De Nationale ombudsman ontvangt steeds meer signalen van en over ‘zelfredzame’ adreslozen. Dat zijn mensen die dak- of thuisloos zijn geraakt door bijvoorbeeld ontslag, een echtscheiding of ernstige schulden. Ze krijgen vaak geen toegang tot voorzieningen zoals daklozenopvang.
Gemeenten zien deze groep volgens de ombudsman als voldoende zelfredzaam, omdat zij geen psychiatrische of verslavingsproblemen hebben. Hun veronderstelde zelfredzaamheid blijkt vaak een illusie en ook deze mensen moeten een beroep kunnen doen op hulp van de overheid. Maar ze lopen al snel tegen door de overheid zelf opgeworpen drempels op.
Dit moet veranderen, vindt Reinier van Zutphen. ‘Het is onacceptabel dat de ‘zelfredzame’ adreslozen eerst verder moeten “afglijden” voordat zij voor ondersteuning door de overheid in aanmerking komen. Dat is niet alleen onnodig, maar ook verspilling van tijd en geld door de overheid, die dan uiteindelijk alsnog in actie zal moeten komen. Met alle kosten van dien.’
Aanbevelingen aan gemeenten
Van Zutphen beveelt gemeenten aan om te voorkomen dat deze mensen niet staan ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP). Deze inschrijving is essentieel voor toegang tot voorzieningen. De overheid dient ervoor te zorgen dat burgers zich kunnen inschrijven in de BRP. ‘Stuur hen daarom niet weg, maar wees oplossingsgericht en werk samen met andere gemeenten’.
Verder is het advies om adequate ondersteuning en begeleiding te bieden om verder afglijden te voorkomen en aandacht te hebben voor de krapte op de woningmarkt en zoek naar passende oplossingen. De Nationale ombudsman heeft de Rijksoverheid gevraagd om gemeenten hierin bij te staan. En om knellende wetten en regels, al dan niet tijdelijk, tegen het licht te houden en zo nodig aan te passen of buiten werking te stellen.
