De hoeveelheid afval is de afgelopen jaren niet verminderd, maar er wordt wel anders mee omgegaan. Gemeenten zamelen steeds meer afval gescheiden in en dat doen ze op veel verschillende manieren: tien praktijkvoorbeelden, van ‘Afval Obers’ en wasbare luiers tot opruimdagen.
De trend dat gemeenten steeds meer afval gescheiden inzamelen, zet door. In 2018 werd in totaal 8,5 miljard kilo huishoudelijk afval ingezameld, waarvan bijna 60 procent gescheiden. Dat bleek deze zomer uit cijfers van het CBS. Gemeente.nu verzamelde praktijkvoorbeelden en originele manieren waarop gemeenten hun inwoners stimuleren om afval te scheiden, te recyclen en restafval te verminderen.
1 Afval Obers in Amstelveen
Je leest het goed. De gemeente Amstelveen zet ‘Afval Obers’ in tijdens evenementen. Het doel is het bereiken van meer bewustwording voor gescheiden inzameling en minder zwerfvuil. De obers serveren geen drankjes, maar halen juist lege bekers en andere rommel op. Ze geven bijvoorbeeld advies over het op de juiste manier weggooien en scheiden van afval. Het afval dat ze ophalen, wordt direct gescheiden op hun daarvoor speciaal ingerichte dienbladen en later gescheiden opgeslagen in de opvallende Afval Bar. Zo kan het later worden hergebruikt.
2 Race om afvalscheiding
In Stadskanaal willen ze het scheiden van afval spelenderwijs aanleren. In deze gemeente doen negen basisscholen mee aan de E-waste race. Zij proberen in vier weken tijd zoveel mogelijk afgedankte elektronische apparaten in te zamelen, zoals föhns, broodroosters en computers. De school met de beste prestatie wint een schoolreis. Het is een van de maatregelen die de gemeente neemt om meer afval te scheiden. Uiteindelijk wil Stadskanaal in 2020 van 56 procent naar 75 procent gescheiden huishoudelijk afval en van 168 kilo naar maximaal 100 kilo restafval per inwoner per jaar.
3 Gratis gebruik aanhangwagen…
Haarlem wil afgedankte huisraad, tuinmeubelen, snoeiafval of kapotte elektrische apparaten een tweede leven geven. Wie zijn of haar grofvuil naar het milieuplein wil brengen, mag daarvoor drie uur lang gratis een open aanhanger of aan aanhanger met huif lenen. De gemeente wil zo inwoners dat inwoners om hun afval te scheiden dat niet in de container past.
4 …En een gratis bakfiets in Groningen
Ook Groningen gaat voor een schone stad én biedt een gratis vervoermiddel aan. Inwoners kunnen namelijk kosteloos een bakfiets lenen als zij hun grofvuil willen wegbrengen naar de afvalbrengstations in de gemeente. De gemeente noemt het ‘een extra service om de stad schoon te houden’.
5 Wasbare luiers voor minder restafval
In Heerenveen kregen dertig gezinnen een pakket met wasbare luiers en begeleiding, als proef om restafval te verminderen. Het resultaat? ‘In de acht weken dat we de deelnemers hebben gevolgd, heeft dit 8.000 wegwerpluiers bespaard. Hopelijk zien steeds meer gezinnen in onze gemeente de voordelen van wasbare luiers,’ aldus wethouder Jaap van Veen.
6 Eerlijk oversteken: ruilhandel
In sommige gemeenten wordt aan ruilhandel gedaan om het scheiden van afval te stimuleren. Zo krijgen inwoners uit verschillende gemeenten gratis compost als ze hun groente-, fruit- en tuinafval (gft) inleveren. In de gemeente Den Haag kregen bewoners vorig jaar een appelboompje in ruil voor hun grofvuil. Wie er zijn oude spullen goed gescheiden inleverde bij een afvalbrengstation kreeg een fruitboompje mee naar huis.
7 En opruimen maar…
Hagenaars die spullen hebben liggen waar ze graag vanaf willen, kunnen deze inleveren tijdens de opruimdagen 2019. De spullen, zoals klein chemisch afval, oude fietsen of afgedankte elektrische apparaten, kunnen tijdens verschillende data en op verschillende plekken in de stad worden ingeleverd. Spullen die nog bruikbaar zijn gaan naar de kringloop en grofvuil wordt afgevoerd. Op de opruimdagen geven milieucoaches informatie over afval en het scheiden daarvan. Ter promotie zet de gemeente een campagne in met onder meer een ‘verborgen camera’.
8 Afval scheiden? Maak er een feestje van!
In de gemeente Het Hogeland werd een tijdje terug een afvalfestival georganiseerd. Inderdaad, een festival om aandacht te vragen voor afval. De gemeente liet er zien wat de mogelijkheden zijn met afval en er was veel te beleven. Denk onder andere aan straattheater, een afvalspel, demonstraties (zoals het wegen van de containers) en een uitleg over de milieustraat. Ook konden inwoners achter het stuur van een vuilniswagen plaatsnemen, waren er knutselworkshops voor kleine inwoners en konden ze leren hoe je zelf compost maakt.
9 Amsterdam zet wormen in
In Amsterdam wordt niet overal groente- en fruitafval ingezameld. Op veel verschillende plekken in de stad verzamelen inwoners daarom zelf hun afval in wormenhotels die door de gemeente worden geplaatst. Dat zijn speciale bakken waarin wormen van gft-afval compost maken. De compost kunnen de buurtbewoners weer gebruiken om de plantjes in de tuin of op het balkon te voorzien van voedingsstoffen.
10 Gratis glastassen
Glas kan geheel hergebruikt worden: van een kilo oud glas, kan een nieuwe kilo glas worden gemaakt. En recyclen kan oneindig vaak. Het recyclen bespaart grondstoffen en energie. De gemeente Den Haag gebruikte de veertigste verjaardag van de glasbak om gratis glastassen uit te delen: stevige boodschappentassen die geschikt zijn om glas mee naar de bak te brengen, om zo nog meer bewoners te stimuleren glas weg te brengen.
Zwerfvuil verminderen?
Het is een doorn in het oog van veel gemeenten en hun inwoners: rondzwervend vuil. Ter inspiratie daarom ook nog elf acties, initiatieven en maatregelen van verschillende gemeenten in de strijd tegen zwerfafval.
