De gemeente Haarlem ondertekende recent het convenant ‘Eenzame Uitvaart’ voor mensen die overlijden zonder nabestaanden of geld achter te laten. Er wordt een laatste eer bewezen met onder meer een gedicht, zoals in steeds meer gemeenten gebeurt.
Als er geen nabestaanden zijn of geen notaris of bewindvoerder is aangesteld door de persoon die is overleden, dan regelt de gemeente de uitvaart. Dat is in de Wet op de lijkbezorging vastgelegd. Ieder jaar zijn er in Haarlem gemiddeld zes tot tien inwoners die in eenzaamheid sterven en alleen worden begraven. Ernst van Voorst, binnen de gemeente verantwoordelijk voor de Wet op de lijkbezorging: ‘Een paar keer per jaar komt het voor dat mensen na hun overlijden kind noch kraai hebben. Mensen die bijvoorbeeld al langere tijd dood in hun huis liggen en niet gemist worden.’
Om deze mensen toch een waardig afscheid te geven, werd in september de overeenkomst Eenzame Uitvaart ondertekend. De gemeente Haarlem werkt daarvoor samen met onder meer de begraafplaats Haarlem en Stichting Kerk zonder Grenzen.
Gedicht van de stadsdichter
Het idee voor het initiatief kwam van Aart Mak, voormalig radiopastor van Stichting Kerk zonder Grenzen.’In een aantal steden zoals bijvoorbeeld Amsterdam bestaat de Eenzame Uitvaart al veel langer. Een respectvol initiatief waarbij mensen die zonder geld of nabestaanden overlijden een waardig afscheid krijgen.’
De betrokken partijen bewijzen samen de laatste eer aan de overledene met een gedicht of een passend verhaal. Daarvoor is er contact met een aantal stadsdichters die zich om beurten verdiepen in de persoon die is overleden. Zij maken een eerbewijs via proza of poëzie die tijdens de ceremonie wordt voorgedragen.
Vergelijkbare initiatieven
In verschillende andere gemeenten worden vergelijkbare initiatieven genomen, waarbij dichters de uitvaart minder eenzaam moeten maken. Zoals in Leeuwarden waar in 2018 veertien eenzame uitvaarten plaatsvonden. In de gemeente Harderwijk is een samenwerking met een literaire kring. Op verzoek van de gemeente lezen vrijwilligers bij toerbeurt een gedicht voor. In Gouda is er op verzoek van de stadsdichter een ‘Dichter van Dienst’ bij eenzame uitvaarten. Sinds begin dit jaar geeft Gouda meer aandacht en inhoud aan dit soort uitvaarten, die gemiddeld zo’n tien keer per jaar voorkomen. Wethouder Rogier Tetteroo stelde geld beschikbaar vanuit de bijzondere bijstand om dergelijke eenzame uitvaarten iets meer ‘aan te kleden’ met muziek en koffie.
