Staatssecretaris Marlies Veldhuizen van Zanten probeert het aanbestedingsvrij maken van de Wmo te blokkeren door te wijzen naar de Europese Unie, die juist een richtlijn klaar heeft liggen om dit zo te regelen.
Veldhuizen van Zanten (Volksgezondheid) parkeert de mogelijkheid om wettelijk vast te stellen dat er geen aanbestedingen nodig zijn voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in afwachting van uitleg over de aanbestedingsregels van de Europese Commissie. “Gênant”, was het oordeel over de adviesaanvraag van een deskundige al in 2010.
Hoe dat kan, een dergelijk oordeel in 2010 al? Dat zit zo:
Ook een voorganger van de staatssecretaris stuurde een brief naar de Europese Commissie om te vragen of de huishoudelijke hulp nu wel of niet moet worden aanbesteed. Advocaat Frederik van Nouhuys noemde gaf zijn artikel over dit onderwerp, in het Tijdschrift Aanbestedingsrecht, zelfs als titel 'Gênant' mee. Van Nouhuys zag en ziet het als een manier om een initiatiefwetsvoorstel vanuit de Tweede Kamer te blokkeren.
Het voorstel wijzigt de Wmo op twee belangrijke punten. Gemeenteraden moeten een minimumtarief vaststellen voor de huishoudelijke hulp en deze hulp inkopen zonder het knellende kader van Europese aanbestedingen voor economische diensten.
'Ongrondwettelijk'
Laat het momenteel nu ook weer om dat wetsvoorstel van Kamerleden Agnes Kant en Renske Leijten gaan. Het opvallende verschil met de huidige herhaling van die recente geschiedenis is dat het voorstel momenteel al door de Tweede Kamer en de Senaat is. Daarom noemt Leijten het voorleggen van de wijzigingen aan de Europese Commissie door de staatssecretaris “ongrondwettelijk”.
Duidelijk is in ieder geval dat Veldhuizen van Zanten niet wil dat gemeenten de thuiszorg regelen zonder aanbestedingen.
Het gaat hier niet alleen om een herhaling van stappen om de wijziging onmogelijk te maken, door een demissionaire staatssecretaris, maar tegelijk om een procedure waarvan veel kenners al jaren zeggen dat het niet hoeft. Dat aanbesteden voor huishoudelijke hulp overbodig moet zijn, werd ook door het Europees Parlement onderstreept. Het parlement heeft dit twee jaar geleden al voorgelegd aan de Commissie.
Om het nog ingewikkelder te maken: de Commissie gaat hier uiteindelijk niet over. Het Hof van Justitie van de Europese Unie is de instantie die het supranationale recht van uitleg voorziet, schrijft de Commissie zelf in een brief aan de voorganger van de huidige staatssecretaris.
Aanbesteden Wmo
Dan rest de hamvraag: moet de Wmo nu wel of niet worden aanbesteed? Zolang het Europese Hof van Justitie geen antwoord geeft op deze vraag kunnen we te raden gaan bij kenners van het onderwerp. Aanbestedingsadviseur Tim Robbe mengt zich al jaren in discussies over het aanbesteden van de hulp
“Hulp bij het huishouden is 100 procent zeker een B-dienst op basis van de zogenaamde CPC-codering die gemeenten moeten gebruiken om hun opdracht te definiëren”, stelt Robbe. “Een B-dienst kent slechts twee wettelijke verplichtingen voor wat betreft de procedure die gemeenten moeten volgen om contracten te sluiten. Leijten snapt het beter dan de staatssecretaris en, naar ik vrees, de Europese Commissie”
Doolhof
Ook deskundige Hein van der Horst is helder: “Het is een B-dienst en dan hoef je dat Europese circus niet op te tuigen.” Wie zijn artikel Het doolhof van de nomenclatuur leest, zal begrijpen waar de verwarring vandaan komt. “Het is de verscheidenheid van de over elkaar struikelende nomenclaturen en verwijzingen naar nomenclaturen, die naderhand zijn aangevuld of vervangen door recentere versies, die de nomenclatuur tot een waar doolhof hebben gemaakt”, concludeert Van der Horst.
Leuker kan de Europese Unie het niet maken; ook niet makkelijker. Ten minste, vooralsnog dan.
Richtlijn
Momenteel ligt een voorstel voor een nieuwe richtlijn klaar om dit soort diensten aanbestedingsvrij te maken. Van der Horst verwacht dat deze in 2014 van kracht is. Dat maakt de adviesaanvraag van staatssecretaris Veldhuizen van Zanten helemaal tot een achterhoedegevecht.
Van der Horst: “Kort samengevat houdt het voorstel in dat het onderscheid van A- (volledig aanbestedingsplichtige opdrachten) en B-diensten (verlicht aanbestedingsregime) wordt opgeheven met uitzondering van gezondheidsdiensten, sociale diensten en diensten op het gebied van onderwijs.”
Het ministerie van Volksgezondheid laat weten de reactie van de Europese Commissie af te wachten.
