De Baby Groente Tas is een Purmerends initiatief om jonge ouders te helpen verse groenten te koken voor hun baby. Dit project won een innovatieprijs en krijgt inmiddels navolging in andere gemeenten. Een landelijke uitrol staat op de agenda. Bedenker en projectleider Floor Volker vertelt wat het de gemeente Purmerend oplevert.
Gemeente Purmerend en Spurd hebben samen de Baby Groente Tas ontwikkeld. De tas maakt het ouders makkelijker om vers eten te koken voor baby’s. In de tas zitten twee soorten groenten, een recept van een kinderdiëtist, een staafmixer en invriesbakjes. De groentetas is gratis voor huishoudens met een eerste kind van vier tot zes maanden oud en wordt acht weken lang aan huis bezorgd. Het idee is om kinderen in de eerste maanden van hun leven kennis te laten maken met verschillende soorten groenten. Op deze manier kan de basis voor een gezond voedingspatroon ontstaan. Ook komen ouders in het ritme van vers en duurzaam koken voor hun gezin.
Prijswinnend project
Het project startte als pilot in 2021 vanuit Spurd/JOGG-Purmerend in de gemeenten Purmerend en Beemster en is inmiddels ingebed in het reguliere gezondheidsprogramma. Het project viel kort geleden in de prijzen, tijdens de landelijke Gezonde Innovatie Awards. Een wetenschappelijke vakjury op het gebied van voedselinnovatie vond de tas van alle 72 inzendingen het meest innovatief en nuttig. Ook onderzoek van prof. dr. Jaap Seidell van de VU Amsterdam toonde aan dat baby’s met deze tas vaker en meer gevarieerd aanbod van groente eten en hier eerder mee starten.
Gezonder gedrag
Floor Volker, bedenker van de tas en uitvoerder van het gemeentelijke gezondheidsprogramma JOGG (gezonde jeugd, gezonde toekomst), vertelt over haar project en wat het een gemeente kan opleveren. ‘Het project zorgt voor gezonder gedrag, een zogeheten gedragsfacilitatie,’ aldus Volker. ‘Je leert mensen in acht weken een nieuwe gewoonte aan, die van vers en duurzaam koken voor de baby. In die periode bouwen zij ook kennis en een positieve houding op tegenover gezond koken.’
De fase waarin ouder en kind zich bevinden, maakt dit project volgens haar kansrijk. ‘Alles dat baby’s proeven onder de 12 maanden komt op hun harde schijf en lusten ze later ook, blijkt uit onderzoeken. Hun ouders staan in deze fase open voor gezonder en duurzamer leven en zijn bereid hun gedrag te veranderen. Dat heb je nergens anders in de levenscyclus zo sterk.’
Purmerend gebruikte dit even simpele als succesvolle Nudge-principe al eerder. Op 27 basisscholen werden 6000 ‘Dopper’-flessen uitgedeeld aan leerlingen die vrijwillig van andere dranken op water overstapten.
‘Likeable’ project
Het concept speelt volgens Volker in op een zeer urgent probleem waar nog geen oplossing voor is, namelijk hoe je een bevolking anders leert eten. ‘Duidelijk is dat we ons eetpatroon aan moeten passen, zowel vanwege gezondheidsredenen als om onze planeet te behouden.’ Er blijkt nog een reden waarom de groentetas zo aanslaat. ‘Het is likeable. In Purmerend merk ik dat alle betrokken partijen het leuk vinden om een baby hiermee een gezonde start te geven. Zij werken mee aan die impact en dat voelt positief.’
500 gezinnen per jaar
De kosten komen neer op ongeveer 160 euro per gezin, afhankelijk van de bezorgkosten. Tijdens de pilotperiode betaalde Purmerend dit met subsidiegelden van Kansrijke Start. ‘Nu wordt elk jaar opnieuw gekeken uit welk potje het wordt betaald,’ aldus Volker. ‘De doelgroep is ook iets verkleind. In 2021 startten we met‘alle baby’s’, vanaf 2022 is de tas voor alle eerste baby’s. Nu meldt 90 procent van alle gezinnen met eerste baby’s zich aan voor de tas.’ In Purmerend komt dit neer op jaarlijks zo’n 500 gezinnen. Tot nu toe hebben ongeveer 1200 gezinnen in Purmerend en Beemster acht weken lang de tas thuisbezorgd gekregen.
Samenwerken voor succes
Bij het project zijn verschillende organisaties betrokken. Volker benadrukt het belang van samenwerking met een lokale groentenleverancier, een distributieservice en het consultatiebureau voor de werving. ‘We werken met een sociale werkplaats voor de bezorging. Om de zoveel maanden bezoeken we de mensen daar om te bespreken wat zij ervaren en hoe we het proces nog kunnen verbeteren. Hetzelfde geldt voor de groentenleverancier.’
De werving van gezinnen gaat in Purmerend vrij soepel, omdat er veel mond tot mond reclame is. ‘In het begin hadden we het consultatiebureau wel echt nodig. Vooral voor laaggeletterden en anderstaligen, die de brief die zij hierover krijgen, vaak niet kunnen lezen.’
Massa nodig
Momenteel wordt gekeken of er een onafhankelijke Stichting Baby Groentetas kan worden opgezet. Die kan gemeenten ontzorgen en de kwaliteit waarborgen. Bij de werving van ouders ligt nog wel een taak voor de gemeente, daarin moet samen worden opgetrokken. Randvoorwaarde voor een succesvol initiatief is dat 100 gezinnen per jaar de tas afnemen. Anders is het lokaal opzetten van het ‘bezorgcircus’ niet rendabel. ‘De tas móet worden thuisbezorgd, anders is het concept niet effectief,’ zegt Volker. ‘Je hebt een beetje massa nodig om het populair te maken. Veel gemeenten willen het alleen voor de arme inwoners doen, maar er is makkelijker succes te behalen met een bredere groep. Ten eerste heb je meer massa en ten tweede wil je niet dat de tas een armoedestigma krijgt.’
Landelijk vervolg
Inmiddels is ook de gemeente Westerveld actief met de groentetas. Landelijke uitrol van het idee staat op de planning. ‘Gemeenten willen wel, maar duurzame funding is een uitdaging,’ zegt Volker. ‘We zoeken dus fondsen, bedrijven en organisaties die de transitie naar gezond en duurzaam eten belangrijk vinden. Het zou nog mooier zijn als het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) de personeelsuren betaalt voor de coördinatietaken in de stichting. Voor gemeenten halveert dan de prijs per tas, dit maakt het haalbaarder. Ook is het de vraag, als we landelijk uitrollen, of we dit bij elke gemeente lokaal optuigen of samenwerken met landelijke distributiepartijen. De toekomst zal het leren.’
Geef een antwoord