Opinie Forfaitaire tegemoetkomingen van de baan in 2015?

Het is bij gemeenten gebruikelijk soms een forfaitaire financiële tegemoetkoming te verlenen, maar kan dit ook met de Wmo 2015?

In de Wmo 2007 is het bij gemeenten gebruikelijk in bepaalde gevallen een forfaitaire financiële tegemoetkoming te verlenen. Er zijn drie bekende voorbeelden. De verhuis- en inrichtingskosten als de kosten van het aanpassen van de woning te duur of niet mogelijk is, een sportvoorziening als sporten zonder speciale voorziening niet kan en voor het gebruik van eigen auto als het aanvullend collectief vervoer niet geschikt of beschikbaar is. Daarvoor biedt de huidige wet een artikel. Gemeenten die in hun ‘gekantelde’ verordening bepalen dat een dergelijke vergoeding niet meer bestaat en daarom niet meer compenseren kunnen rekenen op een kritisch oordeel van de hoogste bestuursrechter.

In de Wmo 2015 maakt de individuele voorziening plaats voor de maatwerkvoorziening. Die kan in natura worden verleend of als persoonsgebonden budget (pgb). Deze twee vormen zijn nog steeds nauw met elkaar verbonden. Met een pgb moet iemand namelijk passende ondersteuning kunnen inkopen. Dat stelt eisen aan de hoogte. Volgens de wettelijke definitie wordt de koop echter bij een derde gedaan. Dat is nieuw. Verder is nieuw dat het pgb niet meer op de rekening van mensen zelf wordt overgemaakt. De Sociale verzekeringsbank betaalt het aan die derde, in opdracht van de gemeente.

Dus geen gedeeltelijke vergoeding?
Het behoeft geen toelichting dat een pgb niet slechts over een deel van de noodzakelijk in te kopen voorziening kan gaan. Immers, het vertegenwoordigt kort gezegd altijd een waarde van een maatwerkvoorziening in natura. Verder kunnen kosten die mensen maken niet aan hunzelf worden uitbetaald. Dat verbiedt de Wmo 2015. Uitbetalen van bijvoorbeeld brandstof voor de eigen auto aan een lokale pomphouder lijkt mij in voorkomende gevallen bijzonder omslachtig. Wenst iemand geen pgb, dan moet de gemeente de brandstof leveren of de verhuizing realiseren. Dat lijkt niet de bedoeling.

Verschillen per gemeente
Het valt mij op dat gemeenten bij het opstellen van het beleidsplan en de verordening Wmo 2015 verschillend omgaan met dit vraagstuk. Sommigen betogen dat nu de wet niet voorziet in de mogelijkheid er geen taak voor hen ligt daar wel in voorzien. Immers, zo wordt gesteld, iedereen verhuist normaal gesproken een aantal keer in zijn leven. En soms zijn verhuizingen ook te voorzien, bijvoorbeeld naar mate het ouder worden. Anderen willen de huidige mogelijkheden juist voortzetten maar zien daarvoor geen wettelijke mogelijkheid.

Wie heeft gelijk? Daarvoor moeten we te rade bij de wetgever.

In 2015 op eigen kosten?
De Wmo 2015 schrijft niet voor wat gemeenten precies moeten doen om mensen te compenseren. Het gaat om maatwerk. Pas als mensen niet zelf, met hulp van anderen of met algemene voorzieningen hun beperkingen kunnen oplossen is compensatie daarvan door de gemeente aangewezen met een maatwerkvoorziening. En net als nu het geval is mag de aanspraak niet afhankelijk zijn van iemands financiën. In de parlementaire behandeling van de Wmo 2015 staat nergens dat de wetgever gemotiveerd afstand heeft genomen van de huidige praktijk. Ook blijkt niet zonder meer dat (financiële) hulp bij bijvoorbeeld verhuizen of sporten niet binnen de reikwijdte van de wet valt. Vergeten te regelen?

Mogelijk komt de wetgever nog met een antwoord op deze vraag. Maar het kan ook anders worden opgelost. De afschaffing van de wet financiële regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten is sinds begin deze maand een feit. Daarvoor is in de Wmo 2015 een mogelijkheid opgenomen om de meerkosten te vergoeden. Daarvoor ontvangen gemeenten budget. Nadrukkelijk een aparte regeling; geen maatwerkvoorziening of pgb! De verordening kan daarvoor nauwgezet met maatwerk regels stellen die vanzelfsprekend ook kunnen gaan over andere kostensoorten dan hier zijn genoemd. Gemeenten zijn dit niet verplicht te doen, mits gemotiveerd.

Zeg nou zelf, door beperkingen eerder moeten verhuizen dan ‘gepland’, iets bijzonders nodig hebben om te kunnen sporten of meer rijden met een eigen auto vanwege beperkingen brengt toch meerkosten met zich mee?