Lokale overheden hebben samen een schuld opgebouwd van circa 0,8 procent van het bbp. Als de Wet houdbaarheid overheidsfinanciën (HOF) een feit is, dreigen sancties voor gemeenten als ze te veel investeren.
De bedoeling van de wet is goed; over de inhoud zijn veel zorgen ontstaan. Het gaat om de Europese norm van 3 procent. Het is de lidstaten van de Europese Unie verboden een begrotingstekort te hebben dat boven deze norm komt. De Wet Hof veegt gemeenten, provincies en waterschappen op een hoop. Gezamenlijk mogen zij niet boven hun deel van deze norm komen.
Het aandeel van de lagere overheden in de norm van 3 procent is 0,5 procent. Het gaat om de volgende verdeling. Gemeenten: 0,35 procent van het bruto binnenlands product. Provincies: 0,07 procent. En waterschappen: 0,05 procent.
Door de Eurocrisis heeft de wet de wind mee. Vanaf 2013 moet zij van kracht zijn. Volgens een groeiend aantal critici is dit geen wet om blij van te worden.
Reserves
Waarom dat is? De meting van de tekorten is het verschil tussen uitgaven en inkomsten binnen een jaar. Mutaties op de vermogensbalans tellen dan niet meer mee. Gemeenten die spaarzaam reserves hebben opgebouwd, hebben hier dan niets meer aan.
“De kapitaaluitgaven voor nieuwe investeringen tellen als uitgaven”, zegt Hoogleraar Economie van de publieke sector Flip de Kam. “Wanneer de kapitaalontvangsten pas in latere jaren komen, mogen die pas in die latere jaren bij de lopende ontvangsten worden geteld om het begrotingssaldo te bepalen.”
Ja, dat klinkt net zo ingewikkeld als het gaat worden voor gemeenten om na het invoeren van de wet te investeren in de bouw van een school, bijvoorbeeld. “Voor wat betreft de registratie van de uitgaven voor investeringen, de boeking van de latere kapitaallasten – rente en afschrijvingen – en de opbrengsten uit de verkoop van gronden, is de interpretatie van professor de Kam juist”, stelt Rob Hageman van het Centraal Bureau voor de Statistiek.
“In het algemeen geldt dat een uitgave of opbrengst wordt geboekt op het moment dat de achterliggende transactie plaatsvindt”, vervolgt Hageman. “Dus op het moment dat bv een weg wordt aangelegd, moet de waarde ervan als investering worden geboekt. De rentelasten en afschrijvingen worden vervolgens in de daaropvolgende jaren geboekt.”
Sancties
Dan het sanctioneren door de Europese Unie. Als het begrotingstekort te groot wordt en Brussel kiest ervoor om Nederland te sanctioneren dan kan het Rijk dit aan lagere overheden doorberekenen. Verder verwachten kenners dat overheden tot het einde van een boekjaar zullen wachten om te zien of ze dan nog mogen investeren. Dan weet je immers of andere gemeenten, provincies en waterschappen met jou onder de Europese norm zijn gebleven dat jaar.
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Interprovinciaal Overleg zijn momenteel in overleg met bewindslieden van het kabinet, dat eerder liet weten enthousiast te zijn over de wet. Er staat genoeg op het spel, zoals de Amsterdamse wethouder Lodewijk Asscher onlangs nog liet weten aan het NRC Handelsblad. “ Dit vormt een enorme bedreiging voor de grote steden”, denkt Asscher. “Grote investeringen kunnen niet meer worden gedaan. De nieuwe wijk IJburg en het Oostelijk Havengebied hadden er bijvoorbeeld nooit kunnen komen. Dit werkt destructief.”
Weer leuk bedacht.
Als gemeenten (en provincies en waterschappen) straks willen investeren moeten ze trucs bedenken om binnen de EMU-norm te blijven. Gaan er dus allemaal nieuwe soorten van lease ontstaan, die per saldo extra geld gaan kosten.
Daardoor zal de burger weer meer moeten gaan betalen of een verminderde dienstverlening accepteren.
Weer een regel die ten koste van de burgers gaat.
“Het kabinet liet weten enthousiast te zijn over de Europese wet””
Ja dank je de donder, het kabinet kan door deze Europese wet, de gemeente meer laten bijdragen in het EMU tekort dan voorheen.
De gemeentes moeten maar gauw gaan investeren nu het nog kan.
En dat is ook goed voor de werkgelegenheid,
En dat allemaal omdat de gemeenten en provincies het stelsel van baten en lasten gebruiken. De rijksoverheden administreren volgens het kasstelsel. Ik ben benieuwd of we nog zo erg zouden moeten bezuinigigen als Den Haag ook conform het BBV zou administreren.
We worden volledig aan banden gelegd. Eigenlijk is het niet meer mogelijk om kapitaal te investeren, wanneer ik dit artikel goed interpreteer. Aan de andere kant dwingt deze Europese maatregel je tot overweging en heroverweging van een investering. Niet langer meer het 50/50 gokgevoel volgen, maar aansturen op zekerheden en winstgeving. Ik ben benieuwd hoe de Rabobank hier eigenlijk over denkt.