De gemeente Amsterdam komt met een terugkeergarantie voor mensen die vanuit de bijstand aan het werk gaan. Ook start de gemeente de pilot ‘Bijstand in één dag’, voor het versimpelen van toegang tot de bijstand voor dakloze inwoners.
Met deze twee maatregelen wil de gemeente zorgen voor een sneller proces en meer financiële zekerheid bieden aan mensen die de bijstand in- of uitstromen. Het idee is dat deze mensen dan meer vertrouwen krijgen om zich op hun toekomst te richten.
‘Het ontbreekt al langere tijd aan een lange termijnvisie op het versterken van bestaanszekerheid,’ zo schrijft Amsterdam. ‘De Commissie Sociaal Minimum heeft dit jaar in twee rapporten aangetoond dat mensen in de bijstand nu al honderden euro’s tekort dreigen te komen. Daarnaast moet het sociale zekerheidstelsel toegankelijker worden gemaakt.’
Amsterdam wil inwoners meer financiële zekerheid bieden in afwachting van de maatregelen die het nieuwe kabinet zal nemen. GroenLinks-wethouder Groot Wassink (Sociale Zaken): ‘De regels die we in Nederland hebben voor mensen in de bijstand zijn te rigide en staan uitstroom naar werk soms zelfs in de weg.’
Garantieknop indrukken
De eerste maatregel die Amsterdam neemt, is het instellen van een ‘garantieknop’. Inwoners die uitstromen naar werk en binnen 6 maanden te maken krijgen met een verbroken arbeidscontract, kunnen vanaf nu direct terugkeren in de bijstand. De zogenoemde garantieknop wordt dan ingedrukt. Mensen in de bijstand ervaren namelijk nog vaak een drempel om aan het werk te gaan, zo schrijft de gemeente. Dit heeft te maken met onduidelijkheid over het effect op hun inkomen, bijvoorbeeld door het wegvallen van toeslagen. Daarnaast kan het een tijd duren voordat een uitkering is toegekend als iemand opnieuw een beroep moet doen op de bijstand.
Bijstand in één dag
Amsterdam experimenteert daarnaast sinds 1 november 2023 voor zes maanden met de pilot ‘Bijstand in één Dag’. Die moet zorgen voor een snellere werkwijze bij het aanvraagproces van bijstand voor dakloze inwoners. Een bijstandsaanvraag wordt tijdens de pilot binnen één dag beoordeeld en eventueel toegekend, zodat er binnen 24 uur kan worden uitgekeerd. Zo heeft iemand veel sneller duidelijkheid en worden grotere problemen voorkomen. Wie geselecteerd wordt voor de proef, wordt daarna nog zes maanden gevolgd voor het onderzoeken van de effecten van de pilot.
‘Gewoon geld geven’
In verschillende andere gemeenten wordt ook geëxperimenteerd met de bijstand. Zo verhoogt Tilburg de giftengrens. Deze stad werkt net als Zaanstad mee aan het onderzoek ‘Gewoon geld geven’. Tijdens de proef krijgen gezinnen in de bijstand vanaf 2024 twee jaar lang maandelijks 150 euro extra, zonder voorwaarden of tegenprestaties. Wie moet rondkomen van een laag inkomen ervaart vaker stress, gezondheidsklachten en heeft minder vertrouwen in de toekomst. Extra geld, waarvan je zelf kunt bepalen hoe je het uitgeeft, zou een oplossing kunnen bieden, zo is de gedachte. Ook Amsterdam sloot zich recent bij het initiatief aan.
Kansarme jongeren op weg helpen
De gemeente Utrecht wijkt sinds eind 2021 af van de Participatiewet door kwetsbare jongeren sneller bijstand te verlenen. Omdat de jongeren hiermee geholpen lijken te zijn, gaat de stad met die versoepeling door totdat er een wetswijziging komt. Ook lopen er in verschillende gemeenten pilots met het Bouwdepot, zoals in Eindhoven en Amersfoort. Het Bouwdepot is een aanpak waarbij thuisloze jongeren een jaar lang een maandelijkse schenking ontvangen, om zelf te bouwen aan hun toekomst en de regie weer over te nemen. En zo zijn er meer gemeenten die experimenteren met afwijkende bijstandsregels.
Participatiewet op de schop
De Participatiewet, die onder meer de bijstand regelt, gaat waarschijnlijk in juli 2024 op de schop. De wet moet eenvoudiger, begrijpelijker en beter passen bij wat mensen kunnen. Eind vorig jaar kwam demissionair minister Schouten met 20 maatregelen om snel de scherpe kantjes voor bijstandsgerechtigden eraf te halen. Zoals het makkelijker maken van de opstap naar werk en het ontvangen van giften tot 1200 euro.
Geef een reactie