Opinie Grens aan Wmo-aanbesteding tegen schoonmaakloon

De aanbesteding winnen door in te schrijven met uurprijzen die gelden binnen de cao schoonmaak? Dat mag slechts onder een belangrijke voorwaarde.

– VISIE –


Gemeenten besteden de zorgverlening in het kader van de Wmo in de meeste gevallen aan. Een belangrijk punt is de prijs. Logisch dat gemeenten en zorgaanbieders zoeken naar een cao die goedkoper is dan de cao VVT. Wat zijn de regels waarmee ook de gemeenten rekening moeten houden bij de cao schoonmaak?

Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in 2006 concurreren thuiszorgaanbieders met schoonmaakbedrijven die soms hun eigen cao hanteren. Dat levert hun een prijsvoordeel op, omdat de lonen in de schoonmaak-cao lager zijn. Vanaf 2007 zijn de gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo. De uitvoering van hulp bij het huishouden wordt veelal aanbesteed, waarbij de prijs een belangrijk criterium is en naar blijkt vaak doorslaggevend.

Een gemeente schreef aan de gemeenteraad over de aanbestedingstarieven: “Het kan gaan om thuiszorgorganisaties en haar medewerkers die werken onder het CAO VVT, maar ook om schoonmaakbedrijven wiens medewerkers vallen onder het CAO Schoonmaak en Glazenwassersbedrijf.” Kan dat zo maar? Nee, dat zou te makkelijk zijn.

Algemeen verbindend

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft op 4 december 2012 besloten om de cao voor de Verpleeg-, Verzorgingshuizen en Thuiszorg, Kraam- en Jeugdgezondheidszorg (cao VVT) algemeen verbindend te verklaren. Die cao geldt daardoor voor alle thuiszorgorganisaties die zich voornamelijk bezig houden met op grond van de Wmo gefinancierde hulp. Het gaat om huishoudelijke verzorging, waaronder wordt begrepen het ondersteunen bij of overnemen van activiteiten op het gebied van het verzorgen van het huishouden van een persoon dan wel van de leefeenheid waartoe een persoon behoort.

De werkgever mag ook niet van de cao VVT afwijken. Het is namelijk een zogenaamde standaard-cao. De werkgever kan aan de cao-partijen wel ontheffing vragen als er naast de cao VVT een of meer andere cao’s gelden. Die instemming zal er naar verwachting niet snel komen.

Alle werkgevers
De Minister van SoZaWe heeft ook de cao in het Schoonmaak- en Glazenwassersbedrijf (cao Schoonmaak) algemeen verbindend verklaard. Het gaat dus om alle werkgevers die hun hoofd- of nevenberoep maken van het regelmatig of eenmalig schoonmaken, dan wel glazenwassen in, op of aan gebouwen, terreinen en verkeersmiddelen, een en ander in de ruimste zin van het woord.

De cao schoonmaak is een zogenaamde minimum-cao: afwijken mag, maar dan moet de werknemer er niet op achteruitgaan.

Wat betekent dit nu? Als de cao VVT niet algemeen verbindend verklaard zou zijn, zou die alleen gelden voor werknemers die werken bij een organisatie die lid is van ActiZ, de werkgeversorganisatie die de cao VVT heeft afgesloten. Maar door de algemeen verbindend verklaring geldt de cao VVT voor alle werkgevers die huishoudelijke verzorging uitvoeren. Als een een thuiszorgorganisatie de aanbesteding verliest en het contract naar een schoonmaakbedrijf gaat, zal het schoonmaakbedrijf dus verplicht zijn de cao VVT toe te passen.

Serieuze problemen
De algemeen verbindend verklaring kan serieuze problemen veroorzaken. Een werkgever die de Wmo-aanbesteding heeft gewonnen door te rekenen met de lonen van de cao Schoonmaak komt alleen onder de cao VVT uit als hij zijn werkzaamheden beperkt tot schoonmaak en geen huishoudelijke verzorging uitvoert. En als dat bij nader inzien financieel niet blijkt te kunnen en mogelijk zelfs tot een faillissement leidt zal de gemeente als uitvoerder van de Wmo een oplossing moeten zien te vinden.

Wmo, cao en algemeen verbindend verklaring vormen een geheel van regels, waar de gemeente en zorgverleners rekening mee moeten houden. Lukraak een goedkopere cao toepassen kan dus niet zomaar!

_____________________________________________________________________________________________________________

Ralph Jan van der Ham is als partner werkzaam bij Sterc arbeidsrecht advocaten te Amsterdam. Arthur Hol werkt als advocaat bij Stam advocaten te Naarden is tevens directeur van HRM College. Arie de Ruijter is partner van WestM Groep BV te Emmeloord.

Ze zijn auteurs van Het sociaal plan voor de overheid. Handleiding voor verantwoord reorganiseren: een integrale aanpak en het voor de private sector geschreven Het sociaal plan in de praktijk. Handleiding voor verantwoord reorganiseren: een integrale aanpak.