Er komt een aanvulling op de bestaande noodverordening, die de veiligheidsregio’s naar eigen inzicht overnemen. Nederlanders moeten echt 1,5 meter afstand gaan bewaren van elkaar, behalve in huiselijke kring, kondigde het kabinet gisteren aan.
‘Heel snel’ treden de nieuwe regels in werking, aldus minister Grapperhaus van Justitie maandag tijdens een persconferentie. Volgens het Veiligheidsberaad zal de uitwerking enkele dagen in beslag nemen. Eerst wordt een aanvulling op de bestaande modelverordening verspreid. Het kabinet heeft daartoe opdracht gegeven. De volgende stap is dat de burgemeesters van de veiligheidsregio’s de tekst aannemen.
Winkels nemen de maatregelen over het algemeen serieus, was de eerste indruk dinsdag. Op straat worden nog wel samenscholingen waargenomen. Burgers vragen bijvoorbeeld via Twitter hoe het zit met de verordeningen. De antwoorden daarop van gemeenten, veiligheidsregio’s en handhavers waren de dag na de aankondiging niet eenduidig.
Lokale invulling
Premier Rutte stelt ‘dat dit uiteindelijk iets zal zijn wat we in heel Nederland zullen terugzien’. Toch blijft er ruimte voor lokale invulling door burgemeesters, in ieder geval op regioniveau. Grapperhaus benadrukt dat de regiovoorzitters in het Veiligheidsberaad ‘zelf kunnen besluiten waar ze precies aandacht op richten’.
De eerste versie van de voorbeeldverordening verscheen nadat veiligheidsregio’s slechts mondjesmaat de sluiting van horeca en scholen, zoals door het kabinet aangekondigd, bleken uit te werken. Vervolgens hebben ze vrijwel letterlijk de modelvoorschriften overgenomen, hoewel de ‘invulling’ nog wel zou verschillen per regio. Hoe dit nu zal uitpakken, moet nog blijken.
Specifieke maatregelen
Ondanks de ruimte die er lijkt te zijn, is de opdracht van het kabinet vrij specifiek. Als drie of meer personen toch in het openbaar samenscholen, kunnen ze bijvoorbeeld een prent krijgen. Die loopt op van 400 euro voor burgers tot 4000 euro voor bedrijven. Supermarkten, andere winkels en het openbaar vervoer worden daarnaast verplicht een ‘deurbeleid’ te voeren zodat bezoekers de norm kunnen naleven. Ook hierop moet handhaving plaatsvinden.
De basis voor de nieuwe noodregels is een aanwijzing van het kabinet op basis van de Wet publieke gezondheid. Er zou zowel bestuursrechtelijke als strafrechtelijke handhaving mogelijk zijn volgens Grapperhaus.
Evenementenverbod
Verder zit een verbod op álle evenementen in het aangekondigde pakket, dus ook met minder dan honderd bezoekers. Het kabinet verlengt het evenementenverbod daarbij meteen tot 1 juni. Aanvankelijk zou dit duren tot eind maart. Andere maatregelen, zoals een verbod op beroepsuitoefening door ‘contactberoepen’ zoals kappers, krijgen als einddatum 6 april. Maar ook daarbij is verlenging niet uitgesloten, zegt het kabinet nu al.
De verscherpte aanpak is volgens het kabinet nodig omdat Nederland zich onvoldoende houdt aan de richtlijn om afstand te bewaren, die tot nu toe ‘slechts’ een advies is. Zondag klonk overheidsbreed al een indringende oproep om de 1,5 meter te respecteren. Veel mensen hielden zich daar niet aan, bijvoorbeeld op stranden, in de rij bij de bouwmarkt, of op straat waar jongeren bleven samenscholen. Grapperhaus sprak van ‘asociaal’ gedrag van groepen.
Sneller ingrijpen
Burgemeester Hubert Bruls van het Veiligheidsberaad zei in Nieuwsuur namens de veiligheidsregio’s ‘dat het kabinet heel erg goed heeft geluisterd naar onze wensen’. Hij is blij met de mogelijkheid om mensen te beboeten die in groepen dicht bij elkaar staan. Dat betekent ook dat burgemeesters minder vaak ‘ruige middelen’ hoeven in te zetten die anderen duperen. Ze kunnen vooral ook sneller ingrijpen. Daarvoor hoeft niet extra ingezet te worden op handhaving, denkt Bruls. Boa’s en agenten ‘zijn al de hele week bezig mensen te waarschuwen, maar kunnen nu niet optreden.’
Naar aanleiding van een konkrete situatie die ik heb af te handelen ben ik gaan kijken naar adviezen en verboden. Snel gezegd: het kabinet maakt er een rommeltje van. Communicatie, consistentie, werkingssfeer (tijd, plaats) van verboden en adviezen: het is niet te vinden. Ook de infonummers van de overheid bieden geen helderheid, omdat ze het niet kunnen zeggen. Dat geeft men dan overigens wel fair toe.
Zorgen de regering en de burgemeesters er dan ook voor dat de gangpaden in de winkels meer dan 1,5 meter breed worden of moeten we allemaal in file gaan staan achter traag boodschappen doende mensen? We zien steeds meer winkels met een verplichte looproute en afgesloten doorsteken tussen deze paden. In dat geval kan het dus wel ‘eens’ voorkomen dat iemand die iets onder de leden heeft een half uur in een winkel moet verblijven, terwijl die, als doorlopen mogelijk is, binnen twee minuten weer buiten kan staan. Hoezo besmettingsgevaar?