• Skip to primary navigation
  • Skip to main content
  • Skip to primary sidebar
  • Skip to footer
  • Contact
  • Nieuwsbrief

Gemeente.nu

Nieuws voor gemeenten

  • Bedrijfsvoering
    • Aanbestedingen
    • Belastingen
    • Big data
    • Burgerzaken
    • Communicatie
    • Digitalisering
    • Financiën
    • Ondernemersbeleid
    • Organisatie
    • Privacy
    • Vergunningen
  • Sociaal
    • Bijstand
    • Decentralisatie
    • Integratie
    • Jeugdzorg
    • Onderwijs
    • Ouderen
    • Schuldhulp
    • Sport
    • Werk
    • Wmo
  • Veiligheid
    • Boa
    • Cybersecurity
    • Evenementen
    • Handhaving
    • Ondermijning
    • Openbare orde
  • Ruimte & Milieu
    • Afval
    • Bodem
    • Bouw
    • Duurzaamheid
    • Energie
    • Infrastructuur
    • Leefomgeving
    • Omgevingswet
    • Smart city
  • Loopbaan
    • Cao
    • Integriteit
    • Leiderschap
    • Mobiliteit
    • Ontwikkeling
    • Pensioen
  • Bestuur
    • College
    • Gemeenteraad
    • Participatie
    • Samenwerking
    • Raadsledennieuws (archief)
  • Partners
    • Centric
    • Segment
    • TAUW
    • Sdu VIND
    • Sdu VIND Inkoop en Aanbesteding
  • Whitepapers
  • Opleidingen

Opinie Invulling van participatiesamenleving moet beter

15 juli 2015 door Redactie Gemeente.nu

Beleidsmakers en politici omarmen en knuffelen burgerinitiatieven maar al te graag. In werkelijkheid is het echter nog steeds de overheid die bijna alles regisseert. Om de participatiesamenleving meer te laten zijn dan louter een modegril moeten rollen gewisseld worden.

-COLUMN-
Het beleidsparadigma van dit decennium is ongetwijfeld dat van de participatiesamenleving. Een geëvolueerde versie van de civil society waar politici en professionals inmiddels maar wat graag in geloven. We vertellen elkaar in vele publicaties en op vele congressen dat het tijdperk van New Public Management achter ons ligt. In de praktijk zijn er echter tal van aanwijzingen dat er nog geenszins sprake is van een fundamentele verandering van gedrag en rollen.

Het debat concentreert zich op de cijfers

Zes maanden nadat taken van Rijk naar gemeenten zijn gedecentraliseerd concentreert het debat in zowel Tweede Kamer als lokale gemeenteraden zich op de cijfers. ‘Waar staan we exact? Wanneer krijgen we de gegevens van mei, want alleen op basis van die van april kunnen we geen debat voeren.’ De Zorgmeldpunten schieten als paddenstoelen uit de grond. BigData en OpenData programma’s worden opgestart om nog beter te kunnen voorspellen waar een diefstal plaatsvindt (predictive policing). Een GGD in een grote stad in Nederland werkt reeds experimenteel om op basis van Bigdata programma’s in te zetten.

Naast de behoefte om te monitoren en geïnformeerd te zijn zien we de afgelopen jaren nieuwe vormen om te interveniëren. Bij de gemeente Dordrecht kennen we inmiddels een rijk arsenaal aan maatschappelijke interventies. We hebben een Taskforce Overlast, het TeamToeleidingBemoeizorg en natuurlijk onze Sociale Teams en Jeugdteams. Bij andere gemeenten zien we vergelijkbare aanpakken van bemoeizorg, achter de voordeur en stadsmariniers.

Burgers spreken elkaar niet meer aan door al die overheidsinterventies

Ik ben een te positief mens om de participatiesamenleving geen kans te geven. Wel durf ik te constateren dat er sprake is van een tussenfase. New Public Management is nog lang niet verlaten. De overheid is nog nadrukkelijk gericht op het monitoren en grip krijgen op samenlevingsvraagstukken. Interventies dwars door systemen heen worden op wijk en buurtniveau direct of indirect sterk geregisseerd door de overheid. De gereedschapskist om de burger en cliënt meer regie te geven is in alle eerlijkheid maar magertjes gevuld. Dit draagt allemaal bij aan een bepaald verwachtingspatroon, namelijk dat overheden en instituties de problemen wel oplossen. Leidt dit niet tot steeds passievere en consumerende burger? Illustratief is de opmerking van een wijkbeheerder van een woningcorporatie tijdens een bijeenkomst over overlast: ‘In de nette wijken in Dordrecht verwachten huurders inmiddels dat wij als corporatie mensen aanspreken als ze de kliko te lang op straat laten staan. Mensen spreken elkaar niet meer aan.’

Invulling geven aan betrokkenheid van burgers

Als politici en beleidsmakers de participatiesamenleving een serieuze kans willen geven, is terughoudendheid noodzakelijk, evenals verder doorgevoerde vormen van betrokkenheid en invloed van de burger. Het lukt overheid, instituties, burgers en cliënten echter nog te weinig om hier invulling aan te geven. Welk perspectief is er dan om dit meer te doen? Wanneer durft de overheid de ruimte die ze nu zo driftig invult over te laten aan anderen? Wellicht als ze meer vertrouwen heeft in de checks and balances? Met dus meer gelegenheid voor inwoners en cliënten om positie in te nemen. En met verschillende agenda’s om dit mogelijk maken.

  • Burger/cliënt agenda: burgers serieus nemen

Op deze agenda staat dan dat burgers en cliënten zich serieus genomen voelen en in de gelegenheid worden gesteld over vraagstukken in de eigen omgeving mee te praten en mee te beslissen. Dit principe kan veel verder doorgevoerd worden dan het huidige instrumentarium van keukentafels en burgerbegrotingen. Een stevigere strategie om daadwerkelijk eigenaarschap bij burgers en cliënten te leggen is nodig.

  • Informatie agenda: data delen

Om burger- en cliëntinitiatieven een kans te geven moet er een gelijke informatiepositie zijn. Momenteel heeft de overheid het ultieme informatiemonopolie. BigData en OpenData bieden enorme kansen om nog meer te weten. Dominant lijkt nog steeds het privacy excuus en de behoefte om eerst zelf meer overzicht te hebben. Juist het breed delen van informatie biedt kansen voor individuele burgers, vrijwilligersorganisaties en maatschappelijk middenveld om gerichter een rol te pakken. Enerzijds om tegenkracht te bieden aan systemen en instellingen die niet handelen waarvoor ze zijn ingehuurd, anderzijds om juist zelf initiatief te nemen.

  • Uitnodigingsagenda: geef de samenleving nieuwe positie in de publieke ruimte

De huidige financiers als overheid en zorgverzekeraar zouden meer gelegenheid moeten bieden tot sociaal ondernemend initiatief uit de samenleving. Het ‘right to challenge’ is slechts een aarzelende start. Men kan aanbestedingen zo inrichten dat burgers en cliënten een positie hebben en dat nieuwe aanbieders en investeerders met responsieve oplossingen kunnen komen. Daarnaast zijn Initiatieven als het Social Impact Hub in Amsterdam en The Social Impact Factory in Utrecht voortreffelijke voorbeelden van uitnodiging tot het op een andere, meer ondernemende manier invullen van de publieke ruimte.

  • Bestuurdersagenda: zie dat rollen veranderen

Ruimte geven aan burgers, cliënten, nieuwe investeerders en nieuwe oplossingen vraagt om bestuurlijk bewustzijn en bestuurlijke bescheidenheid. Nu nog prevaleert bij bestuurders in politiek, bij corporaties en zorginstellingen de angst voor het wegvallen van het bestaande. En vormen de bij de decentralisaties door de rijksoverheid geborgde werknemers– en instellingsbelangen de grootste belemmering op daadwerkelijke wijzigingen in het systeem. Bestuurders moeten zich veel bewuster zijn van veranderende rollen en verhoudingen.

Dit zijn geen agenda’s van de overheid, maar agenda’s die breder gedragen zouden moeten worden. Anno 2015 zien we heel kansrijke ontwikkelingen waarbij gestolde systemen dichterbij burgers lijken te komen. We zien geweldige burgerinitiatieven. Maar de vraag is of er sprake is van een nieuwe trend of dat we enthousiast zijn dankzij positieve framing. Een robuustere aanpak met een grotere rol voor burger, cliënt, maatschappelijke ondernemers en terughoudend bestuur is hard nodig. Anders zal het begrip participatiesamenleving een codewoord blijken te zijn voor de ‘oplossamenleving’.

Over de auteur: Marcel van der Priem is directeur Maatschappelijke Ontwikkeling bij de gemeente Dordrecht. Daarnaast is hij in de Drechtsteden verantwoordelijk voor de implementatie van de decentralisaties en de samenhang. Dit artikel verscheen eerder op SocialeVraagstukken

Tagged With: Amsterdam, decentralisatie, Dordrecht, overlast, participatie, participatiesamenleving, sociale vraagstukken, Utrecht Filed Under: Blog, Decentralisatie, Participatie

Lees 3 reacties
Vorige artikel
Doeners in duurzaamheid
Volgende artikel
Wijkgebonden budgetten, ruimte scheppende verantwoording

Reader Interactions

GERELATEERD

Europees geld om inwoners mee te laten doen aan maatschappij

Er komt weer geld beschikbaar uit het Europees Sociaal Fonds (ESF+) om de maatschappelijke participatie van inwoners te vergroten. Voor gemeenten is er in deze subsidieronde 17,5 miljoen euro te verdelen voor projecten gericht op budgetbeheer of schuldhulpverlening, hulp bij het vinden van een woning of de aanpak van verslavingsproblematiek. De subsidie uit het ESF... lees verder

Amsterdam elfde gemeente in wietproef

Het veelbesproken experiment met de verkoop van legale wiet wordt uitgebreid met een grote stad. Utrecht haakte eerder af, maar Amsterdam gaat nu meedoen. Niet de hele gemeente, maar een van de zeven stadsdelen. De driehoek van burgemeester, officier van justitie en politie stemde hiermee in. Breda en Tilburg mogen eind dit jaar als eerste... lees verder

Ook ambtenaren Amsterdam leggen tijdelijk werk neer

Nadat gemeenteambtenaren vorige week in Almere, Tilburg en Rotterdam het werk neerlegden, was het vandaag de beurt aan Amsterdam. Het gaat om ambtenaren die werken voor de stadsreiniging, zoals vuilnismannen, buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) en medewerkers van gemeentekantoren. De werkonderbreking duurde van 09.00 tot 12.00 uur. Ruim 300 mensen waren maandagochtend bij de werkonderbreking van Amsterdamse... lees verder

Comments (3)

  1. M. Klabbers says

    26 augustus 2015 at 10:40

    Het is lastig, om de rol die gemeenten al zo lang vervullen los te laten. Ik merk dat iedereen van van goede wil is. Zoals veel oude, vertrouwde routines is het lastig om ons ervan los te weken.
    Marcel doet een aantal rake observaties. Op dit moment is er zelden sprake van een ‘level playing field’. De gemeente heeft een monopolie op informatie. Dit zou vrijelijk gedeeld moeten worden en niet afgedwongen door het WOB-verzoek. Het ‘Right to challenge’ is een kleine stap. Eentje die niet genomen zou moeten worden. Het biedt inwoners het recht om hun ontwikkelinitiatieven – gereguleerd, binnen strikte kaders – bij de gemeente in te brengen. Bij een gemeente die weet wat er speelt bij haar inwoners, een gemeente die ook maatschappelijke en sociale waarde erkend, is het ‘Right to challenge’ overbodig.
    In plaats van allerlei frameworks te bedenken voor de ongrijpbare term participatie zouden we gewoon eens moeten gaan praten met onze partners in de samenleving. Wees authentiek, open en oprecht geïnteresseerd in wat de ander wil. Vaak ontdek je dan, dat er meer overeenkomsten zijn dan je dacht.

    Beantwoorden
  2. H.H Hendrikson says

    20 juli 2015 at 10:22

    Burgers en bedrijven verantwoordelijk maken voor onze samenleving is belangrijk. Maar dit betekent ook dat zij veel meer in het proces betrokken moeten worden. Niet alleen in de uitvoering, maar ook bij de bepaling van wat het resultaat voor de samenleving moet zijn. Regisseren moet overgaan in faciliteren. 
    Ik verwacht dat hierdoor de waarde voor ons allen zal toenemen, terwijl de hoeveelheid werk voor de gemeente zal afnemen.

    Herman Hendrikson
    SteedsBeter – lean voor gemeenten

    Beantwoorden
  3. S.J.G. van der Linden says

    15 juli 2015 at 14:08

    Wat Marcel van der Priem hier stelt is volgens mij heel erg waar. De gemeenten zijn genoodzaakt om hun wijze van regisseren interactief in te richten en te richten op het initiatief van de burgers en/of hun organisaties. Dat vraagt (wederzijds) vertrouwen. En het opbouwen van vertrouwen kost tijd. Hoe (ver-)houden de gemeente en haar burgers(-organisaties) tot elkaar?  

    Beantwoorden

Geef een antwoord Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Primary Sidebar

GEMEENTEVACATURES

Senior jurist vastgoed en grondzaken – Gemeente Gouda

Managementassistent – Gemeente Gouda

Teamcoördinator Sociaal domein (team inburgering & inkomen) – Gemeente Gouda

Data-analist Sociaal domein – Gemeente Gouda

Senior beleidsadviseur Jeugdhulp – Gemeente Gouda

Meer vacatures

Gerelateerde vacatures

Business controller (2fte) – Gemeente Dordrecht

Projectadministrateur – Gemeente Dordrecht

Opzichter Wijkonderhoud Groen – Gemeente Dordrecht

Senior corporate recruiter – Gemeente Dordrecht

vacature managementassistente SGD – Gemeente Dordrecht

LAATSTE ARTIKELEN

Parkeren, toerisme en honden uitschieters lokale lasten

30 maart 2023

Groene lente-initiatieven in de openbare ruimte

30 maart 2023

Inloggen ingewikkelder door opgeschroefde beveiliging

29 maart 2023

‘Bestaanszekerheid als grondwettelijke zorgplicht verkeert in crisis’

29 maart 2023

Gecombineerde achternaam vanaf volgend jaar aan te vragen

29 maart 2023

GEMEENTE.NU PARTNERS

Aan de slag met de Wet open overheid
  • Segment

Aan de slag met de Wet open overheid

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen
  • Centric

Opinie Standaardisatie nodig om Common Ground van de grond te krijgen

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 
  • Segment

Nieuw: Leergang adviseur integrale gebiedsontwikkeling 

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden
  • Centric

Opinie Common Ground moet breder gedragen worden

Zomerkorting bij Segment! 
  • Segment

Zomerkorting bij Segment! 

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 
  • Segment

Nieuw personeel in een financiële functie snel inwerken 

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden
  • Segment

Vermijd de valkuil van niet integer handelen door raadsleden

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen
  • Segment

Modules Burgerzakendiploma’s in Noord- en Zuid-Nederland te volgen

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou
  • Segment

Beleidsadviseur onderwijs? Deze nieuwe cursus is voor jou

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld
  • Segment

Compleet juridisch cursusprogramma voor de waterschapwereld

Risico’s en kansen van Common Ground
  • Centric

Risico’s en kansen van Common Ground

Maak medewerkers bewust van cybersecurity
  • Centric

Maak medewerkers bewust van cybersecurity

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’
  • Centric

Digitaliseren in Rotterdam: ‘Volledig vanuit één systeem werken’

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties
  • Centric

Centric en Arda vergroten securitybewustzijn binnen organisaties

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten
  • Centric

Centric en DiVault, voor duurzaam toegankelijke gemeenten

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 
  • Centric

‘Co-creatie’ betekent nog niet vanzelf maatwerk 

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground
  • Centric

Digitale terinzagelegging volgens Common Ground

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes
  • Centric

Blog – Delen die data: Omgevingswet is niet gebaat bij eilandjes

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen
  • Centric

Blog – Gebruiksgemak is ook werk uit handen nemen

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?
  • Centric

Voorbereid op de piek in Bbz-aanvragen?

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie
  • Segment

Podcast – Rechtmatigheid implementeren in de organisatie

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam
  • Centric

Blog – Nuchter innoveren met Rotterdam

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren
  • Centric

Strategische samenwerking Energiemissie en Centric rond e-factureren

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert
  • Centric

Blog – Innovatie die echt meerwaarde levert

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving
  • Segment

Kijk terug: BOA Webinar over groei van de handhaving

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’
  • Centric

Innovaties Burgerzaken: ‘Meer gemak voor inwoners en professionals’

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden
  • Centric

Auditbare veiligheid op het gebied van wachtwoorden

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector
  • Segment

Podcast 25 jaar opleiden in de publieke sector

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart
  • Centric

Súdwest-Fryslân zet de kracht van data op de kaart

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’
  • Centric

‘Een nieuw paspoort is geen boek dat je even koopt’

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten
  • Segment

Opleidingen Omgevingswet voor Twentse gemeenten

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal
  • Centric

Digitale dienstverlening met de burger echt centraal

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel
  • Segment

‘Hybride’ les laat deelnemer kiezen tussen fysiek of virtueel

Met de Meetfiets de gemeente in
  • Centric

Met de Meetfiets de gemeente in

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar
  • Centric

Centric stelt software inburgeringswet vrij beschikbaar

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT
  • Centric

Jongeren als IT’er aan het werk voor Centric via 2TestIT

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente
  • Centric

AI-assistent verbetert interactie burger met gemeente

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips
  • Segment

Beteugel agressie tegen publieke medewerkers – drie tips

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg
  • Centric

Business intelligence helpt bij goede ambulancezorg

Provinciale Reservepool met stembureauleden
  • Segment

Provinciale Reservepool met stembureauleden

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers
  • Centric

Centric en Gripvol vergemakkelijken Bbz-aanvraag ondernemers

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen
  • Segment

Verkiezingen in coronatijd: nervositeit en verscheurde stempassen

Diplomastelsel Burgerzaken verandert
  • Segment

Diplomastelsel Burgerzaken verandert

Masterclasses informatiebeveiliging
  • Segment

Masterclasses informatiebeveiliging

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!
  • Segment

BOA Webinar: Na corona – groei handhaving vasthouden!

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?
  • Segment

Hoe stel je financiële rechtmatigheid vast?

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap
  • Centric

Centric en ValidSign verstevigen partnerschap

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet
  • Centric

Friese voorlopers op weg naar Omgevingswet

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?
  • Segment

Collectief leren: juist in coronatijd, maar hoe dan?

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud
  • Centric

VNOG gaat voor financiën vanuit de cloud

Zo kom je tot een robuuste begroting
  • Segment

Zo kom je tot een robuuste begroting

Online training agressie voorkomen: kan dat?
  • Segment

Online training agressie voorkomen: kan dat?

Vijf redenen om voor Segment te kiezen
  • Segment

Vijf redenen om voor Segment te kiezen

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’
  • Segment

Online BRP-cursus: ‘Even wennen, maar veel geleerd’

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021
  • Centric

Centric presenteert Productbeleid Decentrale Overheid 2021

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – Archiveren voor gemeenten

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig
  • Segment

Jelly Frankes: jong, enthousiast en deskundig

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS
  • Centric

Whitepaper – Gemeenten ontzorgd met SaaS

Eerste Hulp bij Verkiezingen
  • Segment

Eerste Hulp bij Verkiezingen

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit
  • Segment

Juiste identiteitsvaststelling – belangrijker dan ooit

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik
  • Centric

BUCH-gemeenten nemen Centric Burgerzaken in gebruik

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening
  • Centric

Centric en Stratech bieden totaaloplossing schuldhulpverlening

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet
  • Centric

Centric en SNG werken samen aan rekenmodule beslagvrije voet

Eric Gubbels over online leren in coronatijd
  • Segment

Eric Gubbels over online leren in coronatijd

Digitale handhaving in het sociaal domein
  • Centric

Digitale handhaving in het sociaal domein

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid
  • Segment

Boa’s: kennis als schild tegen angst en onzekerheid

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer
  • Centric

Opinie ‘Kaders’ zijn de nieuwste kleren van de keizer

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers
  • Segment

BoAcademie lanceert opleiding niveau 4 voor handhavers

De Virtuele Inloopavond
  • Centric

De Virtuele Inloopavond

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt
  • Centric

Whitepaper Talentmatch – Meedoen op de arbeidsmarkt

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten
  • Centric

Whitepaper – De roadmap naar Office 365 voor gemeenten

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij
  • Segment

Aanvullende geweldsmiddelen boa’s horen erbij

De missie van Segment
  • Segment

De missie van Segment

Centric publiceert publieksverslag 2019
  • Centric

Centric publiceert publieksverslag 2019

Schuldenproblematiek door de coronacrisis
  • Segment

Schuldenproblematiek door de coronacrisis

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten
  • Segment

Vernieuwend opleidingsaanbod voor gemeenten


Footer

Snel naar

  • Aanbestedingen
  • Big data
  • Financiën
  • Handhaving
  • Integriteit
  • Leefomgeving

Meer Gemeente.nu

  • Nieuwsbrief
  • Facebook
  • Twitter
  • Linkedin
  • Events

Help

  • Adverteren
  • Contact
  • Spelregels

Powered by Sdu

SDU

Het laatste nieuws van
Gemeente.nu in je mail?

×