Stevige discussie over Jeugdzorg naar gemeenten

Na het vernietigende rapport Samson, over misbruik binnen de Jeugdzorg, gaan er stemmen op deze taak maar niet bij de gemeenten neer te leggen. Tegelijk zijn er voorstanders van de overheveling, en is er kritiek op het rapport zelf.

Het gevoelige onderwerp leidt tot een stroom van kritiek en al dan niet gefundeerde meningen. Naar aanleiding van het rapport heeft bestuurder Ans van de Maat van Brancheorganisatie Jeugdzorg Nederland al snel haar excuses aangeboden aan de minderjarige slachtoffers van seksueel misbruik binnen overheidsinstellingen. Momenteel wordt gekeken of de slachtoffers geld moeten krijgen ter compensatie.

Jongeren die gedwongen uit huis zijn geplaatst worden 2,5 keer zo vaak misbruikt als het gemiddelde, vaak door andere jongeren binnen die instellingen. Minister Ivo Opstelten van Veiligheid en Justitie en staatssecretaris Marlies Veldhuijzen van Zanten van Jeugdzorg noemden de bevindingen “afschuwelijk”. Excuses boden ze niet aan; naar verluid uit de vrees voor schadeclaims.

Decentralisatie

Conclusie: zoals het nu is geregeld, worden te veel fouten gemaakt. Toch is het rapport voor deskundigen aanleiding te stellen dat de Jeugdzorg maar niet moet worden gedecentraliseerd naar de lokale overheid. Kinderombudsman Marc Dullaert vind het geen zalig plan de zorg vanaf 2015 al te laten regelen door gemeenten. Dit in lijn met de aanbeveling van de commissie Samson, die er net zo weinig fiducie in heeft.

De reden? Het toezicht zou versnipperen. Dullaert vindt dat eerst het uit vele bestuurslagen gebouwde huis van de huidige Jeugdzorg op orde moet zijn.

Juist wel

Zeker gezien de onbegrijpelijke financiering van de zorg zou het juist goed zijn dit wel over te hevelen naar gemeenten. Het zou een hoop onduidelijkheid en bureaucratie schelen, is al jaren genoemd als een van de grootste voordelen. “Het huidige systeem zit vol weeffouten”, reageert wethouder Karsten Klein van Den Haag bijvoorbeeld op het rapport.

“De huidige praktijk heeft seksueel misbruik binnen de jeugdzorg niet kunnen voorkomen”, concludeert de wethouder. “Juist daarom is het van belang dat de decentralisatie naar gemeentes doorgezet wordt en dat we niet vasthouden aan een systeem dat niet werkt.” Zo zijn er meer voor- en tegenstanders te vinden.

Kritiek

Opvallend is dat ook het rapport zelf het onderwerp van kritiek is. Tegen NOS Radio 1 geeft Peer van der Helm van het Expertisecentrum Jeugd van de Hogeschool Leiden het rapport geen voldoende. “Als dit onderzoek door een student van mij was uitgevoerd, had ik er nog geen vijf voor gegeven.”

Onderzoeksblindheid – dat is de kern van zijn kritiek. “De harde conclusies zijn niet gebaseerd op de onderliggende cijfers. Er is een gebrek aan wetenschappelijke distantie. Ik heb sterk het vermoeden dat er naar een conclusie wordt toegewerkt.”

Van der Helm zegt dat hij zijn eigen data heeft aangeboden om te gebruiken voor het onderzoek van Samson cum suis, maar de commissie had daar geen behoefte aan. Er is de laatste jaren juist veel verbeterd. De weinig feitelijk conclusies van het rapport Samson doen het image van de Jeugdzorg schade aan, stelt Van der Helm.