Brancheorganisatie Sociaal Werk Nederland en onderzoeksbureau Labyrinth onderzochten waarom tijdens de coronapandemie de communicatiestrategie van de overheid voor sommige groepen mensen niet werkte. Het resultaat is een informatieve handreiking voor onder meer gemeenten.
Hoe kun je als gemeente in contact komen met groepen die niet worden bereikt via de reguliere communicatiekanalen? Dat is de centrale vraag die wordt beantwoord in de handreiking Sociaal binden.
Het communicatiebeleid van de overheid blijkt niet voor iedereen even effectief en begrijpbaar. Voor onderwerpen als preventief gezondheidsonderzoek, gezondheidspreventie, veiligheid en het versterken van bestaanszekerheid, is het echter van belang om ook in contact te zijn met deze zogenoemde ‘moeilijk bereikbare groepen.’
Groter en beter bereik
Het initiatief voor de handreiking stamt uit 2021. De communicatiestrategie van de overheid bleek tijdens de coronacrisis niet goed te werken, waardoor bepaalde groepen niet werden bereikt. De handreiking is het resultaat van bureauonderzoek naar bestaande onderzoeken, databanken, interviews, veldwerkonderzoek en een pilot in vijf gemeenten, zo schrijft Sociaal Werk Nederland. Het document is samengesteld voor beleidsadviseurs en strategen van gemeenten, voor andere (semi) overheidsorganisaties, ministeries en politici. Het verschaft inzicht in hoe je contact legt met doelgroepen door aan te sluiten bij hun leefwereld.
De handreiking richt zich daarbij op twee doelgroepen. De eerste groep bestaat uit inwoners die zich in een kwetsbare situatie bevinden. Mensen die bijvoorbeeld sociale of mentale beperkingen hebben en laaggeletterd of anderstalig zijn. Of te maken hebben met een combinatie van problemen zoals armoede en onderwijsachterstanden. De tweede groep bestaat uit inwoners die op basis van religieuze redenen andere opvattingen hadden over de aanpak van de coronacrisis en vaccinaties.
Sociale benadering
Uit het onderzoek komt naar voren dat medewerkers van sociale organisaties een belangrijke rol kunnen spelen, omdat zij dicht bij inwoners en hun leefwereld staan, zo schrijft Sociaal Werk Nederland. Daarnaast vraagt contact leggen met moeilijk bereikbare groepen om een sociale benadering. ‘Een benadering die aansluit bij de omstandigheden waarin mensen leven en bewegen.’ Hiervoor worden in de handreiking zeven adviezen gegeven, die kort in deze infographic worden toegelicht en in de handreiking per advies worden uitgediept. De aanbevelingen zijn bedoeld als handelingsperspectief. Hierbij is het advies om structureel te investeren in een stevige, duurzame en sociale infrastructuur op wijkniveau.
Sluit aan bij leefwereld
Allereerst is het belangrijk om informatie en voorzieningen aan te laten sluiten op de leefwereld van mensen. Houd rekening met beleving, principes en beperkingen. Daarnaast benader je mensen het beste via een bekend en vertrouwd netwerk in hun omgeving, zoals sleutelfiguren, huisartsen en sociaal werkers uit de wijk. Als het gaat om het aanbieden van informatie, is het slim om dit informeel te doen en hiervoor laagdrempelige activiteiten te benutten, zoals taallessen en bijvoorbeeld beweeggroepen.
Zorg daarbij voor heldere, betrouwbare informatie, wees open en heb aandacht voor de zorgen die er leven. Maak in de communicatie ook gebruik van beeldtaal, zoals infographics, pictogrammen en filmpjes. Zo kun je mensen die de taal niet goed machtig zijn beter informeren. Daarbij is het goed om belangrijke informatie te vertalen in de moedertaal. Ook is het van belang om gemeenschapsontwikkeling en steunstructuren in de wijken te versterken en te stimuleren. Dat kan door ontmoeting en gesprekken over gevoelige onderwerpen mogelijk te maken. Daarnaast is het van belang om te investeren in een sterke en duurzame sociale infrastructuur in de wijk.
Bruikbaar voor lokale akkoorden
Het onderzoek is gefinancierd door het ministerie van VWS, naar aanleiding van de coronacrisis. Volgens Sociaal Werk Nederland zijn de lessen en aanbevelingen uit het project goed in te zetten voor opgaven in het kader van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) en het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA). Aan gemeenten doen zij de oproep om de resultaten te gebruiken bij de uitwerking van deze landelijke akkoorden.
“..waarom tijdens de coronapandemie de communicatiestrategie van de overheid voor sommige groepen mensen niet werkte.”
Omdat deze mensen slimmer waren dan de rest en niet in het narratief van de overheid trapten? Het mag intussen toch voldoende bekend zijn dat onze overheid (en heel veel andere overheden) ons foutief en onvolledig heeft geïnformeerd. En dan zeg ik het nog netjes.
Ook interessant en als aanvulling op dit artikel: https://www.nctv.nl/onderwerpen/crisiscommunicatie/documenten/publicaties/2023/03/06/handreiking-risico–en-crisiscommunicatie-specifieke-doelgroepen .
De handreiking voor het bereiken van specifieke doelgroepen (want het zijn geen ‘moeilijke of moeilijkbereikbare groepen’, alleen WIJ kunnen ze moeilijk bereiken!) in een crisissituatie. Met handige concrete tools hoe je je communicatie optuigt. Ook te gebruiken in niet-crisistijd.
Voor meer informatie neem contact op met Svenja Westerduin NCTV of Danielle Dil (ministerie van VWS)
Beste Danielle Dil, Hartelijk dank voor je aanvulling en de nuance ‘wij kunnen ze moeilijk bereiken’. Redactie Gemeente.nu