De gemeente Utrecht wijkt sinds eind 2021 af van de Participatiewet door kwetsbare jongeren sneller bijstand te verlenen. Omdat de jongeren hiermee geholpen zijn, gaat de stad met die versoepeling door totdat er een wetswijziging komt. En zo zijn er meer gemeenten die experimenteren met afwijkende bijstandsregels.
De gemeente Utrecht kent sinds december 2021 sneller bijstand toe aan jongeren tot 27 jaar. In de praktijk betekent het dat werkzoekende jongeren meteen aanspraak kunnen maken op een bijstandsuitkering. Eerder was het de bedoeling dat zij eerst zelf vier weken naar werk moesten zoeken. Nu wordt hun aanvraag voor een uitkering direct in behandeling genomen.
Utrecht wil zo voorkomen dat kwetsbare jongeren onnodig in de diepe schulden raken of uit zicht raken. Ook kunnen zij, net als volwassenen boven de 27 jaar tot maximaal 246 euro per maand bijverdienen, bijvoorbeeld met vrijwilligerswerk of een baan in deeltijd.
Evaluatie
Uit een evaluatie van de gemeente blijkt namelijk dat jongeren hiermee geholpen zijn en het afschaffen van de zoektermijn als positief ervaren. Het verlaagt stress en schept duidelijkheid in het proces van aanvragen van bijstand. Ook het vrijlaten van andere inkomsten heeft een positief effect op de jongeren. Het draagt bij aan het doel om jongeren te motiveren om aan de slag te gaan en te laten ervaren dat werken loont. Daarnaast geven de jongeren die naast de bijstand werken aan dat dit noodzaak is. Met de extra inkomsten kunnen ze in hun eigen onderhoud voorzien of schulden aflossen.
‘We zien dat deze jongeren het aanvragen van een bijstandsuitkering echt als laatste redmiddel beschouwen,’ aldus wethouder Linda Voortman (Werk en Inkomen). ‘Ik ben blij dat we met onze werkwijze jongeren niet langer achterstellen ten opzichte van volwassenen en hen op gelijkwaardige manier behandelen. Iedereen moet mee kunnen doen en bestaanszekerheid hebben. Voor hen die dat nodig hebben bieden we een vangnet én perspectief.’
Wijziging Participatiewet
De gemeente wijkt hiermee af van de Participatiewet en geeft ook aan hiermee door te gaan totdat er een wetswijziging komt. Het aanpassen van de zoektermijn en de inkomstenvrijlating voor jongeren zijn twee van de maatregelen die minister Schouten wil wijzigen in de Participatiewet. De nieuwe maatregelen moeten de opstap naar werk vergemakkelijken. De verwachting is dat een wetswijziging van de Participatiewet op zijn vroegst op 1 januari 2025 in werking treedt.
Gemeenten die het anders doen
Ook sommige andere gemeenten pakken het anders aan om mensen met een bijstandsuitkering te stimuleren aan het werk te gaan en te blijven. Het college van de gemeente Groningen bijvoorbeeld, stemde in met een set aan maatregelen. Hiermee worden bijstandsgerechtigden die parttime werken financieel beloond.
Zo ontvangen inwoners die in 2023 parttime werken naast hun uitkering eenmalig een premie van 15 procent van het netto jaarloon. Inwoners die na minimaal zes maanden bijstand langer dan een half jaar aan het werk gaan, kunnen een bedrag ontvangen van 1200 euro. En jongeren met een bijstandsuitkering die jonger zijn dan 27 jaar én in aanmerking komen voor loonkostensubsidie, kunnen vanaf nu ook stimuleringspremies krijgen. Deze groep was hier tot nu toe wettelijk van uitgesloten.
Pilots
Ook lopen er in verschillende gemeenten pilots met het Bouwdepot, zoals in Eindhoven en Amersfoort. Het Bouwdepot is een aanpak waarbij thuisloze jongeren een jaar lang een maandelijkse schenking ontvangen, om zelf te bouwen aan hun toekomst en de regie weer over te nemen.
In Tilburg liep een pilot waarbij inwoners met een bijstandsuitkering op proef konden samenwonen, zonder gevolgen voor de uitkering. Het leverde positieve ervaringen én navolging door andere gemeenten op.
Geef een reactie