Steeds meer gemeenten benaderen ongevraagd mensen met betalingsachterstanden. De daarbij geboden hulp wordt nog wel vaak afgeslagen, blijkt uit een nieuwe leidraad van de branchevereniging voor schuldhulpverlening NVVK.
Gemeenten maken gebruik van data van energieleveranciers, woningcorporaties, zorgverzekeraars, waterbedrijven en soms ook de eigen belastingdienst. Al dan niet gecombineerd levert deze informatie over betalingsachterstanden ‘signalen’ op om de schuldenaar te bellen, schrijven of een bezoek te brengen.
Veelvoud aan besparingen
Uit meerdere onderzoeken blijkt dat deze aanpak financieel gunstig is voor zowel de gemeente als de maatschappij. De NVVK stelt in de leidraad dat ‘elke euro die wordt geïnvesteerd in preventie en vroegsignalering van schulden uiteindelijk een veelvoud daarvan aan besparingen oplevert’. De baten lopen volgens sommige berekeningen op tot ruim 2 euro per geïnvesteerde euro, door onder meer besparingen op uitkeringen, re-integratiekosten en ontruimingen.
Maar de ‘outreachende aanpak’ wordt vaak nog afgewezen, zo maken verschillende evaluaties ook duidelijk. In Amsterdam accepteerde slechts 39 procent van de ‘bereikte klanten’ het hulpaanbod. In Leiden was dit met 29 procent nog lager. Mogelijk komt dit doordat gemeenten nog zoekende zijn naar de juiste signalen en het juiste moment om in te grijpen. ‘Te vroeg benaderen van klanten kan gezien worden als bemoeizucht.’
Ideale signaal?
Volgens de NVVK moet ‘bekeken worden op welk moment in de schuldencarrière vroegsignalering zich het beste kan richten’. De organisatie duidt dat als ‘het moment waarop met redelijke zekerheid gezegd kan worden dat er financiële problemen zijn en dat deze problemen nog niet geëscaleerd zijn’. Maar hoe vis je die groep eruit? ‘Het ideale signaal voor vroegsignalering is (nog) niet te benoemen.’
Er gelden wel vuistregels. Zo zullen mensen hun huur vaak zo lang mogelijk betalen. ‘Een maand energieachterstand heeft waarschijnlijk een lagere voorspellende waarde dan een maand huurachterstand,’ aldus de NVVK. Maar om de praktijk te verfijnen, zijn veel gemeenten ‘aan het experimenteren’. Daarbij wordt niet alleen gekeken waar de betalingsachterstand is opgelopen, maar tevens naar de hoogte en duur. Ook gegevens over wijken en gezinssamenstelling worden gebruikt.
Lokale belastingen
Op privacyaspecten gaat de leidraad niet diep in. Wel wordt vastgesteld dat in afwijking van een landelijk ‘referentiemodel’ door negen gemeenten achterstanden bij de lokale belastingen worden meegewogen. Hiervoor hebben zij apart beleid gemaakt. Als reden wordt onder meer gegeven: ‘Bij deze groep is vaak relatief gemakkelijk resultaat te behalen doordat kwijtschelding kan worden aangevraagd.’
Actualiteitencongres Schuldhulpverlening, 25 september, Utrecht
Het Actualiteitencongres Schuldhulpverlening stelt u in één dag op de hoogte van de meest actuele juridische ontwikkelingen (en jurisprudentie) in de wereld van de schuldenproblematiek.
Geef een reactie