Het aanvragen van een genderneutrale geboorteakte en paspoort komt voorlopig niet voor iedereen als standaard mogelijkheid in de wet. Dat schrijft staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken in antwoord op Kamervragen.
Het kabinet volgt daarmee het advies van de Europese Commissie. Die liet naar aanleiding van een recente uitspraak van de rechter weten ‘geen aanleiding te zien voor wetswijziging en het raadzaam te achten de ontwikkelingen op dit terrein, ook internationaal, af te wachten’, aldus Knops. ‘De minister voor Rechtsbescherming en ik delen de visie van de Commissie en achten wetswijziging op dit moment prematuur. Verdere ontwikkelingen worden nauwlettend gevolgd.’
Gratis Checklist | Maak het uzelf gemakkelijk met de checklist aanvraag paspoort
Wilt u weten welke uitzonderingen en complexe zaken er kunnen zijn? Download dan deze gratis checklist. LEES MEER
Het kabinet had de uitspraak ‘ter appreciatie voorgelegd aan de Commissie van advies voor de zaken betreffende de burgerlijke staat en de nationaliteit’. De rechter stelde nadrukkelijk ‘dat de tijd rijp is voor erkenning van een derde gender’. Het huidige recht zou neerkomen op ‘een inbreuk op het privéleven, het zelfbeschikkingsrecht en de persoonlijke autonomie van belanghebbende’. Na aanpassing van de geboortakte kon de betrokkene onlangs een genderneutraal paspoort ophalen.
Geen terugwerkende kracht
Wie dit ook wil, zal voorlopig dus aangewezen zijn op de rechter. Sinds 1993 is voor nieuw geborenen wel de vermelding mogelijk dat het geslacht niet kan worden vastgesteld, maar dat moet gepaard gaan met medisch onderzoek. Onder ambtenaren zou discussie plaatsvinden over de vraag of dit onderzoek nog wel nodig is. Deze mogelijkheid kent daarbij geen terugwerkende kracht voor wie vóór 1993 is geboren. Dat zou een wetswijziging vereisen.
Binnen de EU lobbyt Nederland ervoor zichtbare vermelding van het geslacht op de identiteitskaart optioneel te maken, ‘zodat lidstaten zelf kunnen besluiten of zij hiervoor kiezen’. Dit voorstel is overgenomen in de compromistekst, maar het is nog niet zeker of dit standhoudt tijdens de onderhandelingen. De verandering zou alleen betrekking hebben op id-kaarten, niet op het paspoort. Daar is vermelding van het geslacht wél verplicht. Volgens de internationale luchtvaartrichtlijn kan dit al een ‘X’ van genderneutraal zijn.
