De Raad van State heeft een kritische reactie gepubliceerd op het initiatiefwetsvoorstel voor een wettelijk verbod op etnisch profileren.
Het voorstel legt een expliciet verbod op etnisch profileren vast. Daartoe wordt in de Algemene wet bestuursrecht en de Politiewet 2012 verboden onderscheid op grond van ras te maken bij de selectie van personen voor controles. Aanleiding is onder meer het arrest van het gerechtshof Den Haag van februari 2023 over etnisch profileren door de Koninklijke Marechaussee, waarin werd geoordeeld dat onderscheid op ras bij selectiebeslissingen binnen het Mobiel Toezicht Veiligheid niet is toegestaan. De initiatiefnemers willen deze norm wettelijk verankeren en duidelijk maken dat deze voor alle overheidsinstanties geldt.
Toegevoegde waarde onduidelijk
De Afdeling advisering onderstreept het belang van het tegengaan van etnisch profileren door de overheid. Discriminatie is nu al verboden via Grondwet, verdragen en wetgeving, en kan door de rechter worden gesanctioneerd. Ondanks dat blijft etnisch profileren voorkomen en is het maatschappelijk en politiek debat toegenomen. Dat er maatregelen worden voorgesteld, is volgens de Afdeling begrijpelijk. De toelichting bij het wetsvoorstel maakt echter onvoldoende duidelijk welke meerwaarde dit voorstel heeft boven de bestaande discriminatieverboden. Niet aannemelijk is dat het wetsvoorstel leidt tot een effectievere aanpak van etnisch profileren.
Juridische complexiteit neemt toe
Volgens de Afdeling verduidelijkt het voorstel de bestaande verboden niet, maar maakt het de juridische situatie juist complexer. Dat geldt zowel voor de verhouding tot bestaande discriminatieverboden en andere regelgeving als voor de gekozen formuleringen. Zo blijft bijvoorbeeld onduidelijk hoe het nieuwe verbod zich verhoudt tot het al bestaande verbod op vooringenomenheid in de Awb, dat eveneens etnisch profileren verbiedt. Ook de relatie met de discriminatieverboden in Grondwet en verdragen is niet helder.
Toekomstperspectief
Het debat over racisme en etnisch profileren is volop in ontwikkeling. Er lopen verschillende onderzoeken naar aanvullende wetgeving tegen discriminatie door de overheid. De Afdeling adviseert om de uitkomsten daarvan te betrekken bij verdere besluitvorming, temeer omdat etnisch profileren nu al verboden is en het voorstel geen helderheid toevoegt. Daarnaast wijst de Afdeling erop dat in de praktijk nu al maatregelen mogelijk zijn – en worden genomen – om de naleving van bestaande antidiscriminatiebepalingen te verbeteren.
De Afdeling advisering adviseert de initiatiefnemers de behandeling van het wetsvoorstel in deze vorm en op dit moment niet voort te zetten.
Geef een reactie