Waardering en bedreigingen. De kritische imam kreeg het allebei. “Je kunt wel stellen dat we ons moreel kompas van alle kanten kwijt zijn.”
Imam Yassin Elforkani werd geboren in de gemeente Heerhugowaard. Hij ging naar een koranschool in Marokko en volgde zijn imamopleiding in Egypte. Vandaag de dag preekt hij in drie moskeeën in Amsterdam en Utrecht en heeft hij een adviesbureau in Slotervaart. Elforkani zoekt het debat en spreekt vanuit zijn ervaringen op straat.
“Als jongeren een nieuwe telefoon willen, moet het meteen”, zegt de imam in het Tijdschrift voor de Politie. “Als ze naar het paradijs willen, moet het ook meteen.”
Na het in oktober 2007 doodschieten van een jongen in een politiebureau in Slotervaart werd de wijk als een van de slechtste van het land bestempeld. Toch was het uitgangspunt anders, indertijd. Positiever. “We gaan dit gezamenlijk oplossen vanuit hetzelfde idee”, schetst Elforkani die periode. “Nu merk je veel meer een scheuring in de maatschappij.”
De oproep moskeeën in brand te steken. Het afschaffen van de democratie en het propageren van de sharia. Stenen door ruiten van politici. “Je kunt denk ik wel stellen dat ons moreel kompas van alle kanten kwijt zijn.”
Reflectie
Is het enkel kommer en kwel dan? De veelgevraagde spreker ziet ook mogelijkheden uit de kramp van harde tegenstellingen te komen. “De reflectie is bij veel moslims en niet-moslims echt verbeterd. Ook ik kan nu kritischer zijn over mijn eigen geloof dan tien jaar geleden. Debat maakt scherp, debat voedt op.”
Op de Partij voor de Vrijheid na zijn alle politieke partijen nog steeds op zoek nar antwoorden, stelt Elforkani. “Het debat loopt achter bij de maatschappelijke ontwikkelingen. Ik geef les aan derde-generatiejongeren. Als je het tegen ze hebt over integratie, dan kijken ze je verbaasd aan. Ze zijn Nederlander.”
Radicalisering
Waar komt radicalisering vandaan? Uit een isolement, door bejegening. Sociaaleconomische achterstand. En ja, ook de islam is een voedingsbodem voor jihadisten, weet de imam. “Er wordt vaak braaf gesteld dat islam en terrorisme niets met elkaar te maken hebben. Ook politici zeggen dat als ze even aardig gevonden willen worden door de doelgroep, maar er zijn nu eenmaal theologische interpretaties die wel degelijk onderdeel zijn van het religieuze reservoir waar terroristen en extremisten zich op beroepen.”
Het gaat volgens Elforkani om interpretaties die decennialang zijn ontwikkeld en gedoceerd, en waar belangrijke theologische werken op zijn gebaseerd. Als je een dergelijk goed onderbouwd verhaal verteld aan jongeren die het gevoel hebben aan de zijlijn te staan en ze bijvoorbeeld ook nog door instanties werden benaderd op een manier die ze niet rechtvaardig vinden, “dán ontstaat de gevaarlijke cocktail”.
Een centraal probleem bij radicalisering, zoals partijleider Alexander Pechtold kort na de aanslagen in Frankrijk bijvoorbeeld nog beweerde, toen de politicus zei dat sociale achterstand de voedingsbodem was? De islamkenner uit Slotervaart gelooft er niets van. “Reflectie houdt ook in: geen eenzijdige opvattingen. En ik vind dat een mens altijd ten eerste naar zichzelf moet kijken.”
Weerbaarheid
Het is de hoogste tijd voor religieuze weerbaarheid, vindt Elforkani. “Waar we als moslims nog in tekortschieten, is de tegenargumentatie. Tégen dat radicale theologische blikveld, die boeken waar IS zijn inspiratie uit haalt, die absolute waarheid. Moslims, ook ik, hebben de durf niet gehad daar ons kritisch genoeg over te uiten.”
Er is reden tot zorg. Er is hoop. “Binnen de radicale uitersten is er gelukkig een grote groep moslims die de nuance wel degelijk zoekt. Ik roep ook die mensen op meer naar buiten te treden.”
Eerder verschenen:
