Foto: Frank de Roo
Urban Chess, of een potje schaken in de openbare ruimte, is aan een flinke opmars bezig. Ook in de gemeente Capelle aan den IJssel staan sinds kort verschillende schaaktafels in de buitenlucht.
Steeds meer gemeenten gaan over tot het plaatsen van schaaktafels in de openbare ruimte. Er zijn al 27 gemeenten waar buiten kan worden geschaakt. In verschillende andere gemeenten wordt het gesprek hierover gevoerd. Gemeente Capelle aan den IJssel plaatste recent zelfs dertien tafels in de openbare ruimte, waar jong en oud elkaar kunnen ontmoeten voor een potje schaak.
Schaken populair door Netflixserie
Het idee hiervoor ontstond eind 2020. Toen las wethouder Marc Wilson een artikel las over de positieve bijdrage die schaaktafels in de openbare ruimte kunnen leveren aan ontmoetingen tussen burgers. ‘Het artikel ging over Urban Chess, een initiatief van Jesús Medina Molina, die de missie heeft om in elke gemeente ten minste één schaaktafel in de openbare ruimte geplaatst te krijgen. Dit inspireerde me, want schaken is voor iedereen, jong en oud, voor alle niveaus niveau én bovendien kan iedereen het leren.’
De timing voor de tafels lijkt trouwens niet beter te kunnen. De populaire Netflix-serie The Queen’s Gambit, over een verlegen, slim meisje dat als schaakster de wereldtop bereikt, zorgde voor een ongekende stijging van de populariteit van de schaaksport. En zorgde mogelijk ook voor het succes van de Capelse schaaktafels.
Potje schaak verbroedert
De speeltafels staan in de buitenruimte en zijn een goed middel om eenzaamheid te bestrijden, zo is de gedachte. Wethouder Marc Wilson: ‘Eenzaamheid tegengaan is een belangrijke opgave in alle wijken. Buiten schaken is een laagdrempelige, leuke en ontspannende manier om elkaar te ontmoeten. Zelfs als je elkaars taal niet spreekt. Het is een interessant en spannend spel. Daarnaast is het goed voor de sociale cohesie en voor je mentale gezondheid.’
De kosten van het project wegen niet op tegen de baten, aldus de wethouder. ’Uiteraard is er een budget uitgegeven voor de aanschaf van de tafels. Het is één van de manieren die we in Capelle inzetten om meer ontmoetingen te stimuleren tussen mensen, van jong tot oud. Je hoopt er voor terug te krijgen dat mensen elkaar gaan ontmoeten, elkaar leren kennen en daardoor vaker zullen afspreken. Dit is niet in geld uit te drukken en heel waardevol.’
Voor iedereen toegankelijk
In alle wijken van Capelle aan den IJssel komt één schaaktafel te staan, sommige grotere wijken krijgen er twee. Drie van de exemplaren zijn ook geschikt voor inwoners in een rolstoel. Elke inwoner of bezoeker kan er gebruik van maken. De bijbehorende schaakstukken zijn gratis te lenen in de buurt van de schaaktafel, bijvoorbeeld bij een kinderlab of restaurant. Zodra de tafels staan, gaat de gemeente op zoek naar mensen die de tafels kunnen adopteren. Ook worden er dan samen met de schaakvereniging enkele kleine evenementen georganiseerd.
Samenwerking als basis voor succes
Om van het concept een succes te maken, is lokaal overleg van belang. In iedere wijk werkt de gemeente hiervoor samen met (welzijns)organisaties, maar ook met scholen, vrijwilligers en ondernemers. ‘Zij kennen de wijk en de uitdagingen. Zij denken mee over geschikte locaties voor plaatsing. De plek voor zo’n tafel moet niet alleen een centrale ontmoetingsplek worden, maar ook in de buurt zijn van een locatie voor de schaakstukken.’ Samenwerking speelt hierin een belangrijke rol,’ aldus wethouder Wilson. ‘Wij hadden als gemeente dit idee, maar zomaar tafels neerzetten zonder goede opvolging zou niet werken. Dit project is dan ook mede mogelijk gemaakt door een goede samenwerking met de Capelse schaakvereniging, partners in de wijken en de opgaveteams die zich bezighouden met eenzaamheid.’
Ga in gesprek met de buurt
Daarin schuilt dan meteen een belangrijke tip voor gemeenten die ook schaaktafels in de openbare ruimte overwegen. ‘Overleg goed met partners in de stad en denk goed na over de locaties. Neem zaken zoals beheer van de schaakstukken, overlast en goede doorstroomlocaties waar mensen langskomen, mee in de keuze voor een locatie van de schaaktafel. Er is bij omwonenden soms angst voor overlast van bijvoorbeeld hangjongeren. ‘Leuk idee, maar liever niet voor de deur.’ Een gesprek vooraf met de omwonenden kan zorgen dat die er meer voor open staan om het een kans te geven. Daarnaast is het goed om goede afspraken te maken met handhaving, mocht er toch overlast ontstaan.’
En een laatste tip om het gebruik te stimuleren: ‘Probeer regelmatig iets te doen of te organiseren bij een schaaktafel. Dat kan wekelijks of maandelijks zijn. Als mensen maar weten dat er iets te doen is. Dat trekt dan vanzelf weer mensen en dus de aandacht.’
Geef een antwoord