De eerste kogel in het proces om het sociale stelsel ingrijpend te hervormen is door de kerk. Medio oktober heeft de Tweede Kamer ingestemd met de nieuwe Jeugdwet. Gemeenten moeten vol aan de bak om zich voor te bereiden op hun toekomstige taken.
Inmiddels zijn er eind oktober agendaproblemen ontstaan om de Jeugdwet nog dit jaar in de Eerste Kamer te behandelen. Mijn advies: Ga vooral door met de voorbereidingen. Ik denk namelijk niet dat zo’n acht jaar voorbereiding en al ingeboekte bezuinigingen de (fasegewijze) invoering in de weg zal staan.
Gezonde participatie is het doel!
In de nieuwe Jeugdwet staan gezond en veilig opgroeien en naar vermogen deel kunnen nemen aan de samenleving centraal. Met daarbij dezelfde uitgangspunten als in de andere decentralisatieoperaties. Het gaat om het benutten van de eigen kracht van de jeugdigen en hun ouders. Ouders moeten hierbij mijn inziens terecht gezien worden als eerstverantwoordelijke partij.
Gaan gemeenten het redden?
Alle 41 regio’s hebben conform de planning hun transitiearrangementen aangeleverd. Een “huzarenstukje”, aldus staatssecretaris van Rijn. Het eerste beeld is echter duidelijk: er moet nog veel gebeuren. Echte afspraken om de zorgcontinuïteit in 2015 te garanderen konden niet worden gemaakt, omdat het budgettaire kader nog niet bekend is. Vol optimisme staat in de Tweede rapportage Regionale Transitiearrangementen Jeugd dat gemeenten in december de nota “Sturing en Inkoop” afronden.
In het land circuleren inmiddels allerlei mooie plaatjes waarin de complexiteit van dit transitie- en transformatieproces in beeld wordt gebracht. Ik zie ook mooie documenten van allerlei organisaties waarin de slag gemaakt wordt om onze kwetsbare jeugdigen beter en met minder middelen al dan niet tijdelijk te ondersteunen. We zijn goed bezig dus.
Vragen
En toch hou ik me hart vast. Zijn gemeenten op tijd klaar voor de nieuwe taken? Hebben ze de know how om in zee te gaan met de juiste partners? Zijn ze niet te optimistisch of juist te naïef om te denken dat ze taken van Bureau Jeugdzorg kunnen overnemen? Zijn ze in staat om alternatieve aanpakken te bedenken en te implementeren? Zijn de burgers adequaat geïnformeerd over de nieuwe werkwijze? En wellicht het belangrijkste: Is hun bedrijfsvoering op orde?
Toegezegd is dat er een set met outcome criteria aan gemeenten beschikbaar wordt gesteld zodat deze de kwaliteit en effectiviteit kunnen gaan beoordelen van hun eigen werk en dat van jeugdhulpaanbieders.
Het kan omdat het moet
De vraag is echter niet meer of het kan: het moet. Gemeenten hebben geen tijd meer te verliezen en moeten nog een flink aantal stappen zetten. Samenwerken met betrokken partijen, werken aan een groeimodel en investeren in de bedrijfsvoering en medewerkers zijn hierbij belangrijke succesfactoren.
