Minister Koolmees van Sociale Zaken heeft zijn wetsvoorstel voor het nieuwe inburgeringsstelsel in consultatie gebracht. Gemeenten krijgen daarmee de regie op inburgering terug, maar ook een aantal verplichtingen erbij. Een deel van het budget wordt verdeeld op basis van resultaten.
De nieuwe wet moet, zoals in februari bekend werd, op 1 januari 2021 ingaan. Het nieuwe stelsel kan volgens Koolmees alleen een succes worden als het goed uitvoerbaar is. Gemeenten krijgen daarom structureel 70 miljoen euro – geoormerkt voor dit doel – van het Rijk en worden financieel beloond bij een succesvolle inburgering. En met een effectieve uitvoering van de nieuwe wet kan een gemeente volgens de minister op termijn besparen op de kosten van bijstandsuitkeringen.
Koolmees gaat snel weer met Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) om de tafel over de financiële kant van het inburgeringsstelsel. De VNG brak de onderhandelingen over de invoering in mei af, omdat een gedegen financiële onderbouwing ontbrak.
Prestatiegericht budget
Een deel van het inburgeringsbudget wordt in het voorstel verdeeld op basis van resultaten. Gemeenten met bovengemiddelde prestaties krijg relatief meer te besteden en degenen die slecht presteren minder. De minister verwacht dat hiermee de ‘effectiviteit van de uitvoering kan worden verhoogd’. Dat zou bijvoorbeeld haalbaar zijn door ‘goede begeleiding van de inburgeraar en het inkopen van kwalitatief hoogwaardige leerroutes’.
Verplichtingen
Gemeenten krijgen met de nieuwe inburgeringswet een sleutelpositie in de uitvoering. Ze moeten van iedere individuele inburgeraar een brede intake afnemen al tijdens het verblijf in het AZC, een persoonlijk Plan Inburgering en Participatie (PIP) opstellen en een daarop aansluitend inburgeringsaanbod doen.
Ook zijn lokale overheden verplicht om alle statushouders met een bijstandsuitkering voor zes maanden te ‘ontzorgen’. In deze periode betaalt de gemeente van de uitkering de vaste lasten, de statushouder ontvangt wat overblijft en de toeslagen. Tegenover de verplichtingen staat volgens de minister dat inburgeraars die zich onvoldoende inzetten, vaker en sneller dan in het huidige stelsel een boete of andere sanctie opgelegd kunnen krijgen.
Turkse nieuwkomers
Voor gezinsmigranten is het startpunt van inburgering het ‘basisexamen inburgering buitenland’ en ze blijven zelf hun taallessen en -examens betalen. Wel worden ze in de nieuwe situatie actiever begeleid door gemeenten. Verder kijkt Koolmees op verzoek van de Tweede Kamer naar de mogelijkheid om Turkse nieuwkomers inburgeringsplichtig te maken. Hij schrijft daarover hoopvol te zijn.
