Elke gemeente wordt in staat gesteld om voor het eind van het jaar te beschikken over een voorziening die een sluitende aanpak regelt voor de problematiek van verwarde personen. Dat staat in het plan van aanpak waarvan minister Edith Schippers (VWS) de hoofdlijnen aan de Tweede Kamer heeft gestuurd
Justitie, politie, geestelijke gezondheidszorg (GGZ) en andere betrokken instanties gaan daarin nauw met elkaar samenwerken. Het plan van aanpak volgt op de bevindingen van de commissie Hoekstra die de zaak rond Bart van U. onderzocht, de vermoedelijke moordenaar van oud-minister Els Borst. Later deze week debatteert de Kamer hierover. Volgens de commissie hebben politie, OM en ggz gefaald bij het maken van de juiste inschattingen.
Intensief overleg
De komende tijd wordt het plan nader uitgewerkt, maar er wordt al wel mee aan de slag gegaan. Voor de begrotingsbehandelingen van VenJ en VWS stuurt Schippers een stand van zaken naar de Tweede Kamer. De minister had de Tweede Kamer in mei van dit jaar toegezegd nog voor de zomer met dit plan van aanpak te komen. In de afgelopen weken heeft zij hierover intensief contact gehad met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), patiënten, instellingen en professionals in de GGZ, Zorgverzekeraars Nederland, de Federatie Opvang, de Nationale Politie en met verschillende collega-bewindslieden (VenJ, BZK en SZW). Het betreft volgens het ministerie een “hardnekkig probleem met vele verschillende oorzaken”.
Diverse groep en problematiek
Betrouwbare cijfers over de omvang van de groep verwarde personen zijn nog niet beschikbaar. De groep is ook zeer divers. Het gaat om mensen die verward gedrag vertonen, vaak kwetsbaar zijn en die te kampen hebben met verschillende aandoeningen of beperkingen (psychisch, licht verstandelijk beperkt, dementie of verslaving) of verschillende levensproblemen (schulden, dakloosheid, verlies van dierbaren, gebrek aan participatie, onverzekerdheid of illegaliteit). Vaak is er sprake van een combinatie van problemen. Door hun gedrag veroorzaken ze overlast en kunnen ze een (acuut) gevaar vormen voor zichzelf of hun omgeving. Voor veel verwarde mensen geldt dat zij niet makkelijk zelf de weg naar hulp weten te vinden, daarom vragen, of de zorg juist opzettelijk mijden.
Aanpak op lokaal niveau
Het plan van Schippers gaat erin voorzien dat op lokaal niveau, onder regie van gemeenten, een sluitende aanpak voor de problematiek komt. De afgelopen jaren is het ggz-beleid ook meer gericht op preventie en vroegsignalering. Door de opzet van de sociale wijkteams, door de praktijkondersteuner ggz bij de huisarts die drempelloos toegankelijk is voor iedereen, door verlegging van het accent van opname naar het vanaf een vroeg stadium begeleiden van mensen in de thuissituatie door de zogenaamde FACT teams en de inzet van de generalistische basis ggz, wordt beoogd de kwaliteit van zorg te verbeteren en escalatie te voorkomen.
Sluitende keten van zorg
De hoofdlijnen die zijn gepresenteerd omvatten een gemeentelijke voorziening voor het einde van dit jaar waar verwarde personen opvang en steun krijgen, op basis van een persoonlijke aanpak. Verwarde personen krijgen -indien onverzekerd- een ‘sluitende keten van zorg’, waardoor zij indien de verblijfplaats onbekend is in de gemeente waar zij zijn aangetroffen worden ingeschreven en vervolgens verzekerd. Schippers onderzoekt of er een ‘time-out’ mogelijkheid is op de huidige wetgeving (BOPZ) waardoor verwarde personen tijdelijk wel opgenomen kunnen worden in een psychiatrische instelling. Dit alles onder leiding en sturing van een zogenaamd ‘aanjaagteam’
