Vier regio’s en 23 gemeenten ontwikkelen samen de app Beschikbaarheidswijzer die het beschikbare zorgaanbod voor jeugdhulp inzichtelijk maakt, net als de actuele wachttijden.
Carla Postma-Enkelaar is projectleider van de Beschikbaarheidswijzer en geeft antwoord op een aantal brandende vragen.
Hoe werkt de app?
‘Heel concreet is het een tool om bij een verwijzing te kunnen checken wat de wachttijd is van een bepaalde zorginstantie. Stel, er komt een ouder met een zoon of dochter bij de huisarts die extra zorg nodig heeft. De huisarts logt in op de app en selecteert het type hulp dat nodig is, zoals basis jeugd ggz. Dan ontsluit zich een overzicht van aanbieders die gerangschikt zijn op de beste beschikbaarheid. Het is dus een hulpmiddel voor verwijzers om jongeren naar de juiste hulpverlener te verwijzen, zodat zorg zo snel als nodig ingezet kan worden.’
Wat is de toegevoegde waarde van de tool?
‘Nu wordt er vaak naar instanties verwezen, bijvoorbeeld op basis van goede ervaring, niet wetende wat de wachttijd is en dat een jongere misschien wel vier maanden moet wachten. De kans bestaat dat de problematiek er dan inmiddels heel anders uitziet. We pretenderen niet de wachtlijsten op te lossen met dit middel. We geven inzicht en hopen dat daarmee de vraag beter wordt gespreid, zodat er minder wachttijden komen en jeugdigen sneller zorg krijgen. Dát is het hoofddoel. De matching en intake moet nog steeds in een warm contact gebeuren.’
Nog andere voordelen?
‘De tool kent inderdaad een aantal bijkomende voordelen. Zo zijn er bijvoorbeeld specialistische zorgvormen waar gewoon altijd een langere wachtlijst voor is. Daar heb je als beleidsmaker nu geen zicht en geen grip op. De app heeft een meetlat-functie: het geeft inzicht in waar veel vraag is en het aanbod niet aansluit. Een ander voordeel: hulp van zorgaanbieders in de app is altijd vergoed omdat ze gecontracteerd zijn.’
Wat is de stand van zaken?
‘De lancering vindt gefaseerd plaats, we starten met drie regio’s, daarna volgt de regio Eemland. Alle jeugdzorgaanbieders die gecontracteerd zijn binnen de regio’s Lekstroom, Utrecht-West en Zuidoost-Utrecht zijn benaderd. Dat zijn zo’n 450 instanties op het gebied van jeugdhulp en jeugd-ggz. Van grote organisaties tot zpp’ers. Bijna zeventig procent heeft nu zijn gegevens ingevuld. In juli gaan we testen, alsof we de verwijzers zijn. Als er eenmaal een klap op de resultaten is gegeven, gaan we live naar verwijzers Jeugdhulp, zoals huisartsen en alle medewerkers in de gemeentelijke toegangsteams (wijkteams).’
Een kritische noot: hoe zit het met de werklast?
‘We kopen bovenregionaal met 26 gemeenten specialistische zorg in. We verwachten van deze zorgaanbieders, en dat geven we duidelijk aan in contracten, dat ze meewerken aan het ontsluiten van wachttijden in jeugdhulp. Dit is een handige tool daarvoor. En wat betreft die werkdruk: het verzamelen van de wachttijden moeten de organisaties sowieso. Het ophalen van die gegevens hoort dus al bij hun bedrijfsvoering. Het eenmalig invoeren en uploaden van algemene gegevens in de app kost misschien een uur, het updaten van de wachttijd in de app nog geen twee minuten.’
Behoort opschalen tot de opties?
‘De Beschikbaarheidswijzer is inderdaad ingericht om andere regio’s aan te laten sluiten. Diverse regio’s hebben al belangstelling getoond en de regio Alkmaar heeft onlangs nog getekend voor deelname. Of het ook landelijk uitgerold kan worden? Waarschijnlijk wel. We weten welke modellen er zijn qua inkoop, de bouwer bekijkt wat er mogelijk is.’
Nog ontwikkelwensen?
‘We gaan eerst kijken of het werkt en het gebruikers brengt wat we willen. Dan gaan we doorontwikkelen, het is een dynamische tool. Op de agenda staan in ieder geval het beschikbaar maken van de site voor inwoners. Denk aan ouders die hulp voor hun kind zoeken. Ook reviewmogelijkheid door verwijzers staat op het lijstje.’
En, wanneer is de app geslaagd?
‘Het succes staat of valt met het gebruik door verwijzers en het bijhouden van gegevens door aanbieders. Dat zullen we goed monitoren. Het is geslaagd als we van verwijzers terugkrijgen dat het van toevoegde waarde is voor hun werk. Als ze er goed mee uit de voeten kunnen en dat het gevolg is dat jongeren daarmee eerder en sneller zijn geholpen. Ik hoop bij positief resultaat op een olievlek. Decentralisatie is prima, maar op die vlakken dat standaarden, uniformiteit en samenwerking een meerwaarde met zich mee brengt, moet je dat zeker doen.’
De app is een van de praktijkvoorbeelden uit de voortgangsrapportage Actieprogramma Zorg voor de Jeugd waarin betere zorg voor jeugd centraal staat.
