Gemeentelijke buitengewoon opsporingsambtenaren (boa’s) willen wapens, pepperspray, wapenstokken en mogelijk zelfs vuurwapens. Zij willen zichzelf kunnen verdedigen in hun, naar eigen zeggen, steeds gevaarlijker wordende taak van toezicht en handhaving. Columnist Jaap Timmer geeft een lesje geschiedenis en waarschuwt: niet doen.
Wapens. Dat lijkt een mooie oplossing. Maar voor welk probleem precies? Niemand die het weet. Al enige jaren daalt de criminaliteit, inclusief de geweldcriminaliteit op vrijwel alle onderdelen. Ook geweld tegen vrijwel alle dienstverleners (ook boa’s) daalt, op bijna alle onderdelen van hun werkzaamheden. Agressie neemt hier en daar wel toe en dan gaat het vooral om belediging en bedreigingen. Dat is natuurlijk ongewenst en verwerpelijk, maar daar gaan wapens niet tegen helpen.
Drie jaar opleiding
De staat heeft het alleenrecht op het gebruik van geweld. Dat geweldmonopolie is voornamelijk belegd bij de politie. De geweldbevoegdheid van de politie is niet bedoeld voor zelfverdediging. De politie is bekleed met de politietaak: de (strafrechtelijke) handhaving van recht en orde in de samenleving (Politiewet 2012). De politie heeft de bevoegdheid om geweld te gebruiken om die taak letterlijk kracht bij te zetten als het doel niet anders is te bereiken.
Dat geweldmonopolie is geen rustig bezit. Men breekt zich permanent het hoofd over de juiste kwaliteit en kwantiteit van opleiding en training in en aansturing en beoordeling van geweldgebruik. Agenten gaan pas na een voltijdse opleiding van minimaal drie jaar volledig bevoegd en bewapend aan het werk. En dan nog gaat dat lang niet allemaal goed. Het is daarom onlogisch en onverstandig om boa’s met een lagere kwalificatie en met beperktere opleiding, training én opsporingsbevoegdheden met diezelfde geweldbevoegdheden en –middelen te gaan bekleden.
Onbezoldigd ambtenaar der rijkspolitie
De boa ontstond 26 jaar geleden met de invoering van de Politiewet 1993 bij de invoering van de regiopolitie. Tot die tijd hadden allerlei toezichthouders en handhavers zoals boswachters en verkeersinspecteurs namelijk ook de status van Onbezoldigd ambtenaar der rijkspolitie (OAR). Uit dien hoofde waren zij bekleed met een beperkte opsporingsbevoegdheid en vaak ook toegerust met een wapenstok én een vuurwapen. Daar liepen er velen van rond in allerlei hoedanigheden en uniformen.
Die wapens werden zelden gebruikt en als zij werden gebruikt was dat vaak ongewenst en onrechtmatig. Goede redenen om met de instelling van de boa die bewapening terug te nemen. Vanaf dat moment zijn de toekenning van geweldbevoegdheden en -middelen gekoppeld aan de aard en de context van de opsporingsbevoegdheid, aan het rechtsgebied en het belang en de urgentie van handhaving in dat rechtsgebied.
Nog nooit zoveel politie
Anders dan in deze discussie wel wordt gesuggereerd is er helemaal niet minder politie. Er is in Nederland nog nooit zoveel politie geweest. De politie heeft zich echter in opdracht van het bevoegde gezag enigermate teruggetrokken uit de handhaving van andere dan strafrechtelijke gebieden. Uitsluitend voor de handhaving van bijvoorbeeld plaatselijke verordeningen (APV) worden boa’s ingezet. Discussies over ‘veiligheid’ worden in de gemeentepolitiek vaak beslecht met de invoering en uitbreiding van bijvoorbeeld camera’s en/of boa’s. De verscheidenheid in boa’s is mede daardoor flink en de taken, bedoelingen en verwachtingen zijn diffuus.
De opkomst van de boa wordt wel getypeerd als de sluipende introductie van een nieuwe gemeentepolitie. Tegelijkertijd lijkt de gereorganiseerde politie onvoldoende waar te maken dat zij lokaal ingebed en ook lokaal gericht is. Het geweldmonopolie is van de staat. Het is dus tijd dat de wetgever zich gaat beraden op dit vraagstuk en niet het lokaal bevoegd gezag ermee laat voortmodderen. In een democratische rechtsstaat behoort de wetgever zelf als een bok op de haverkist van de geweldbevoegdheden en van de geweldmiddelen te zitten.
Jaap Timmer is socioloog, verbonden aan de Kenniswerkplaats Veiligheid & Veerkracht binnen de afdeling Bestuurswetenschappen & Politicologie en het Institute for Societal Resilience van de Vrije Universiteit Amsterdam.
9 reacties
Nog even een aanvulling op mijn reactie. Het is zeker niet zo dat ik van mening ben dat alle BOA’s bewapend zouden moeten worden. Dit is een afweging van de werkgever en zou in goed overleg in de Driehoek besproken moeten worden. Het gaat dan om taak en omstandigheden waarin de BOA zijn werk moet doen. Dus uiteraard moet er nuance worden aangebracht in alle stellingen, ook de mijne. Wat echter zeer storend is in deze discussie is de vraag óf BOA’s bewapend moeten worden waarmee voorbij gegaan is aan het feit dat dat al jaren een gegeven is in Nederland en dat dat bovendien keurig geregeld en geborgd is. Twee punt van kritiek is dat de politie hierover al een standpunt heeft ingenomen en daarmee voorbij gaat aan de huidige situatie en mogelijkheden. Lokaal zal dit verstrekkende gevolgen kunnen hebben omdat werkgevers andere keuzes zullen moeten maken over de inzet van BOA’s.
De reacties die Jan en Mario gaven, zijn correct weergegeven en gebaseerd op waarheden.
Als alle (gemeentelijke) handhavingsteams op ‘niveau’ hun werkzaamheden zouden/kunnen verrichten, ook wel ‘doorpakken’ genoemd, kunnen cijfers van agressie/geweld met een veelvoud worden aangevuld. Een (uiteraard noodzakelijke) ‘agressietraining of de-escalerend optreden’-cursus doet hier niets aan af om dat te voorkomen. Ook al toont 90% van de bevolking normaal gedrag, beschermen tegen de overige 10% is noodzakelijk! Jaarlijks heeft circa 10% van de politieagenten te maken met het ‘vuurwapen ter hand nemen’ of een daadwerkelijk schietincident. Dan gaan we toch ook niet zeggen, laat die 90% van de agenten maar hun vuurwapen inleveren, omdat deze toch niet noodzakelijk is? Nee, want vorkomen is beter dan genezen!
Het imago van ‘Stadswachten’ is reeds gepasseerd, dus tijd voor aanpassingen! Een wapenstok (of minimaal) pepperspray is geen onterechte toevoeging aan de transportboeien, die iedere handhaver al zou moeten hebben. Bestuurders/werkgevers (gemeenten), neem uw handhavers serieus en zorg voor een goede uitrusting en opleidingen.
Tot slot: Het aantal uren dat handhavers (met geweldsbevoegdheid/middelen) jaarlijks besteden, daar is de gemiddelde agent jaloers op…
Boeiend artikel met een goed onderbouwde stellingname in dit langzamerhand oververhittende debat. In elk geval kan iedereen zien waar de redenering op is gebaseerd.
Dat kan je niet zeggen van een paar reacties. TIP: het is Jaap Timmer die dit schreef. Google die naam anders even voordat je hier opschrijft dat hij er geen verstand van zou hebben. 🙂
Welnee dit is vent die al zijn kennis en kunde uit theorieboeken heeft en iedere dag uit zijn ivoren toren naar de universiteit rijdt.
Artikel staat bomvol feitelijke onjuistheden.
Jan Otter heeft zeker gelijk als hij stelt dat er gewoon BOA’s zijn met geweldbevoegdheid en bijbehorende middelen. Ook mij storen een aantal aspecten in dit artikel.
A. (Gewelds-)criminaliteit en geweld tegen dienstverleners daalt al jaren. Keer op keer blijken deze cijfers niet te kloppen of worden simpelweg niet geregistreerd en de aangifte (meldings-) bereidheid is tot een dieptepunt gedaald omdat iedereen hier geen heil meer in ziet.
B. Er is nog nooit zoveel politie geweest als de laatste jaren. Dit zal cijfermatig correct zijn maar dit moet ook afgezet worden tegenover de demografische groei, verschuiven van criminaliteitsvormen die straat capaciteit vorderen (terrorisme, internet criminaliteit etc.) Dus per definitie is er nog steeds te weinig capaciteit voor een deugdelijke slagkracht van de Nationale Politie macht.
Handboeien, wapenstok en een vuurwapen voorkomen geen geweld. Pepperspray kan geweld wel voorkomen en vergt minimale training en investering. Ook bij misbruik zijn de gevolgen van pepperspray goed te overzien. Maar dit is natuurlijk mijn persoonlijke en professionele mening. En iedereen heeft recht op zijn eigen mening.
Tsja, jammer dat een inhoudelijk niet voldoende op de hoogte, met enkele grepen in de geschiedenis zonder feitelijkheden, dit soort kort door de bocht opinies neer mag zetten op dit platform. Weer de zoveelste klok en klepel mening. Concreet onjuist bijvoorbeeld is de training. Het gaat niet om het vraagstuk of BOA’s bewapend moeten worden, immers vele zijn bewapend en de wetgeving geeft daar gewoon ruimte voor. De BOA’s die wel bewapend zijn, al vanaf 1993 en daarvoor als onbezoldigd ambtenaar van gemeente- of rijkspolitie en nu als BOA, vallen wat bewapening betreft binnen exact dezelfde opleiding als de politieman. Sterker nog, daar waar de politie vaak af laat weten op trainingen en niet toekomt aan de wettelijke frequentie volgen BOA’s alle trainingen want indien zij verzaken zal de direct-toezichthouder (zie hier de dubbele pet) politie onmiddellijk ingrijpen. En volgens mij is handhaven van de APV niet uitsluitend een taak van de BOA (is overigens ook strafrechtelijke handhaving) maar gaat het ook om vele landelijke wetgeving. En om af te sluiten, iedere bekeuringssituatie kan uit de hand lopen, dit heeft niets te maken met de eenvoud van het feit. Of daar een politieman staat of een BOA, de situatie is exact gelijk. En daarmee ook de risico’s.
Sorry Jaap, als je gaat tennissen, sta je dan met of zonder racket op de baan. De cijfers kloppen niet en de agressie is toegenomen. Je hebt er totaal geen verstand van en praat zonder ervaring. Maar ja, de beste stuurlui staan aan wal.
Deze Jaap Timmer heeft werkelijk geen flauw benul waar hij over praat.
Dit artikel rammelt van de fouten, onjuiste aannames en cijfers ontbreken.
Stop in godsnaam dit soort nep-deskundigen een platform te geven.
Zou je kunnen aangeven wat er concreet onjuist is? Dan zou de auteur daarop kunnen ingaan, mocht hij zich geroepen voelen.