De gemeentelijke woonlasten gaan in 2020 opnieuw flink omhoog. In de veertig grootste gemeenten zijn huurders en huiseigenaren vooral meer kwijt aan afvalstoffenheffing: bijna 6 procent. De onroerendezaakbelasting (ozb) stijgt ruim 4 procent gemiddeld. Volgens de rekenmeesters van het COELO valt dit allemaal nog mee en zou het stilte voor de storm kunnen zijn.
Het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden publiceerde woensdag het rapport Kerngegevens Belastingen Grote Gemeenten 2020 (pdf). COELO onderzocht voor het jaarlijkse overzicht de tarieven van veertig grote gemeenten, specifiek voor meerpersoonshuishoudens. De resultaten komen redelijk overeen met de laatste steekproef van Vereniging Eigen Huis voor de gemeentelijke lasten, al steeg de afvalstoffenheffing daarin forser met ruim 8 procent.
Huurders gaan dik 5 procent meer woonlasten betalen dan vorig jaar, huizenbezitters ruim 4 procent. Ter vergelijking: de verwachte inflatie is in 2020 1,6 procent, de cao-loonstijging 2,5 tot 3 procent. De gemiddelde huurder gaat dit jaar 363 euro betalen, de gemiddelde huiseigenaar 734 euro. De toename is iets groter dan in 2019, toen de woonlasten het sterkst stegen in ruim tien jaar. De rioolheffing ontwikkelt zich gematigd.
Afvalstoffenheffing
Gemeenten rekenen bijna 6 procent meer dan in 2019 voor het verzamelen en verwerken van afval. Daarmee is dit de sterkst stijgende kostenpost. Dat komt omdat het Rijk de afvalstoffenbelasting vorig jaar sterk verhoogde. In eerste instantie dekten veel gemeenten dat uit hun reserves. Maar in 2020 krijgen huishoudens de rekening. Ook hebben gemeenten te maken met teruglopende inkomsten doordat ingezameld papier en plastic minder opbrengt.
In Arnhem daalt de afvalstoffenheffing naar schatting met 4,1 procent doordat de gemeente per 1 juli overstapt op een ander tariefsysteem. Daarbij geldt het principe van ‘de vervuiler betaalt’, bewoners moeten afrekenen als ze afval in de container werpen. In Apeldoorn stijgt de afvalstoffenheffing juist met 38 procent. Huishoudens in Nijmegen betalen net als in 2019 het minst (40 euro) omdat een groot deel van de kosten van afvalinzameling en verwerking al in de ozb zit. In Haarlem zijn huishoudens het meest kwijt voor hun troep (392 euro).
Onroerendezaakbelasting
Daarbovenop stijgt de ozb voor huiseigenaren dus voor het tweede jaar op rij. Het gaat om ruim 4 procent gemiddeld in 2020, maar de verschillen zijn zoals gebruikelijk groot. Dit varieert van een daling met 1 procent in Arnhem tot een stijging van 15,2 procent in Groningen. De doorsnee aanslag bedraagt 252 euro. In Amsterdam betalen huishoudens met gemiddeld 150 euro het minste ozb (relatief wel veel erfpacht), in Nijmegen het meest (569 euro).
Corine Hoeben van het COELO had een sterkere toename van de lokale woonlasten verwacht, omdat gemeenten steeds hogere kosten maken voor zorg en welzijn. Zij vermoedt dat sommige gemeenten wachten met het sterk verhogen van de ozb, omdat dit een impopulaire maatregel is. Lokale overheden zouden wellicht nog hopen dat Den Haag meer geld vrijmaakt voor zorgtaken. ‘Maar als die zak geld niet komt, moeten gemeenten de ozb later snel verhogen of gaan bezuinigen.’
Totaal woonlasten
Huurders krijgen de hoogste aanslag in Zaanstad, gemiddeld 586 euro. Aan huiseigenaren wordt de grootste bijdrage gevraagd in Leiden: 878 euro. Hoeveel meer of minder woonlasten worden afgetikt, verschilt elk jaar sterk per gemeente.
Huurders in Apeldoorn, Westland, Eindhoven en Oss zien de lokale lasten het meest stijgen. In Arnhem en Assen gaan de woonlasten voor huurders omlaag. In Amsterdam, Delft, Ede, Groningen en Nijmegen zijn de lasten voor huurders gelijk gebleven.
De rekening van huiseigenaren gaat in totaal het meest omhoog in Apeldoorn, Westland en Leiden. Dat komt vooral door de afvalheffing. In Westland en Leiden stijgt ook de rioolheffing fors. Daarnaast gaat in Apeldoorn en Leiden de ozb omhoog. Alleen in Arnhem zijn huiseigenaren minder kwijt aan gemeentebelastingen (zie ook de tabel hieronder).
Tabel: gemeenten waar de woonlasten voor huiseigenaren niet of nauwelijks stijgen
Ede
Delft
Tilburg
Zoetermeer
+ 0,7 procent
+ 0,8 procent
+ 1,0 procent
+ 1,1 procent
+ 4,99 euro
+ 6,82 euro
+ 5,91 euro
+ 8,29 euro
Nog geen volledig overzicht
De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt het nog te vroeg om conclusies te trekken. ‘Eind maart verschijnt de complete COELO Atlas met de lokale lasten-informatie van alle gemeenten. Omdat hiermee pas het volledige overzicht van de landelijke lokale lasten duidelijk is, zal de VNG dan op deze cijfers reageren,’ is te lezen op de website.
