de specifieke uitkering aan gemeenten voor de uitvoering van de afspraken. Voor deze kabinetsperiode komt het totale bedrag, voor onder andere lokale preventieactiviteiten en gezondheidsbevordering, op ongeveer 300 miljoen euro per jaar uit. Daarvan is 195 euro miljoen structureel.
Daarnaast is in het Integraal Zorgakkoord (IZA) afgesproken dat er voor gemeenten jaarlijks maximaal 150 miljoen euro structureel beschikbaar is voor concrete plannen om de IZA-doelen te realiseren. Regionale samenwerking tussen zorgverzekeraars en gemeenten maakt daar een belangrijk onderdeel van uit.
In plaats van 15 verschillende regelingen is er voor gemeenten nu één brede specifieke uitkering (SPUK). Hier kunnen gemeenten geld aanvragen en verantwoorden voor plannen die onder het GALA vallen als onder het Hoofdlijnen Sportakkoord II.
Doelen en afspraken
Het kabinet kent aan gemeenten een belangrijke rol spelen. In de Kamerbrief wordt uitgelegd welke doelen dit zijn, en wat dit voor gemeenten betekent of wat er van hen wordt verwacht. Denk aan het terugdringen van gezondheidsachterstanden en -verschillen. Hierbij wordt onder andere het programma Kansrijke Start genoemd, voor een goede start in de eerste duizend dagen van een kind.
‘Met het GALA geven we invulling aan de ambitie uit het coalitieakkoord om in elke gemeente een lokale coalitie kansrijke start in te voeren.’ De verdeling van de SPUK-middelen over gemeenten wordt gebaseerd op inwonertal en het aantal inwoners met gezondheidsachterstanden (gebaseerd op inkomensniveau en opleidingsniveau). Gemeenten worden hiermee in staat gesteld om met prioriteit in te zetten op de inwoners, buurten en wijken waar sprake is van achterstanden.
Bij het doel voor een gezonde fysieke leefomgeving die uitnodigt tot bewegen en ontmoeten, is afgesproken dat gemeenten zorgen voor de inzet van gezondheidskundige kennis bij hun besluitvorming over de fysieke leefomgeving. En bij het doel over het vitaal ouder worden, geeft het GALA invulling aan de ambitie in het coalitieakkoord op het gebied van valpreventie. ‘Gemeenten gaan valpreventieprogramma’s aan (laten) bieden voor hun inwoners van 65 jaar en ouder en er zijn afspraken gemaakt over de ketensamenwerking met zorgverzekeraars. ‘
Vraagbaak en ondersteuning
Om gemeenten op weg te helpen, wordt door de VNG, in samenwerking met de Vereniging Sport en Gemeenten (VSG) en kennis- en ondersteuningspartijen, een ondersteuningsteam ingericht dat laagdrempelig benaderbaar is voor gemeenten. Dit team fungeert als een vraagbaak voor gemeenten over het GALA en de SPUK.
Geef een antwoord