Tientallen gemeenten nemen maatregelen om het gebruik van lachgas in te dammen. Dat zorgt voor een lappendeken van steeds strenger beleid, terwijl de wetgever in Den Haag verdeeld toekijkt.
Vandaag is de beurt aan Brummen. De Gelderse plaats breidt de Algemene plaatselijke verordening (APV) uit met een bepaling die meer gemeenten noodzakelijk vinden deze dagen: ‘Het is verboden in het openbaar gebied lachgas te gebruiken als daardoor hinder ontstaat voor personen of de openbare orde, de openbare veiligheid, de volksgezondheid of het milieu in gevaar komt.’
Verboden aan te bieden
Het is een van de vele varianten van het lachgasverbod. Het Groningse Oldambt koos vorige week voor dezelfde bepaling, maar net iets uitgebreider: naast het gebruik, is daar ook het aanbieden van het goedje verboden als dat hinder veroorzaakt.
Gemeente.nu telt inmiddels rond de zeventig gemeenten met een verordening of beleidsregel om lachgas aan te pakken. Andere hebben dit aangekondigd of doen het zonder nieuwe regels. Ze maken zich zorgen over de overlast, maar evenzeer over de schadelijke effecten op de gezondheid van jongeren. Ook de frequent gemelde verkeersincidenten vallen op.
‘De afgelopen jaren hebben politie en jongerenwerk het gebruik van lachgas binnen jeugdgroepen zien toenemen, ook in Brummen,’ meldt die gemeente in de officiële toelichting op de kersverse bepaling. Door het ontbreken van een verbod zou de drempel laag zijn. ‘Hierdoor hebben gebruikers het gevoel dat het niet schadelijk is en wordt het bovendien niet als drugs gezien.’
Coalitie verdeeld
Ook de wetgever in Den Haag ziet lachgas vooralsnog niet als drug, althans niet in de zin van de Opiumwet. Sterker, de regulering verhuisde van de Geneesmiddelenwet naar de Warenwet, wat een versoepeling betekende. Staatssecretaris Bruins van Volksgezondheid kondigde in december alsnog een verbod aan, maar coalitiepartners VVD en vooral D66 hebben hun reserves daarbij. Een nationale aanscherping lijkt daardoor ver weg.
Gemeenten gaan hier niet op zitten wachten, zoveel is duidelijk. Ze hebben eerder met dit bijltje gehakt, want ook het gebruik van hasj en wiet is ondanks de wettelijke gedoogstatus lokaal veelal verboden in de openbare ruimte. Zo ver willen of durven de meeste bestuurders nog niet te gaan met lachgas, maar het verschuift steeds meer in die richting.
Maatregelen organisatie
Dat is dit jaar te merken op evenementen, waar veel gemeenten speciale regels voor in stelling brengen. Zo maakte Woensdrecht bekend: ‘De organisator voorkomt dat lachgas wordt verstrekt, al dan niet tegen betaling, of dat middelen hiertoe aanwezig/voorhanden zijn. De organisator treft hiertoe de nodige maatregelen.’
Vergelijking met het ‘ventverbod’ van Rotterdam, laat zien dat ook de evenementenregels uiteenlopen. In die stad worden de verkopers geweerd zónder dat de organisator er meteen een verplichting bij krijgt opgelegd. Bovendien is het Rotterdamse verbod beperkt tot evenementen op specifieke locaties. Dat is ook de lijn die Haarlem eerder bekendmaakte.
De verschillen gaan verder, want ook bij evenementen richt de repressie zich niet alleen op de handel in het spul. De gemeenten Den Bosch en Harlingen pakken tevens het gebruik van de geestverruimende ballonnen aan. En weer elk op hun manier: de Brabantse hoofdstad via de vergunningverlening, Harlingen zegt dat gebruiken gewoon niet mag en dat de gemeente hierop toeziet.
Algemeen verbod
Buiten de evenementen om, is er bovendien een groep gemeenten waar het verbod te allen tijde geldt. Nijmegen kondigde recent aan dat de verkoop in het centrum niet meer is toegestaan, los van de vraag of het lachgas leidt tot hinder. Arnhem ging zelfs verder en maakte landelijk furore als eerste ‘lachgasvrije gemeente’, die de verkoop overal heeft verboden. Overigens niet via de APV maar op grond van de Wet milieubeheer.
De volgende stap lijkt een algemeen verbod specifiek voor de gebruikers in de openbare ruimte. Burgemeester Ahmed Marcouch van Arnhem ziet daartoe mogelijkheden, schreef hij in november aan collega’s. Kort daarna kondigde Leiden aan: ‘Het is verboden op een openbare plaats die deel uitmaakt van een door het college aangewezen gebied lachgas te gebruiken.’
Heerlen: de overtreffende trap
In Heerlen wil burgemeester Emile Roemer zich helemaal niet meer beperken tot bepaalde gebieden. De wijziging van de APV zal het gebruik ter plaatse verbieden, evenals ‘in het openbaar bij zich hebben’ van lachgas. Wat legaal is, wordt zo volledig illegaal. Volgens de voormalige landelijke SP-lijsttrekker is dat nodig en kán ’t ook nog eens, ‘anticiperend’ op een landelijk verbod.
