Professionals in sociale wijkteams vervallen in de oude werkwijze van “zorgen voor” in plaats van versterking van de eigen kracht van burgers. Dat blijkt uit het onderzoek van de Universiteit Twente naar de vormgeving van het sociale wijkteam.
Van duidelijke organisatie en taken is geen sprake: “Sociale wijkteams zijn er in alle soorten en maten.”
Zoveel gemeenten, zoveel verschillende vormen van wijkteams. De vraag is of die verscheidenheid voortkomt uit onduidelijkheid over wat er moet gebeuren. Of dat het een gevolg is van verschillende zorgbehoeften in de wijk. Dat is de conclusie van het onderzoek van de Universiteit Twente onder sociale wijkteams. Het onderzoek onderbouwt vooral de eerste conclusie: er is nog steeds veel onduidelijkheid in de sociale wijkteams en onder professionals. Dat is niet goed voor de burger en ook niet goed voor de professional.
Sociale wijkteams
De Universiteit Twente heeft met Platform31 en BMC Advies het onderzoek gedaan: De vormgeving van sociale wijkteams. Drie gemeenten – Zaanstad, Leeuwarden, Enschede – werden langdurig gevolgd van juni 2013 tot april 2014. Verder is in 26 grotere gemeenten kwantitatief onderzoek gedaan van april tot juni 2014. De onderzoekers hebben gekeken naar de organisatie van de teams en naar de knelpunten die zich voordeden bij de ontwikkeling van de teams.
Gemeenten hebben zeer verschillende ideeën over de bijdrage die sociale wijkteams kunnen leveren aan de veranderingen in het sociale domein. De wijkteams blijven in de uitvoering op dit moment nog hangen in “samenwerking met partners, afspraken maken en elkaar wat gunnen”, aldus de onderzoekers. De verwachting dat sociale teams zich richten op het betrekken en de versterking van de wijk, blijkt slechts in enkele gemeenten ook in de praktijk gebracht te worden.
Generalisten
Ondanks goede beleidsuitgangspunten bij koplopergemeenten, stellen de onderzoekers kanttekeningen bij de “brede werkruimte”. De onderzoekers constateren dat de generalistische werkwijze – de alleskunner – ook hoge eisen stelt aan professionals. Door hoge werkdruk, hoge eisen en de onduidelijke voorwaarden waarbinnen professionals moeten werken, “kunnen mensen niet de vrijheid hebben of nemen om zich de generalistische werkwijze toe te eigenen. Ook is dit soort professionals niet in overvloed beschikbaar.”
De hoge werkdruk belemmert, aldus de onderzoekers, ook de versterking van de eigen kracht van cliënten en hun netwerk: “Als medewerkers een hoge caseload hebben, zullen ze gemakkelijker terug vallen op zelf ingrijpen, dus zorgen voor in plaats van zorgen dat.” De eigen kracht wordt overigens ook belemmerd door de mogelijkheden van burgers om te shoppen bij andere aanbieders. En door “het onvermogen van sommige burgers iets te leren en te groeien.”
