Als er niets verandert, loopt de gemeentelijke dienstverlening voor inwoners vast. Vooral in de functiegebieden ruimtelijke ordening en milieu, bouwkunde en civiele techniek blijft het een uitdaging om de openstaande vacatures in te vullen, zo blijkt uit de Personeelsmonitor Gemeenten 2023 van het A&O fonds Gemeenten.
‘Tegelijkertijd komt er een pensioengolf aan, een mogelijk financieel ravijn in 2026, ligt het ziekteverzuim hoog en is het door de hoog ervaren werkdruk lastig om alle gemeentelijke taken uit te voeren. Het is 5 voor 12 en tijd om scherpe keuzes te maken,’ aldus A&O fonds Gemeenten.
De oplossing ligt volgens het fonds vooral op het gebied van arbeidsmarktbeleid. Gemeenten zien dit zelf ook in en verlegden in 2023 hun focus naar arbeidsmarktstrategie en organisatieontwikkeling. Deze koerswijziging biedt ‘mooie kansen om de komende jaren de uitdagingen die op gemeenten afkomen het hoofd te bieden en continu te blijven investeren in de gemeentelijke organisatie en haar nieuwe én huidige medewerkers’.
Toename personele bezetting
Eind 2023 waren er volgens de Personeelsmonitor Gemeenten 2023 zo’n 189.500 medewerkers in dienst bij 342 gemeenten. Een stijging van 5,6 procent ten opzichte van eind 2022 en de grootste toename van de afgelopen jaren. Ondanks de krappe arbeidsmarkt lukt het gemeenten blijkbaar toch om een groot deel van de openstaande vacatures in te vullen. Het aandeel vrouwelijke leidinggevenden nam opnieuw toe en blijft met 45 procent flink hoger dan de 30 procent die voor heel Nederland geldt.
Maar liefst 80 procent van de gemeenten verwacht dat de bezetting in 2024 verder stijgt. Hoe sterk de toename zal zijn, is echter voor een groot deel afhankelijk van de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, bezuinigingen en extra taken die op gemeenten afkomen.
Instroom jong talent
Net als in voorgaande jaren was 42 procent van de instromers jonger dan 35 jaar. Het merendeel van de gemeenten (83 procent) ervaart geen belemmeringen bij het werven van jongeren (in 2022: 76 procent). Mede door de vergrijzing wordt het behoud van jonge medewerkers steeds belangrijker. Toch voert 65 procent van de gemeenten daar geen actief beleid op. In 2022 gold dit voor 62 procent van de gemeenten.
Uitstroom 60-plussers
In tegenstelling tot 2022 nam de uitstroom van 60-plussers weer wat toe, namelijk met 1,2 procentpunt tot 9,3 procent in 2023. Omdat er geen hogere uitstroom naar pensioen is te zien in vergelijking met voorgaande jaren, bestaat het vermoeden dat deze groep medewerkers zelf eerder (vrijwillig) is opgestapt.
Lichte daling ziekteverzuim
Uit de Personeelsmonitor blijkt verder dat het ziekteverzuimpercentage in 2023 licht daalde naar 6,5 procent (in 2022 was dit 6,7 procent). Ondanks de daling blijft het verzuim bij gemeenten, ook in vergelijking met de rest van Nederland, hoog. De lichte afname van het ziekteverzuimpercentage geldt overigens ook voor de rest van Nederland.
Werkdruk serieus probleem
De belangrijkste oorzaken van lang of extra lang verzuim waren in 2023 werkdruk en -stress (66 procent). Negen op de tien gemeenten geeft aan dat werkdruk een serieus probleem is. In 2023 namen wel meer gemeenten (67 procent) dan in 2022 (56 procent) maatregelen om de werkdruk terug te dringen. De meest genomen maatregelen zijn het uitbreiden van de formatie en bezetting, het voeren van gesprekken en coaching en prioritering van werk.
Uitgaven opleidingen blijven achter
In 2023 gaven gemeenten 1,6 procent van hun loonsom uit aan opleiding en ontwikkeling, zo blijkt nog uit de monitor. Dit is een heel lichte toename ten opzichte van 2022, toen dit op 1,5 procent uitkwam. Gemeenten gaven daarmee vorig jaar nog altijd minder uit aan opleidingskosten dan voor corona. Het grootste deel van het opleidingsbudget ging naar vakinhoudelijke ontwikkeling, net als voorgaande jaren.
Geef een reactie