Brunssum is gemeentelijk koploper als het gaat om het aantal minibibliotheken, kleine boekenkasten op particulier terrein waar inwoners boeken kunnen brengen en halen. Het concept komt misschien wat kneuterig over, maar het mes snijdt aan meerdere kanten. ‘Met een relatief kleine investering veroorzaak je een golf aan maatschappelijke positiviteit.‘
Voor wie het niet kent: een minibibliotheek is een kastje dat een bewoner kan plaatsen op particulier terrein, in de voortuin of bij de voordeur. Deze kast wordt met boeken gevuld door iedereen die zich hiertoe geroepen voelt. Wie een boek wil lezen, kan het kosteloos meenemen.
Boeken in alle wijken
In de gemeente Brunssum staan binnenkort zo’n zestig van deze minibiebs. Ter vergelijking: landelijk bedraagt dit aantal ongeveer 2200. Dankzij een recente actie waarbij inwoners een gratis minibibliotheek konden aanvragen, kent de gemeente nu zo’n grote dichtheid van deze boekenpunten. In alle wijken en een groot aantal buurten van Brunssum staan straks minibibliotheken, in sommige straten zelfs meerdere. Hoe groter en zichtbaarder het aanbod, hoe groter ook het gebruik, zo is de gedachte.
Wat is precies de toegevoegde voor de gemeente van al deze initiatieven? Verantwoordelijk wethouder Hugo Janssen licht toe: ‘Wij zien minibiebs als een wapen in de strijd tegen laaggeletterdheid en ontlezing. Het heeft alles te maken met het laagdrempelig aanbieden van boeken. Voor veel mensen zijn boeken prijzig in aanschaf en soms is ook de bibliotheek een deur te ver. We hopen dat een relatief fijnmazig netwerk van minibiebs ook kinderen prikkelt om op leesavontuur te gaan.’
Bijna ouderwets gevoel
Daarnaast is er de sociale factor. ‘Minibibliotheken stralen een bijna ouderwets gevoel uit van een gedeelde buitenruimte. Er spreekt een vertrouwen uit dat een ander er geen misbruik van maakt en uiteindelijk ook iets teruggeeft. Die sociale factor is behoorlijk sterk. Minibibliotheken, zo merken we aan reacties, roepen alleen maar positieve gevoelens op. Mensen worden er blij van vooral ook omdat, zo denken wij, het uitgaat van een positief mensbeeld: wie goed doet, goed ontmoet.’
Elk leeskastje wordt gemaakt en geplaatst door een lokaal ‘mensontwikkelbedrijf’, dat uitkeringsgerechtigden begeleidt naar werk. ’Het is een win-win situatie. De minibibliotheken zijn een activiteit van Betere Buren, een onderdeel van de gemeente. Hier doen mensen werkervaring op, als voorbereiding op een betaalde baan. Betere Buren werkt nadrukkelijk voor de inwoners in de wijken, dit project biedt daartoe een uitgelezen kans.’
Hoe verhouden de kosten zich ten opzichte van de baten voor de gemeente? ‘De feitelijke kosten zijn de materiaalkosten. De baten zijn vooral maatschappelijk en die zijn overweldigend positief. Dan laat ik nog even buiten beschouwing wat op de langere termijn de opbrengsten zijn voor het leesplezier en leesvaardigheid, met name bij kinderen en jongeren. Met een relatief kleine investering genereer je een golf aan maatschappelijke positiviteit.’
Drempels weg
De gemeente heeft in het project vooral een faciliterende rol. ‘Onze insteek is: ontzorg de aanvragers. Maak het ze gemakkelijk en haal financiële en procedurele drempels weg. Aanvragers hoeven dus zelf niet voor de plaatsing te zorgen, wij regelen alles voor ze. Ook bijvoorbeeld de vergunningaanvraag.’ Voor de gemeente betekent dit dat er een en ander intern moet worden afgestemd.
‘Het vergt afstemming tussen diverse afdelingen, zoals vergunningverlening en handhaving. Zo voorkom je dat je voor verrassingen komt te staan op het moment dat de aanvragen binnenstromen en treedt er geen onnodige vertraging op bij de afhandeling.’
Beheer minibiebs
Brunssum werkt momenteel aan een kaart waarop alle locaties van de minibiebs te vinden zijn. Bedoeld als hulpmiddel voor wie de minibibliotheken wil ontdekken. Het beheer van de kastjes wordt overgelaten aan de aanvragers. ‘We gaan ervan uit dat mensen die een minibibliotheek plaatsen, voldoende motivatie hebben om het systeem zelf draaiende te houden.’
In onderstaande video laat de gemeente zien hoe de minibiebs werken.
Geef een antwoord