Vergelijk kwaliteit en aanbod zorg

Voor gemeenten, met name voor de sociale wijkteams, is het niet altijd eenvoudig om zicht te hebben op het arsenaal aan zorgverleners dat zij hun bewoners kunnen bieden. Laat staan op de kwaliteit van die zorg. Steunwijzer brengt daar verandering in.

Initiatiefnemer Tom Spitters gaf in de gemeente Eindhoven een presentatie over Werksite, een onafhankelijke vergelijkingssite voor de arbeidsmarkt. “Dit zou ook heel waardevol kunnen zijn voor het sociaal domein, riep een van de aanwezigen. Samen met het Eindhovense projectteam voor het sociaal domein zijn we toen aan de slag gegaan. De visie die achter zo’n vergelijkingssite zit, past immers binnen de nieuwe taakopvatting van de gemeenten. Burgers hebben baat bij goede en volledige informatievoorziening vanuit de gemeente over het gecontracteerde zorgaanbod. Dat is nodig, zodat ze kunnen kiezen. Want keuzevrijheid en een persoonlijke klik met de hulpverlener zijn belangrijk voor het succes van een hulptraject. Zoveel mogelijk maatwerk, dat is het doel.”

Basis is simpel

Het resultaat van de samenwerking is Steunwijzer, ontwikkeld met de gemeenten Eindhoven en Zaanstad. “De site brengt alle gecontracteerde professionals in beeld. Het idee is dat de Wmo-consulent tijdens het keukentafelgesprek op de website wijst, of er met de zorgvrager een kijkje op neemt. Van gemeenten vraagt dat uiteraard dat het aanbod geïnventariseerd moet worden. Het voordeel daarvan is dat je overzicht breder wordt. Verwijzers kennen logischerwijs ook maar een deel van het totale aanbod en je verwijst meestal naar dat wat je kent en vertrouwt. Maar dat hoeft voor de zorgvrager niet per sé de beste optie te zijn. De kracht van Steunwijzer is dat de basis erg simpel en overzichtelijk is, zonder toeters en bellen. Iedere gemeente kan het in de eigen huisstijl gebruiken. De website is bewust generiek ontwikkeld, zodat het geen lokale oplossing is. Bovendien maakt het gebruik van de productcodes van de VNG en van de Zelfredzaamheid-Matrix.”

Sturen op resultaat

Steunwijzer is nog volop in ontwikkeling. “Op dit moment brengen we vraag en aanbod bij elkaar. We willen er op korte termijn naartoe dat je als gebruiker een terugkoppeling kunt geven op kwaliteit, zodat er echt een vergelijkingssite ontstaat. Voor de zorgprofessional lijkt dat misschien eng, maar uiteindelijk biedt het elke zorgverlener gelijke kansen. Voor de burger en de gemeente is het voordeel duidelijk: je kiest bewust, want je wilt waar voor je geld. In 2015 is er binnen het sociaal domein 10 miljard euro besteed. Dat zal dit jaar niet veel anders zijn. Dan wil je weten wat er op de markt is en of je de juiste kwaliteit inkoopt.”

Die kwalitatieve informatie is waardevol voor de beleidsmakers bij gemeenten. Zij kunnen samen met de zorgverleners sturen op resultaat. “Maar het gaat niet alleen om geld”, aldus Spitters. “Zo’n keuzesite versterkt de zelfredzaamheid en de eigen regie van de burger. Daarom willen we graag met zoveel mogelijk gemeenten samenwerken – onder meer via de Pilotstarter – om van Steunwijzer één landelijke portal te maken voor het volledige aanbod. Zoiets als Funda voor de huizenmarkt. Gemeenten zijn geen eilandjes. Als we de krachten bundelen, kunnen we samen uiteindelijk meer.”

Zaanstad biedt overzicht

“In de gemeente Zaanstad kwam vanuit de sociale wijkteams de vraag naar een overzicht van gecontracteerde aanbieders in de Wmo”, vertelt Informatiemanager Marit Smit. “In plaats van een statische lijst, hebben wij toen voor de Steunwijzer gekozen. Samen met de wijkteams hebben we nagedacht over de opbouw en categorieën van de site, zodat deze aansluiten bij hun manier van zoeken. De basis staat nu en de geluiden vanuit de sociale wijkteams zijn enthousiast. Ze zijn vooral blij met de flexibiliteit van het systeem. Je kunt bijvoorbeeld, net als bij een reissite, spelen met je zoekopdrachten. Een kilometer erbij, een steekwoord erbij. Zo kom je tot een zo precies mogelijk aanbod. Samen met de inwoner wordt vervolgens de keuze maakt.” Ook de aanbieders bleken enthousiast: in de eerste week van Steunwijzer hadden 60 van de 80 organisaties zich al gemeld.

Ideeën voor doorontwikkeling zijn er ook. “Op termijn willen we meer van het maatschappelijke landschap op deze manier in beeld brengen. Daarnaast willen we de website, die nu bedoeld is voor professionals in de sociale wijkteams, toegankelijk maken voor inwoners zelf.” Wat betreft Spitters zou het mooi zijn als meerdere gemeenten zich aansluiten. “Hoe meer gemeenten er aangesloten zijn, hoe meer aanbieders in het sociaal domein geneigd zijn een profiel aan te maken. Dit leidt tot een completer overzicht van het aanbod in en rond de gemeente Zaanstad.”

Eindhoven zet kwaliteit centraal

“Ook wij wilden af van die stapels folders op de keukentafels”, aldus Jonas Onland, hoofd programmasturing Sociaal Domein. “Stap één was in beeld brengen wat er is. Bij stap twee – zover zijn we nog niet – gaan we kijken naar kwaliteit. En kwaliteit heeft te maken met inzicht in kosten, doeltreffendheid en tevredenheid. Onder de streep zijn twee dingen belangrijk: de keuzevrijheid en tevredenheid van de bewoner. Daarom is het vergelijken van aanbieders door de gebruikers zo belangrijk. De som van alle subjectieve meningen laat een trend zien en helpt inwoners beter keuzes maken. Op dit moment zijn de aanbieders druk bezig met het aanmaken van hun eigen profiel. Het is wennen voor aanbieders (en voor ons), maar de website is voor instellingen een goed instrument om zichzelf te positioneren. Transparant zijn is spannend, je  stelt je kwetsbaar op.  Maar uiteindelijk dient het een groot maatschappelijk doel. Prioriteit nummer één is goed implementeren en leren, daarna kijken we naar doorontwikkeling. Daarin kijken we ook naar de mogelijkheden voor individuele professionals om hun profiel aan te maken. Een van de belangrijkste criteria in maatschappelijke ondersteuning blijft immers de klik tussen de professional en de inwoner.”

In het kader van de Digitale Agenda 2020 is dit artikel onderdeel van een serie waarin gemeenten vertellen over hoe zij denken over, en samen met andere gemeenten aan de slag gaan met, innoveren in dienstverlening en informatievoorziening.