Hoe is te voorkomen dat iemand jarenlang dood in zijn huis ligt? “De combinatie van IT en social design kan helpen.”
Opinie
– Mark Raben
Eind 2013 bleek een vrouw in Rotterdam al tien jaar dood in haar woning te liggen voordat iemand haar vond. Sindsdien breken gemeenten hun hoofd over de vraag hoe het isolement van ouderen is te voorkomen. Dat valt niet mee in een periode waarin de overheid juist terugtreedt. Maar dat wat onmogelijk lijkt om op te lossen, kan met behulp van de methodiek design thinking en IT toch tot oplossingen leiden.
Ieder jaar organiseren we een evenement, waarbij we met een groep vrijwilligers een technologische oplossing proberen te vinden voor een vraag vanuit het maatschappelijke veld. Dit jaar was het thema: het voorkomen van sociaal isolement onder ouderen. Er komen steeds meer ouderen in een tijdsgewricht dat de overheid zich meer en meer terugtrekt uit het maatschappelijk veld en de verantwoordelijkheid bij de burger legt. Wat komt ervoor in de plaats als subsidies en overheidsprojecten achterwege blijven?
Veel steden zoeken daarom naar mogelijkheden om de ouderen niet te laten wegkwijnen.
De gemeente Almere probeert via moderne media en de aanwezigheid van glasvezelkabel door de hele gemeente te experimenteren. Zo hebben ze een koor van ouderen dat op afstand met elkaar zingt. Dat kan alleen als je een heel snel netwerk hebt.
Almere ziet dan ook de potenties van dergelijke menselijke netwerken, maar wil meer voor zijn geïsoleerde inwoners betekenen. Reden genoeg voor Johan Bouwmeester, programmamanager Smart Society bij de gemeente Almere, en Hanneke van Dam, hoofd Informatiecentrum van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, om deel te nemen in de jury voor het beoordelen van de beste IT-oplossing.
Design thinking
Bij design thinking gaat het erom om met een groep van alle betrokkenen (dus gebruikers, programmeurs, beheerders, testers, marketeers, en dergelijke) eerst vast te stellen wat je zou willen dat er gebeurt. Welke dienst wil je gebruiken? Pas daarna ga je kijken of het technisch mogelijk is. Maar tegenwoordig is bijna alles technisch mogelijk. Dus ga je ook kijken of het financieel, maatschappelijk haalbaar is. Dit blijf je herhalen tot er een werkend product of reële dienst ontstaat.
De vrijwilligers hebben onder andere gekeken naar hoe een gemeente inzicht krijgt in het ontwikkelen van het sociaal isolement op wijkniveau. En welke gegevens nodig zijn om beleid te sturen. Ze hebben zichzelf daarnaast de vraag gesteld wat de oudere mensen zelf kunnen doen om niet te vereenzamen. En tot slot: welke rol kan IT spelen voor de directe kring (gezin, familie) en zorginstellingen om een oudere actief betrokken te laten zijn binnen de samenleving?
Alternatief geld
De winnende app bestaat uit Care Points, Care Credits, informatie, een marktplaats en een agenda. Bovendien is er sprake van alternatief geld (de punten en het krediet). Hoe werkt het in de praktijk? Stel dat een dochter in Groningen woont, terwijl haar oudere moeder in Maastricht alleen woont. Hoe kan zij ervoor zorgen dat iemand bijvoorbeeld haar boodschappen doet? Door op de marktplaats de vraag te plaatsen naar iemand die boodschappen kan doen en deze te betalen met credits. Die kan zij kopen of zelf verdienen door in opdracht van een ander voor een oudere in Groningen te zorgen.
De betrokkene zelf ziet op de informatiepagina wie haar wanneer komt helpen. Er is zelfs een paniekknop op de smartphone. Als die wordt ingedrukt, krijgt iemand een signaal dat hij of zij poolshoogte moet gaan nemen.
IT moet uiteindelijk burgers en bedrijven binden in de zorg voor senioren. Op dat vlak missen we in onze samenleving nog een hoop kruisbestuiving. Zeker als het gaat om de financiering. Maar ik weet zeker: voor goede ideeën is er altijd geld beschikbaar. Gemeenten hebben dit niet, maar burgers en het bedrijfsleven wel.
Mark Raben is Head of Customer Innovations bij SAP Nederland
