Zorgen om mensen zonder papieren in coronatijd

Amsterdam wil arbeidsmigranten zonder werk- en verblijfsvergunning opsporen. Het doel: problemen als gevolg van de coronacrisis in beeld krijgen en hulp daarop afstemmen. Volgens de gemeente dreigen dakloosheid en honger, omdat veel migranten hun baan kwijtraken terwijl ze geen recht hebben op formele overheidshulp. Het gaat ook om gezinnen met kinderen.

Volgens maatschappelijke organisaties komen de zogenoemde ongedocumenteerden vaak in problemen doordat hun inkomen wegvallen. Ze werkten bijvoorbeeld als horecamedewerker, schoonmaker of au-pair. Via welzijnsorganisaties zijn er ongeveer 450 personen in beeld, maar de gemeente denkt dat het er veel meer zijn.

Aanpak sociale kwetsbaarheid

Een en ander staat in een brief van het college over de aanpak van sociale kwetsbaarheid in coronatijd. Ambtenaren helpen welzijnsorganisatie het Wereldhuis, die contact heeft met de doelgroep, om meer mensen die hulp nodig hebben in beeld te brengen. Illegale arbeidsmigranten die terug naar hun land van herkomst kunnen en willen, kunnen hulp daarbij vragen. Enkele terugkeerverzoeken zijn volgens het college al ingewilligd.

Het stadsbestuur wil de illegalen die dakloos zijn geraakt, opvangen in sporthallen. Dakloze gezinnen kunnen tijdelijk terecht in leegstaande hotelkamers. De gemeente houdt daarnaast contact met welzijnsorganisaties die voedselpakketten uitdelen aan ongedocumenteerden. Zij kunnen bijvoorbeeld geen aanspraak maken op steun van de voedselbanken.

Amsterdam Zuidoost

Sociaal advocaat en raadslid Don Ceder waarschuwde eerder over de benarde situatie van mensen zonder papieren. Volgens hem gaat het alleen in Amsterdam al om duizenden huishoudens. ‘Sommige gezinnen zijn hier al sinds de jaren zeventig en hebben kinderen die altijd in Amsterdam hebben gewoond. Omdat die groep nooit in kaart is gebracht kan er ook nauwelijks effectief overheidsbeleid worden gemaakt om hen te helpen. Het is nu nóg urgenter dat we te weten komen wie deze mensen zijn en met hoeveel.’

Onder meer in het stadsdeel Zuidoost komen veel schrijnende situaties voor, aldus Ceder. Defensie bracht daar dinsdag twintig pallets met voedselpakketten. Volgens het stadsdeel, waar onder meer de Bijlmer deel van uitmaakt, zijn de voedselpakketten hard nodig. De stichting Carabic die het voedsel verdeelt, riep de gemeente op tot meer actie om honger en dakloosheid te voorkomen.

Hoge nood

‘Ik denk dat ze in één dag op zijn,’ aldus Leila Azzam, voorzitter van Carabic. ‘Sinds maandag bekend werd dat de levering zou komen, kregen we meer dan honderd aanmeldingen voor voedselhulp. Met de aanmeldingen die we al eerder hebben gekregen, zijn dat er zo’n 250 in totaal, en wij zijn niet de enige actieve stichting hierin.’

Veel huishoudens in de wijk zitten volgens Azzam in hoge nood. Ze maakt zich bijzonder zorgen om ongedocumenteerde gezinnen. ‘Zij hebben het extra zwaar en maken angstige tijden door. Doordat ze geen werk meer hebben en meestal onderhuren, staan ze zo op straat. Een moeder die wij helpen, is laatst met haar twee kinderen uit huis gezet en woont nu in een kelder.’

De gemeente doet volgens Azzam haar best, maar het is niet genoeg. ‘Wij kunnen als stichting voedsel inzamelen en uitdelen, maar er moet iets gedaan worden aan de inkomenssituatie en de woonsituatie van mensen. De gemeente zou de capaciteit van leegstaande hotels hier bijvoorbeeld kunnen inzetten om mensen die op straat zijn beland zo lang te helpen.’ Dat laatste gaat nu gebeuren.