Participatie, het is slim bedacht. Wat begon met ’allemaal aan het werk’ is intussen ‘allemaal meedoen’. Met een obscene uitleg van zelfredzaamheid: problemen oké, maar wel zelf de sleutel zoeken. Steeds meer inwoners nemen inderdaad het heft in eigen handen. Maar voor een miljoen achter de geraniums verpieterende ouderen, is het linke soep geworden.
Vergeten groep?
Gemeenten zijn de ouderen niet vergeten en doen hun stinkende best. Individuele behoeften worden centraal gezet. Paradoxaal genoeg worden minder individuele voorzieningen geleverd en méér geleund op eigen kracht van inwoners. Geld is immers eindig. Wijkteams komen langs voor een motiverend gesprek. ’Samen komen tot concrete doelen die aansluiten bij de behoefte,’ heet dat. Wat in de praktijk neerkomt op een omslachtige manier van afvinken terwijl de indruk wordt gewekt dat tussen de regeltjes wat valt te ritselen.
Vicieuze cirkel
Hoe handig trapliftje, hoge wc en huishoudelijke hulp ook zijn, het contact met de samenleving komt ermee niet terug. ’Leegte van leven’ leidt tot gezondheidsproblemen. Het immuunsysteem zakt in. Infecties slaan toe. Veel eenzamen worden depressief. En depressieve mensen gaan de deur niet uit, bewegen niet, vervuilen, eten ongezond en worden te zwaar. Partner overlijdt. Vrienden vallen weg. De kinderen komen steeds minder op bezoek. De buren zien ze weinig. Een vicieuze cirkel is ontstaan. Het enige lichtpuntje wordt doodgaan.
Scherpe wijkanalyse
Gemeenten, vervuld van een positieve grondhouding moeten zelfoplossend vermogen handen en voeten geven. Dat redden we niet alleen met academisch geschoolde beleidsmedewerkers die via een scherpe wijkanalyse inzicht geven in wat er speelt en hoe de wijk in elkaar zit. Belangrijk, maar niet genoeg om individuele ellende boven water te halen.
Vrijbuiters in de wijk
Dan de wijkregisseur. Competenties zijn lef en voortvarendheid. Iemand die en de taal van straat en van de gemeente spreekt. Vanuit boerenverstand in staat inwoners, wijkgebruikers en collega’s te mobiliseren. Vrijbuiters die effectief Facebook, Twitter, WhatsApp, Instagram en Snapchat weten in te zetten. De werkplek in de buurt, gewoon laagdrempelig in het café. Lopend en fietsend fysiek contacten leggen, vragen stellen, tot in detail weten wat er speelt in de wijk.
Gordijnen open
Onontbeerlijk hiervoor is óók inzet van bewoners. Wie kent de wijk beter dan zij? De organiserende wijkregisseur vraagt via alle ‘kanalen’ of ze de buurman nog wel eens zien. Of ze in de gaten houden dat de gordijnen opengaan. Organiseert bezoek. Regie is ook aankloppen bij huisartsen en wijkagenten. En, niet te vergeten, tegelijk intensief samenwerken met collega’s die bezig zijn met wonen, inkomen, onderwijs, veiligheid, werk, vrije tijd, cultuurdiversiteit en gezondheid. De wijkregisseur is met recht een solist en teamspeler ineen.
Disruptieve regie
We hebben – anders dan Engeland – geen curieuze minister voor eenzaamheid nodig. Ook niet een zielige feelgood-aanpak, maar disruptieve regie waarmee inwoners opkomen voor de leefbaarheidsbelangen van hun eigen wijk. Door de juiste mix van vrijwilligers en professionele wijkregie door de gemeente kan dat. Participatie wordt dan echt ‘iedereen doet mee’.
