Gemeenten zien weinig in de prestatiebekostiging die het kabinet wil invoeren met de nieuwe Wet inburgering. Het is zinloos om af te rekenen op zaken die lokale overheden niet kunnen beïnvloeden, zeggen ze.
Dit blijkt uit de reacties op de internetconsultatie van het voorstel. Het hoofddoel van de plannen is gemeenten weer ‘de regie’ te geven over inburgering. Minister Koolmees van Sociale Zaken wil daarbij een deel van het budget verdelen op basis van prestaties, waardoor die volgens hem zullen verbeteren. Deze prestatiebekostiging is een terugkerend punt van kritiek in de zienswijzen.
Buiten invloedssfeer
‘Wij zijn hier geen voorstander van. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeenten om inburgeringsplichtigen in staat te stellen in te burgeren. Op die prestatie zijn de gemeenten af te rekenen,’ schrijft Tilburg mede namens andere gemeenten in de regio (pdf). ‘Of de inburgeringsplichtige uiteindelijk slaagt voor het inburgeringsexamen ligt buiten de invloedssfeer van de gemeenten, en is de verantwoordelijkheid van de inburgeringsplichtige zelf. Het is niet mogelijk de gemeenten hierop af te rekenen.’
Principieel tegen
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en andere koepelorganisaties kraakten eerder al de ‘perverse prikkels’ van prestatiebekostiging in een brief aan de Tweede Kamer. Het zou ertoe aanzetten om alleen groepen te bedienen die ‘goed leerbaar’ zijn, met onnodige administratie als gevolg. Dit is ook de teneur in de losse reacties die zijn binnengekomen op het conceptwetsvoorstel. Den Bosch keert zich ‘principieel’ tegen prestatiebekostiging.
Eerst onderzoek
Enkele andere gemeenten wijzen het idee niet categorisch af, maar houden een slag om de arm. Vijfheerenlanden, Gorinchem en Molenlanden zeggen in een gezamenlijk stuk (pdf): ‘Voor de waardering van de geleverde prestaties zien onze gemeenten graag dat factoren, die mede bepalend zijn voor de te behalen prestaties, worden meegewogen.’ Valkenburg aan de Geul vraagt om ‘niet direct’ te korten (pdf), maar eerst onderzoek te doen als een gemeente slecht blijkt te presteren.
Wel instrumenten
Koolmees erkent in het voorstel dat inburgeraars in de eerste plaats zelf verantwoordelijkheid dragen. ‘Een vorm van prestatiebekostiging is echter gerechtvaardigd, omdat gemeenten wel instrumenten in handen hebben die het succes kunnen beïnvloeden en verhogen,’ schrijft hij. De minister heeft daarbij te maken met coalitiepartners VVD en CDA, die in een Kamermotie (pdf) opriepen tot prestatiebekostiging. De inspanningen van gemeenten mogen ‘niet vrijblijvend zijn’, aldus de partijen.
